Hinsegin dagar í Reykjavík - aug 2020, Qupperneq 57

ekki upp alneikvæða mynd
af málefnum hinsegin fólks
í þessum heimshluta. Þau
væru ekki aðeins fórnarlömb
heldur einnig baráttufólk,
þó svo að baráttan væri oft
og tíðum erfið. Þó svo að
arabíska vorið 2010–2011
hefði orðið flestum vonbrigði
hafði það ekki verið til einskis.
Samhliða mótmælum og
byltingum „vorsins“ varð í
mörgum löndum sprenging
í ýmiss konar starfsemi
baráttu- og félagasamtaka.

Allt í einu þorði fólk að
tala um hlutina. Málefni
samkynhneigðra, trans og
hinsegin fólks þar á meðal.
Einn samkynhneigður
Egypti sagði í skýrslu HRW
að á dögum mótmælanna
á Tahrir-torgi í Kaíró hefði
hann heyrt af stofnun sex eða
sjö samtaka hinsegin fólks.
„Arabíska vorið bjó mig til,“
sagði viðmælandinn líka.
„Upp úr 2011 var eins og það
væri ekkert sem kalla mætti
fjall, það var ekkert sem ekki
var hægt að sigra.“

11. maí 2001 voru 52
egypskir karlar handteknir
eftir gleðskap um borð í
ferjunni Queen Boat sem
lá við Nílarbakka. Allir voru
ákærðir fyrir „siðspillingu“
— samkynhneigð — og
tæpur helmingur þeirra á
endanum dæmdur í þriggja
til fimm ára fangelsi og
þrælkunarvinnu. Queen Boat-
málið vakti athygli í egypsku
pressunni — en aðallega
hneykslan. Alls engin
samtök eða einstaklingar
stigu fram og töluðu máli
hinna handteknu „siðspilla“.
Nú er öldin önnur. Samtök
hinsegin fólks eru starfrækt í
velflestum Arabalöndum. Þau
eru misformleg, misopinská,
mishávær. En þau eru til
og þau vinna mörg saman
þvert á landamæri og eru
sömuleiðis í tengslum við
önnur baráttusamtök í
heimalöndum sínum, sem
styrkir stöðu þeirra.

Ekki löngu eftir að herferð
egypskra yfirvalda gegn
hinsegin fólki í kjölfar
Mashrou’ Leila-tónleikana
hófst haustið 2017 tóku
50 samtök víðs vegar
að sig saman og gáfu út
yfirlýsingu sem fordæmdi
aðgerðirnar. Slíkt hefði
verið óhugsandi árið 2001.
Víðar en í Egyptalandi hefur
einhver árangur náðst. Árið
2015 mættu, til dæmis, 56
marokkóskir lögfræðingar
í dómssal þar í landi til að
styðja málstað trans konu
sem múgur fólks hafði
ráðist á og gengið í skrokk á.
Vissulega er langt í land. En
ekki eintómt svartnætti.

Enn föst í fangelsinu
„Það verður gleðiganga í
Egyptalandi. Á endanum. Það
tekur bara tíma.“ Þetta sagði
Ahmed Alaa við útsendara
Buzzfeed News sem mætti
með honum í gleðigönguna
í Toronto í Kanada 2018.
Þar gat Alaa aftur veifað
regnbogafánanum, óttalaus.
Hann og Sarah Hegazi flúðu
bæði heimalandið eftir
fangelsisdvölina og fengu
hæli í Kanada, Alaa með
hjálp samtakanna Rainbow
Railroad, sem hjálpa hinsegin
fólki að flýja lönd þar sem það
sætir ofsóknum.
Sarah Hegazi hélt áfram
baráttu úr útlegðinni. Hún
skrifaði reglulega greinar
í arabísk rit — ekki bara
um málefni hinsegin fólks,
heldur um kvenréttindi
og stéttabaráttu,
gegn kapítalisma og
heimsvaldastefnu, hún
skrifaði um mannréttindi
og samfélagsmál á víðum
grundvelli, og hún orti ljóð
og var að skrifa bók. En
hún átti erfitt með að finna
sig í kanadísku samfélagi.
Þar hún gat lifað lífi sínu
óttalaust en minningar úr
fangelsinu ásóttu hana, hún
glímdi við þunglyndi, kvíða
og martraðir. Hún var greind
með áfallastreituröskun.
Meðferð bar lítinn árangur.
„Ég vil komast yfir þetta og ég
vil gleyma,“ sagði hún í viðtali
við kanadíska ríkisútvarpið
CBC árið 2018. „En nei, ég er
enn föst í fangelsinu“.

Rúmu ári eftir tónleikana
í Kaíró skrifaði hún um
líðan sína í arabískt vefrit:
„Ég stamaði — ég var
hrædd. Ég gat ekki farið
út úr herberginu mínu,
ég forðaðist mannamót,
forðaðist að koma fram í
fjölmiðlum, því ég missti
svo oft fókus og fannst ég
týnd, yfirkomin af löngun í
þögn. Þetta var ofbeldið sem
ríkisvaldið beitti mig, með
blessun hins „náttúrulega
trúaða“ samfélags.“ Og
hún var einmana. Saknaði
fjölskyldu og vina heima í
Egyptalandi. Móðir hennar
lést og hún gat ekki farið
heim. „Heima er ekki land eða
landamæri. Það er fólkið sem
þú elskar. Hér í Kanada hef
ég engan, enga fjölskyldu,
enga vini. Svo ég er ekki
hamingjusöm hér,“ játaði hún
í viðtalinu við CBC.

Hana dreymdi um að snúa
á endanum aftur og halda
baráttunni áfram, verða
samfélaginu til góðs, en
treysti sér ekki til þess.
„Hvernig á ég að komast af
í samfélagi sem er byggt á
hatri á öllum sem eru ekki
karlkyns, gagnkynhneigður
Súnní-múslimi eða
stuðningsmaður stjórnvalda?
Allir aðrir eru kúgaðir,“ sagði
hún. „Ég hef ekki gleymt
misréttinu sem gróf svarta
holu í sál mína og skildi hana
eftir blæðandi — holu sem
læknum hefur ekki tekist að
græða.“

Hún reyndi tvisvar að svipta
sig lífi, og í þriðja sinn tókst
henni það. Þrettánda júní
2020 fannst Sarah Hegazi
látin á heimili sínu í Toronto.
Hún var þrítug.

Vinur hennar Ahmed Alaa
býr enn í Kanada og hefur
heitið því að halda áfram að
berjast í hennar nafni. Eins
og margir hafa raunar gert
eftir andlát hennar. Haldnar
voru minningarathafnir um
Söruh Hegazi víða um heim
— í Lundúnum, Berlín, New
York, Beirút. Hamed Sinno,
söngvari Mashrou’ Leila,
tók þátt í athöfninni í New
York — hann ákvað nýlega
að flytja frá Líbanon — og
fór þar með nokkrar ljóðlínur
eftir Hegazi.

„Himinninn er sætari en jörðin.
Ég vel himininn, ekki jörðina.“
Svo skrifaði Sarah Hegazi með
síðustu myndinni sem hún
birti á Instagram, nokkrum
klukkustundum fyrir andlátið. Í
stílabók hripaði hún svo einhverju
síðar þrjár stuttar orðsendingar
að skilnaði. Eina til systkina sinna
og aðra til vina. Og þriðju sem
hún stílaði einfaldlega á heiminn:
„Þú varst andskoti grimmur. En ég
fyrirgef þér.“
English translation of this
article can be found on www.
reykjavikpride.is
57