Morgunblaðið - 25.02.2021, Blaðsíða 25

25
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. FEBRÚAR 2021
* Undirföt
* Sundföt
* Náttfatnaður
Bláu húsin v/Faxafen • Sími 553 7355
Vefverslun selena.is
Full búð af
nýjum vörum!
Vefverslun
selena.is
Kristín Heiða Kristinsdóttir
khk@mbl.is
Við ákváðum að styðja viðverkefni Sylvíu vegna þessað þetta er mjög brýntmálefni. Vissulega tók það
menntakerfið ákveðinn tíma að viður-
kenna lesblindu, en það sem við erum
að gera núna í nýrri menntastefnu er
að leggja áherslu á snemmbæran
stuðning. Því fyrr sem við komum að
því að aðstoða börn, því meiri líkur
eru á að þau nái færninni og öllu sem
þarf til að ná utan um viðkomandi
áskorun. Allir þurfa einhverja aðstoð
í einhverju,“ segir Lilja Dögg Al-
freðsdóttir, mennta- og menningar-
málaráðherra, en ráðuneyti hennar
leggur lesblinduverkefni Sylvíu lið.
„Þegar Sylvía kom með sitt
verkefni inn á borð til okkar, þá snart
það mig og ég tengi við rosalega
margt af því sem hún er að segja í
myndinni. Ég veit að því meira sem
við tölum um menntamál og leggjum
áherslu á þau, því líklegra er að okk-
ur vegni betur,“ segir Lilja og bætir
við að snemmbær stuðningur felist í
því að börn og ungmenni fái aðstoð
og stuðning við hæfi sem fyrst á
námsferlinum, og liðsinni áður en
vandi ágerist.
„Horfa þarf sérstaklega til
styrkingar leikskólastigsins, stuðn-
ingur getur beinst að nemandanum
sjálfum eða umhverfi hans og mikil-
vægt er að laga hann að þörfum við-
kvæmra einstaklinga og hópa. Í
þeirri vinnu er þverfagleg samvinna
nauðsynleg. Þetta er úthugsuð stutt
málsgrein en til þess fallin að ná utan
um þarfir hvers og eins,“ segir Lilja
og bætir við að hún sé afar ánægð
með að atvinnulífið komi líka að verk-
efni Sylvíu.
Skapandi og lausnarmiðaðir
Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir, for-
stöðumaður samkeppnishæfnisviðs
hjá Samtökum atvinnulífsins, segir
að þau hafi tekið því fagnandi þegar
Sylvía kom með verkefnið til þeirra.
„Við tengjum sterkt við þetta
mikilvæga mál og það hversu öflugur
talsmaður Sylvía er. Hún hefur sjálf
tekist á við lesblindu, er ótrúleg bar-
áttukona og öflugur talsmaður. Það
skiptir miklu máli að hún ljái málinu
rödd sína og veki athygli á þessu
mikilvæga máli, því þó þetta snúist
mikið um verkefni sem snúa að
menntakerfinu, þá snýst þetta ekki
síður um vitundarvakningu úti í sam-
félaginu, meðal annars í atvinnulíf-
inu. Við sjáum tækifæri og áskoranir
á þessu sviði í tengslum við íslenskt
atvinnulíf. Þannig sjáum við til að
mynda að færni í störfum framtíðar
er færni sem lesblindir einstaklingar
búa oft yfir. Við höfum kannski árum
saman verið að missa þessa ein-
staklinga frá okkur af því að við höf-
um ekki gripið þá nógu snemma. Við
sjáum því mikil verðmæti í því að
styðja verkefnið og vekja athygli á
þessu. Við sjáum frábær dæmi í
myndinni um lesblinda einstaklinga
sem eru einstaklega skapandi og
lausnamiðaðir, auk þess að búa yfir
annarri færni, færni sem er akkúrat
það sem atvinnulífið kallar eftir.
Samfélagið okkar er að þróast þannig
að þeim er alltaf að fækka sem eru á
vinnumarkaði á hverjum tíma og fyr-
ir vikið megum við alls ekki missa
þessi tuttugu prósent út, þessa les-
blindu einstaklinga, af því við grípum
ekki inn í með snemmbærum stuðn-
ingi, eins og Lilja kom inn á hversu
mikilvægt er.“
Kerfið okkar á að ná til allra
Lilja segir að það sé alveg ljóst
að Sylvía eigi mjög öfluga móður,
sem sé hörkudugleg og hafi stutt
dóttur sína í gegnum skólagönguna.
„Sylvía er dæmi um manneskju
sem kemur rosalega öflug úr skóla-
kerfinu og hún nær að virkja alla í
kringum sig og koma verkefni í fram-
kvæmd. En það er mikilvægt að við
áttum okkur á því að það hafa ekki
allir slíkan stuðning heima hjá sér.
Þess vegna erum við að styrkja þetta
verkefni hennar. Þetta góða samband
þeirra mæðgna og sú stöðuga hvatn-
ing sem Sylvía hafði heima hjá sér,
hún er ekki alls staðar til staðar hjá
lesblindum krökkum. Minn draumur
er að kerfið okkar nái til allra, líka til
þeirra sem eru lesblind. Í nýrri
menntastefnu segjum við að jöfn
tækifæri eigi að vera fyrir alla, og við
meinum það raunverulega. Við horf-
um mikið til Finnlands og þeir grípa
einmitt fyrr inn í. Þeir eru með of-
boðslega öflugt menntakerfi vegna
þess að þeir hafa líka lagt svo mikla
áherslu á kennaramenntun og að það
sé eftirsóknarvert að vera kennari.“
Mjög góð blanda og kraftmikil
Ingibjörg tekur fram að það sé
dýrmætt að fá manneskju eins og
Sylvíu að þessu málefni.
„Hún kemur inn með svo mikið
hjarta og mennsku í samtalið, sem er
einmitt það sem þarf til að ná eyrum
fólks og opna huga fólks gagnvart
viðfangsefninu. Þetta verður því
mjög góð blanda og kraftmikil, þegar
við náum að sameinast um svona
mikilvægt verkefni. Það er svolítið al-
gengt bæði í vinnustaðamenningu
okkar og atvinnulífinu, sem og í
menntakerfinu okkar, að við erum oft
að skima eftir veikleikum hjá fólki og
reyna að bæta þá, í stað þess að horfa
frekar markvisst á styrkleika fólks
og ýta undir þá. Ég held að þar get-
um við öll bætt okkur mikið, því þetta
snýst um að allt samfélagið nýtur
góðs af því að fólk fái að blómstra og
byggja á sínum styrkleikum.“
Lilja grípur þetta á lofti og bætir
við: „Við erum með fjögur gildi í
menntastefnu okkar: hugrekki, ham-
ingju, þrautseigju og þekkingu. Þetta
eru úthugsuð gildi. Við sjáum einmitt
svo vel í heimildarmynd Sylvíu að
henni hefur tekist þetta með hug-
rekki og þrautseigju. Hún stígur
fram og treystir sér til að komast í
gegnum þessa áskorun, sem er hug-
arfarið sem er svo brýnt að við höf-
um. Líka skilboðin sem liggja í þessu
til okkar allra, að við þurfum að
leggja okkur fram, þannig fáum við
ávinning. Minn draumur er að við
náum utan um námsörðugleika miklu
fyrr hjá börnum. Erfiðustu sögurnar
sem ég heyri úr menntakerfinu
tengjast einstaklingum sem fá að vita
stöðu sína, greiningu um lesblindu
eða annað, allt of seint í skólagöng-
unni. Þau eru kannski búin að
burðast með þetta og kljást við þetta
allt of lengi. Sum komast jafnvel aldr-
ei að því og detta fyrir vikið út úr
menntakerfinu. Við erum svo fá-
mennt samfélag að okkur munar um
hvern einn og einasta.“
Alltaf hægt að bæta sig í öllu
Sylvía tekur fram að margir
kennarar og skólar séu að gera mjög
vel í tengslum við að aðstoða les-
blinda nemendur, með því að bjóða
upp á sveigjanleika og fleira.
„Með myndinni erum við ekki að
segja að einhverjir einstaklingar séu
ekki að gera nógu vel, heldur að það
er alltaf hægt að bæta sig í öllu.
Númer eitt tvö og þrjú er að ein-
staklingur sem er lesblindur fari í
gegnum skólakerfið og hugsi: Ég get
allt. Að hann brotni ekki niður, eins
og gerist mjög oft með lesblinda,
enda oftast léttara að gefast upp en
þurfa að halda áfram á hnefanum. Ég
skil uppgjöfina vel, þegar það er
sama hvað maður leggur á sig þá nær
maður ekki þessari einkunn sem
þarf,“ segir Sylvía og bætir við að
hún sé ótrúlega ánægð með að Sam-
tök atvinnulífsins séu með henni í
þessu.
„Við verðum að átta okkur á að
þeir sem eru lesblindir og geta
kannski ekki flaggað afburðaeinkunn
út úr skóla þegar þeir sækja um
vinnu, þeir hafa samt lagt rosalega
mikið á sig. Það er mikil og dýrmæt
þrautseigja á bak við töluna. Það
skiptir öllu máli að láta ekki einkunn
skilgreina sig sem manneskju og það
má ekki láta sjálfsmyndina byggjast
á henni. Atvinnulífið þarf líka að vera
meðvitað um að einkunn segir ekki
allt um færni einstaklings.“
Ingibjörg bætir við að það komi
mjög sterkt fram í myndinni að þeir
eiginleikar sem lesblindir einstakl-
ingar búa oft yfir, séu einmitt mikil-
vægasta færni framtíðarstarfs-
mannsins.
Þegar Lilja er spurð að því hve-
nær nýja menntastefnan verði tekin í
gagnið, segir hún að nú sé hún hjá
allsherjar- og menntamálanefnd.
„Þetta er í fyrsta sinn sem
þingsályktun um menntastefnu er
lögð fyrir Alþingi Íslendinga. Til-
gangurinn með því er að skapa um-
ræðu og leyfa fólki að gera athuga-
semdir. Ég er að setja þetta í
gegnum þessa lýðræðislegu umræðu
til að fá alla til að tala um þetta og
leggja eitthvað til um hvernig við vilj-
um að menntakerfið okkar verði. Við
þurfum að hugsa um þetta til margra
ára, þannig náum við árangri. Það er
mikill metnaður í þessu og ég geri
ráð fyrir að nefndin klári að tala um
þetta fljótlega. Ég er mjög bjartsýn á
að þetta verði samþykkt.“
Okkur munar um hvern og einn
Morgunblaðið/Eggert
Framtakssamar Það var mikill hugur í þessum þremur þegar þær funduðu nýlega. F.v.: Ingibjörg, Lilja og Sylvía.
Mennta- og menningarmálaráðuneytið og Samtök atvinnulífsins gengu til liðs við Sylvíu um framleiðslu á heimildarmynd hennar um
lesblindu. Lilja Dögg og Ingibjörg Ösp eru sammála um nauðsyn þess að grípa snemma inn í hjá lesblindum börnum. Þær segja ávinn-
ing samfélagsins mikinn að njóta eiginleika þeirra, því færni í störfum framtíðar er færni sem lesblindir einstaklingar búa oft yfir.