Bændablaðið - 25.03.2021, Qupperneq 6

Bændablaðið | Fimmtudagur 25. mars 20216
Á nýafloknu Búnaðarþingi, þar sem
nýtt félagskerfi Bændasamtakanna var
meginstefið, voru lagðar fram tillögur um
sameiningu búgreina undir Bændasamtök
Íslands. Miklar og málefnalegar umræður
urðu um tillögurnar og í stuttu máli sagt
voru þær samþykktar af öllum fulltrúum
á þinginu án mótatkvæða.
Ég vil þakka þeim sem komu að þessari
vinnu með einum eða öðrum hætti svo sem
stjórnum búgreinafélaganna og stjórnum
búnaðarsambanda sem voru með gagnrýnar
athugasemdir á fyrri stigum og vegna þeirrar
vinnu tókst svo vel til í afgreiðslu málsins á
þinginu sjálfu. Ekki síst vil ég óska bændum
til hamingju með að hafa náð þessum áfanga
eftir margra ára umræður meðal bænda um
að einfalda félagskerfið. Nú er verk að vinna
að móta framtíðarstarfið á grunni samþykkta
sem verða staðfestar á aukabúnaðarþingi þann
10. júní næstkomandi, þar sem áætlað er að
nýtt fyrirkomulag taki gildi þann 1. júlí 2021.
Mjög mikil vinna hefur farið í þessar
breytingar af hálfu stjórnar og starfsmanna,
eins og ég hef komið inn á í skrifum mínum
á þessum vettvangi. En þessu er ekki lokið,
nú hefjumst við handa með að skilgreina
skipuritið á skrifstofunni og starfslýsingar þar
sem verkefnum verður deilt niður á einstaka
starfsmenn, hver er tengiliður hverrar deildar
og svo framvegis. Enn og aftur, þessi breyting
verður vonandi landbúnaði til heilla og að
bændur komi fram sem einn hópur.
Þakkir til starfsfólks og gesta
Við setningu Búnaðarþings þurfti mikið
skipulag og ekki síður á þinginu sjálfu. Á
grundvelli sóttvarna urðum við að skipta salnum
í tvö hólf og svo varð að takmarka gestafjölda
á setninguna. Nefndarstörf urðu að fara fram á
grundvelli hólfaskiptinga. Starfsmenn þingsins
unnu frábært starf í skipulagi og utanumhaldi
á framkvæmd þingsins og fyrir það ber að
þakka. Ekki má gleyma starfsmönnum
Hótels Sögu sem gerðu okkur kleift að
halda þetta svo sómi varð af. Við buðum
einungis formönnum stjórnmálaflokkanna
og svo auðvitað ræðumönnum dagsins,
þeim Katrínu Jakobsdóttur forsætisráðherra,
Kristjáni Þór Júlíussyni sjávarútvegs-
og landbúnaðarráðherra og Guðna Th.
Jóhannessyni forseta. Ég vil þakka þeim öllum
fyrir góð orð á setningunni í garð íslensks
landbúnaðar og ef allir hefðu þessa sýn sem
fram kom í þeirra ræðum þá kvíði ég ekki
framtíð íslensks landbúnaðar.
Rannsóknir, afleysingaþjónusta,
nýliðun og sýklalyfjaónæmi
Óvenjufá mál lágu fyrir Búnaðarþingi að þessu
sinni og helgast það sjálfsagt af því stóra máli
sem breytingar á félagskerfi bænda fela í sér.
Þó voru sex mál til viðbótar sem borin voru
upp og samþykkt samhljóða af þingfulltrúum,
sem hafa hvert og eitt mikla þýðingu í starfi
bænda. Eitt þeirra snýr að rannsóknum á
kolefnisspori í íslenskum landbúnaði þar sem
Búnaðarþing beinir því til Alþingis að auka
fjármagn á þessu sviði ásamt því að LbhÍ taki
forystu í rannsóknum á þessu sviði. Einnig var
lögð áhersla á að samkeppnishæfni íslensks
landbúnaðar verði styrkt með öflugra vísinda-,
mennta- og rannsóknarstarfi í greininni. Þá
var samþykkt að gerður verði samningur við
Tryggingasjóð sjálfstætt starfandi einstaklinga
til að koma á afleysingaþjónustu fyrir bændur
vegna veikinda og slysa. Mál um betri
stuðning við nýliðun í landbúnaði var einnig
samþykkt á þinginu ásamt því að kallað er eftir
endurskoðun á tryggingamálum bænda, þar
með talið á lögum um Bjargráðasjóð. Fulltrúar
á Búnaðarþingi hvetja einnig stjórnvöld til
að gæta hagsmuna landsmanna til að verjast
sýklalyfjaónæmi eins og kostur er. Það er ljóst
að verkefnin í íslenskum landbúnaði eru brýn
og hvergi má slá slöku við. Mín bjargfasta
trú er sú að við sameiningu búgreinafélaga
og Bændasamtakanna stöndum við sterkari
saman og förum bjartsýn með baráttuþreki
Áfram veginn til framtíðar.
Bændablaðið kemur út 24 sinnum á ári. Því er dreift ókeypis á yfir 400 stöðum
á landinu og á öll lögbýli landsins.
Lesendur geta einnig gerst áskrifendur að blaðinu og fengið það sent heim í pósti
gegn greiðslu. Árgangurinn kostar þá kr. 11.600 með vsk. (innheimt í tvennu lagi).
Ársáskrift fyrir eldri borgara og öryrkja kostar 7.600 með vsk.
Heimilisfang: Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík.
Sími: 563 0300 – Fax: 562 3058 – Kt: 631294–2279
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands. − Málgagn bænda og landsbyggðar −
SKOÐUN
Náttúruöflin minna okkur á það þessa
dagana hversu fallvalt gengi okkar
mannanna getur verið á Íslandi. Þó
eldgos í Geldingadal á Reykjanesi, sem
hófst að kvöldi 19. mars, þyki frekar
meinlaust, alla vega sem stendur, þá getur
hæglega komið upp skaðlegra gos annars
staðar á og við Reykjanesskagann.
Mikil skjálftavirkni við Reykjanestá
fyrir skömmu minnti á að sprengigos kom
þar upp í sjó á miðöldum sem olli því að
búsmali féll í Borgarfirði og fjöldi fólks er
einnig talinn hafa látið lífið. Sprengigos á
þeim stað í dag gæti einnig stöðvað allt
millilandaflug um Keflavíkurflugvöll
og jafnvel um Reykjavíkurflugvöll líka.
Stærsti hlutinn af innfluttu grænmeti og
ávöxtum kemur með flugvélum. Í öllu tali
um fæðuöryggi þjóðarinnar er mikilvægt
að menn hafi þetta í huga. Það hlýtur
því að vera afar mikilvægt að haldið sé
áfram að byggja upp íslenskan landbúnað
með fæðuöryggi þjóðarinnar í huga, það
er sannarlega þjóðaröryggismál. Það er
samt alls ekki sama hvernig það er gert.
Því skilvirkara og sjálfbærara sem slíkt
framleiðslukerfi er, því betra fyrir alla
þjóðina. Bændur eru örugglega tilbúnir í
þann slag og sást það mjög vel í mikilli
samstöðu þeirra á nýafstöðnu Búnaðarþingi.
Þeir hafa nú samþykkt að stokka upp sitt
félagskerfi, einmitt til að ná fram meiri
skilvirkni. Þetta mun örugglega smita út
frá sér út í framleiðslugreinarnar sjálfar.
Hjá svona lítilli þjóð eins og okkar, þá er
auðvitað ekki hægt að byggja upp skilvirkar
og hagkvæmar framleiðslueiningar nema
með mikilli samstöðu og þá líka þvert á
greinar. Kannski það stangist í einhverjum
tilfellum á við samkeppnissjónarmið sem
byggð eru á skilgreiningum sem teknar eru
upp frá milljónaþjóðfélögum, en þá verður
bara að hafa það. Þar verðum við að láta
skynsemina ráða og sníða þarf regluverkið
að okkar þörfum. Leikreglur samfélagsins
eru nefnilega mannanna verk og ætlaðar til
að þjóna almenningi, en ekki öfugt. Fólk
á aldrei að vera þrælar regluverksins eins
og vaxandi tilhneiging virðist vera til að
innleiða hér á landi.
Þó eldgos séu ekki daglegt brauð á
Íslandi, þá þarf þjóðin alltaf að vera í stakk
búin til að geta tekist á við náttúruöflin. Þar
er við ýmislegt að glíma, skriður, snjóflóð og
vatnsflóð af völdum veðurs auk jarðskjálfta
og eldgosa.
Frá því um 920 hafa eldgos á Reykjanesi
og í sjó skammt undan landi valdið
margvíslegu tjóni. Á árunum 1160–1180 gaus
tvisvar í sjó undan Reykjanesi. Á árunum
1210–1211 myndaðist Eldey. Árið 1223 var
gos undan Reykjanesi og sömu leiðis að talið
er á árunum 1231, 1238, 1240, 1422, 1733
og 1783. Síðan virðist lítil eldvirkni hafa
verið á þessum slóðum ef undan er skilið
mögulegt gos á Eldeyjarboða 1830 og við
Geirfuglasker 1879. Jarðskjálftahrina við
Reykanestá á síðustu vikum sýnir að ekki
er hægt að útiloka þar eldgos í sjó.
Þó fólki finnist eldgosið krúttlegt sem nú
er í gangi á Reykjanesi, þá mega menn aldrei
gleyma því að gas sem streymir frá eldgosum
er stórhættulegt. Koltvísýringur er eitt, en
brennisteinsvetni, sem fólk þekkir sem bláa
móðu, getur verið mun hættulegra. Það getur
hæglega valdið alvarlegum lungnaskaða.
Við skulum ekki gleyma afleiðingunum af
Lakagígagosinu 1783–1784. Það breytti
loftslagi um tíma á norðurhveli jarðar og þá
fórst um fimmtungur íslensku þjóðarinnar,
eða um 10.000 manns. Áætlað hefur verið að
tugir eða hundruð þúsunda manna í Evrópu
og allt suður til Afríku og austur til Asíu
hafi látið lífið af völdum þess. – Berum
virðingu fyrir náttúrunni og verum viðbúin
til að takast á við óblíð náttúruöflin.
/HKr.
Gunnar Þorgeirsson
formaður Bændasamtaka Íslands
gunnar@bondi.is
ÍSLAND ER LAND ÞITT
Ritstjóri: Hörður Kristjánsson (ábm.) hk@bondi.is – Sími: 563 0339 − Rekstur og markaðsmál: Tjörvi Bjarnason tjorvi@bondi.is – Blaðamenn: Erla Hjördís Gunnarsdóttir ehg@bondi.is –
Margrét Þóra Þórsdóttir mth@bondi.is – Sigurður Már Harðarson smh@bondi.is – Vilmundur Hansen vilmundur@bondi.is – Auglýsingastjóri: Guðrún Hulda Pálsdóttir ghp@bondi.is – Sími: 563 0303 –
Netfang auglýsinga: augl@bondi.is − Vefur blaðsins: www.bbl.is − Netfang blaðsins: (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is
Frágangur fyrir prentun: Ágústa Kristín Bjarnadóttir – Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Dreifing: Landsprent og Íslandspóstur. ISSN 1025-5621
Reykjanesskaginn hefur verið í sviðsljósinu að undanförnu vegna jarðskjálftavirkni og eldgoss í Geldingadal. Þessi mynd er tekin úr Eldvörpum
í átt að Svartsengi með fjallið Þorbjörn til hægri. Eldvarpahraun runnu í Reykjaneseldum á tímabilinu 1211–1240. Mynd / Hörður Kristjánsson
Öfl náttúrunnar Miklar og málefnalegar umræður á Búnaðarþingi