Bændablaðið - 25.03.2021, Síða 12

Bændablaðið | Fimmtudagur 25. mars 202112
FRÉTTIR
Ásta Kristín Sigurjónsdóttir, framkvæmdastjóri Íslanska ferðaklasans. Mynd / smh
Ný klasastefna stjórnvalda á að bæta samkeppnishæfni Íslands:
Fyrirtækin og stjórnvöld
taka saman höndum
– Þegar eru allnokkrir klasar starfandi með virka skipulagsheild
Klasastefna fyrir Ísland hefur
verið mótuð og gefin út. Hún var
unnin á grundvelli þingsálykt-
unar þar sem ríkisstjórninni var
falið að skipta starfshóp sem fengi
það hlutverk að móta opinbera
klasastefnu. Stefnan skyldi fela
í sér fyrirkomulag um hvernig
stjórnvöld efli stoðkerfi atvinnu-
lífsins á landsvísu í samvinnu
við atvinnulífið, rannsóknar- og
menntastofnanir, sveitarfélögin
og aðra hagsmuna aðila sem málið
snertir.
Ásta Kristín Sigurjónsdóttir leiddi
vinnuna við mótun stefnunnar, sem
er unnin í víðtæku samstarfi og sam-
ráði við grasrót atvinnulífsins sem
og fjölda aðila innan stjórnkerfisins.
„Klasasamstarf í sinni einföld-
ustu mynd gengur út á að vera
vettvangur ólíkra aðila sem saman
vilja ná auknum árangri innan sinn-
ar atvinnugreinar eða í kringum
ákveðið málefni. Með ólíkum aðil-
um er átt við atvinnulífið, stjórnvöld,
háskóla og rannsóknarsamfélagið,
fjárfesta og frumkvöðla,“ segir Ásta
Kristín spurð um hvað þetta fyrirbæri
„klasasamstarf“ sé.
„Klasavettvangurinn stuðlar að
því að efla aðildarfélagana og gera
þá samkeppnishæfari með því að
vinna að sameiginlegum verkefn-
um sem miða t.d að því að miðla
upplýsingum og þekkingu, bjóða upp
á viðburði og fundi, byggja upp og
styrkja tengslanetið, auðvelda klasa-
aðilum aðgengi að fjármagni, veita
ráðgjöf og efla nýsköpun, stuðla
að aukinni sérstöðu og sérhæfingu
aðildarfélaga, aðstoða og hvetja til
stofnunar nýrra fyrirtækja ásamt því
að ýta undir samstarf tengdra klasa
í öðrum geirum. Þá eru alþjóðlegar
tengingar mikilvægar í allri kortlagn-
ingu og samstarfi innan klasa,“ bætir
Ásta Kristín við.
Fyrirtækjadrifinn
starfsvettvangur
„Fyrirtækin eru alltaf drifkraftur
klasasamstarfs og mikilvægt að
hafa í huga að ekki er hægt að búa
til klasa í sjálfu sér en það er hægt að
kortleggja það umhverfi sem klasinn
er í, sem einnig er kallað vistkerfi
nýsköpunar eða
vistkerfi atvinnu-
lífsins. Þannig er
vísað til þess að
klasi sé náttúrulegt
fyrirbæri sem sé
alltaf til hvort sem
um markvissa
samvinnu milli
aðila sé að ræða
eða ekki. Þetta
er mjög auðvelt
að máta á allar
atvinnugreinar
og hægt að taka
dæmi um ferða-
þjónustu, sjáv-
arútveg, skap-
andi greinar,
t ö l v u l e i k j a -
iðnað, land-
búnað eða stafræna þróun. Það er
ekki fyrr en með skipulögðum hætti
að við kortleggjum tækifæri til sam-
vinnu sem til verður hið eiginlega
klasasamstarf. Í þeirri kortlagningu
er ákveðið að búa til félag, leggja til
verkefni, setja okkur markmið um
árangur, safna fjármagni til reksturs
og ráða stafsmenn sem halda utan
um skipulagsheildina og reka starf-
semina.
Hugmyndafræðin á bak við klasa-
samstarf hefur verið til í langan tíma
og tók fyrst flug í kringum 1980 og
þá mest í kringum iðnsækin fyrirtæki
sem sóttu í að vinna nálægt hvert
öðru, oftar en ekki með samstarfi í
samkeppni.
Á Íslandi komu fyrstu skipu-
lögðu klasarnir fram fyrir um
tíu árum þegar Íslenski sjávar-
klasinn var stofnaður, þar á eftir
Jarðvarmaklasi, Ferðaklasi, Álklasi
og Landbúnaðarklasi, svo einhver
dæmi séu tekin. Það hversu öflugir
þeir eru eða hversu sýnilegt starf
þeirra er fer að mestu eftir áhuga
aðildarfélaganna, viðskiptamódeli
klasanna, verkefnum hverju sinni og
skipulagi starfseminnar, til dæmis
hvor sé til staðar framkvæmdastjóri
og starfsfólk,“ segir Ásta Kristín
þegar hún er beðin um að útskýra
hvers vegna áhrif og virkni klasa á
Íslandi sé mismikil í samfélaginu.
„Flest allt það klasasamstarf
sem við þekkjum í dag hefur verið
drifið áfram af
fyrirtækjunum
sjálfum án veru-
legrar aðkomu
stjórnvalda, það
eitt hefur að vissu
leyti tafið fyrir
mikilvægri þróun
og tækifærum sem
markvisst klasa-
samstarf þessara
ólíku aðila getur
skilað og sér í lagi
þegar við berum
okkur saman við
það sem önnur lönd
í kringum okkur eru
að gera,“ bætir hún
við.
Stefnt að því að
vera meðal fremstu
þjóða
Með mótun klasastefnu fyrir
Ísland, segir Ásta Kristín að áform
stjórnvalda séu skýr með að auka
samkeppnishæfnina. „Með skýrri
stefnu stjórnvalda um stuðning við
klasasamstarf og aukna áherslu á
að hraða breytingum og takast á
við nýjar áskoranir hefur Ísland
sett sér þá framtíðarsýn að vera
meðal fremstu þjóða í öllum sam-
anburði þegar kemur að því að mæla
samkeppnishæfni þjóða. Stefnan er
ákveðið leiðarljós að þessu marki,
hún er hvorki aðgerðaráætlun né
framkvæmdaplagg heldur rammi
utan um þau verkfæri sem stjórn-
völd geta nýtt til að stýra fjármunum
til atvinnuþróunar og stuðnings til
nýsköpunar í íslensku atvinnu-
lífi, á forsendum aðilanna sjálfra.
Hlutverk stjórnvalda er þannig að
styðja við það klasastarf sem nú
þegar er fyrir hendi með óbeinum
hætti í gegnum sjóða- og styrkja-
kerfi ásamt því að brúa ákveðinn
markaðsbrest í greinum eða inni
á svæðum þar sem stuðningur er
mikilvægur á fyrstu stigum.
Samstarf á klasavettvangi er
ein leið til að brjóta niður múra og
hlaupa hraðar í átt að meiri árangri
sem skilar samfélaginu öllu aukinni
hagsæld og okkur íbúunum bættum
lífskjörum til lengri tíma.“ /smh
Grænn dregill og Grænir iðngarðar:
Sækja á sjálfbær fjárfestinga-
verkefni til Íslands
Í byrjun mars undirritaði Þórdís
Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir
ferðamála-, iðnaðar- og ný sköp-
unarráðherra sam starfs samning
um tvö verkefni, Græna dreg-
ilinn og Græna iðngarða, sem
bæði hafa það að markmiði að
efla „græna nýfjárfestingu“ í
atvinnulífinu.
Í tilkynningu úr atvinnuvega-
og nýsköpunarráðuneytinu kemur
fram að Græni dregillinn sé sam-
starfsverkefni atvinnuvega- og
nýsköpunarráðuneytisins (ANR) og
Íslandsstofu, sem sé mótað í sam-
ráði við atvinnuþróunarfélög allra
landshluta. Markmiðið með honum
er að bæta þjónustu og umhverfi
nýfjárfestingaverkefna og gera ferla
samfelldari, einfaldari og skilvirk-
ari – frá hugmynd að rekstri. Með
verkefninu er stefnumótun stjórn-
valda fylgt eftir á sviði útflutnings,
nýsköpunar og orkumála; til aukinn-
ar verðmætasköpunar og fjölgunar
starfa með sjálfbærum hætti.
Sjálfbær fjárfestingaverkefni
til Íslands
„Einn af hvötum verkefnisins er
samkeppnisstaða Íslands gagn-
vart nágrannaríkjum sem lagt hafa
mikla áherslu á að laða til sín eftir-
sóknarverð fjárfestingaverkefni með
áherslu á sjálfbærni, oft með góðum
árangri. Að verkefninu koma, auk
ANR, Íslandsstofu og atvinnuþró-
unarfélaganna, Samband íslenskra
sveitarfélaga og fulltrúar ráðuneyta
og lykilstofnana sem koma að ferli
fjárfestingaverkefna.
Stýrihópur verkefnisins hefur
það hlutverk að skila stjórnvöldum
tillögum að umbótum og halda sam-
eiginlega utan um samræmda upp-
lýsingagjöf og þjónustu við verkefni
sem falla undir Græna dregillinn.
Græni dregillinn leggur áherslu
á að undirbúa atvinnusvæði svo þar
sé hægt að fullnýta auðlindastrauma
og efla hringrásarhagkerfið. Þar er
vísað til þess að ýmislegt fellur til
í rekstri eins fyrirtækis, sem getur
nýst sem hráefni annars fyrirtækis.
Um leið er stefnt að því að einfalda
fjárfestingarferla og markaðssetja
tækifæri víða um land á markvissan
hátt,“ segir í tilkynningu ráðuneyt-
isins.
Grænir iðngarðar á
Bakka við Húsavík
Í undirbúningi er að reisa græna
iðngarða á Bakka við Húsavík, sem
er samstarfsverkefni Norðurþings,
ANR, Íslandsstofu og Lands-
virkjunar og tengist hugmyndafræði-
lega verkefninu um Græna dregilinn.
Gert er ráð fyrir að greining á
samkeppnisstöðu Íslands og almenn-
um skilyrðum til uppbyggingar
grænna iðngarða nýtist öllum
áhugasömum aðilum. Samkvæmt
verkáætlun fyrir grænu iðngarð-
ana á almenn skýrsla um tækifæri
á sviði grænna iðngarða, meðal
annars með hliðsjón af þróuninni í
öðrum löndum, að vera tilbúin fyrir
lok júní. Einnig yfirlit yfir rekstrar-
umhverfi, fjármögnunarmöguleika,
ferla og lagaramma um græna iðn-
garða og tillögur til stjórnvalda um
umbótaverkefni – auk forkönnunar
á aðstæðum og tækifærum á Bakka
við Húsavík fyrir grænan iðngarð.
/smh
Kristján Þór Magnússon, sveitarstjóri Norðurþings, Pétur Óskarsson,
framkvæmdastjóri Íslandsstofu, Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir ferðamála-,
iðnaðar- og nýsköpunarráðherra og Ríkarð Ríkarðsson, framkvæmdastjóri
viðskiptaþróunar og nýsköpunar hjá Landsvirkjun. Mynd / ANR
Heilbrigðisstofnun Norðurlands á Sauðárkróki:
Tvö endurhæfingarrými opnuð
Tvö endurhæfingarrými á
Heilbrigðisstofnun Norðurlands
á Sauðárkróki, HSN, voru opnuð
í byrjun þessa mánaðar og er
áætlað að fjölga þeim í fjögur
næsta vetur.
Um er að ræða rými fyrir eldri
einstaklinga þar sem slitgigt er
aðalvandamálið og ekki er þörf á
sérhæfðri endurhæfingu. Þessi hópur
hefur ekki komist á forgangslista hjá
Kristsnesspítala og því áformað að
nýta góða endurhæfingaraðstöðu á
Sauðárkróki til að koma til móts við
hann. Gert er ráð fyrir að taka við
tilvísunum frá öllum starfsstöðvum
HSN og að þær verði eins og áður
sendar Kristsnesspítala þar sem þær
verða metnar.
Áætlað er að tveir en síðan fjórir
einstaklingar verði í endurhæfingu
þrjár vikur í senn fimm daga
vikunnar en fari að öllu jöfnu
heim um helgar. Starfsemin verður
átta mánuði á ári, september til
desember og janúar til maí, að því
er fram kemur á vefsíðu HSN.
/MÞÞ