Morgunblaðið - 06.03.2021, Blaðsíða 20

20 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. MARS 2021
ÁR
30% AFSLÁTTUR
AF OHAUS VOGUM
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Það er víðar en í Reykjavík sem
kvartað hefur verið undan frágangi
lúxusíbúða. Nú síðast í íbúðaturn-
inum á 432 Park Avenue á Manhatt-
an, einu dýrasta fjölbýlishúsi sög-
unnar.
Háhýsið er orðið eitt af kennileit-
um Stóra eplisins enda gnæfir það
yfir Miðgarð og varpar skugga á
nærliggjandi hverfi, að sögn Íslend-
ings sem býr í næsta nágrenni.
Sagði hann borgina hafa heimilað
byggingu slíkra háhýsa til að örva
hagkerfið í kjölfar alþjóðlegu fjár-
málakreppunnar haustið 2008.
Meðal íbúa í háhýsinu er Róbert
Wessman, stofnandi Alvogen, sem
setti að líkindum Íslandsmet er hann
keypti glæsiíbúð á 66. hæð í turn-
inum. Samkvæmt fasteignavefnum
Realtor var ásett verð 32,5 milljónir
dala í október, eða um 4,1 milljarður
króna. Bendir sami vefur til að íbúð-
in hafi síðan verið tekin úr sölu.
Fram kom í yfirlýsingu frá Alvo-
gen á sínum tíma að íbúðin væri í
eigu félagsins Park 66B LLC í De-
laware sem væri í eigu Hexalonia
Holdings í Lúxemborg sem aftur
væri undir stjórn Hexalonia Trust á
Jersey. Af fasteignavefjum verður
ekki annað ráðið en að Park 66B
LLC sé enn skráð fyrir íbúðinni.
Jafnframt kom fram í Morgun-
blaðinu að Hexalonia Trust var
stofnað í lok nóvember 2015 til að
halda utan um verðmæti sem ætl-
unin er að nýtist til hagsbóta fyrir
fjölskyldu Róberts í framtíðinni.
Kaupa hæðarréttindin
Fleiri slík háhýsi voru reist við
Park Avenue, eða „Götu milljarða-
mæringanna“, en til að fá bygging-
arleyfi þurftu verktakarnir að kaupa
hæðarréttindi nærliggjandi húsa.
Þeim réttindum er síðan staflað
saman svo úr verða mikil háhýsi.
Það eykur svo hæð 432 Park Avenue
að fimm tveggja hæða millihæðir
fyrir búnað og loftflæði teljast ekki
með þegar hæðirnar eru lagðar sam-
an.
Því fylgja verkfræðilegar áskor-
anir að byggja svo há íbúðarhús.
Fjallað hefur verið um galla á
mannvirkinu. Nú síðast í New York
Times en blaðið hafði eftir heimild-
armönnum að vatnsleki, bilanir í
lyftum og marr í veggjum, líkt og í
skipi, kunni að tengjast hæð hússins.
Sambærileg umræða hefur farið
fram í Kína en þar hafa ýmis áform
um ofur-háhýsi verið sett á ís.
Að sögn New York Times hafa
þessar umkvartanir leitt í ljós erjur í
turni sem hulinn sé leyndarhjúpi.
Sú dýrasta á 10 milljarða
Áætlað söluverðmæti fasteigna í
háhýsinu við 432 Park Avenue sé um
3,1 milljarður dala, eða hátt í 400
milljarðar króna. Dýrasta eignin sé
þakíbúð sem seld var auðmanni frá
Sádi-Arabíu, Fawaz Alhokair, fyrir
88 milljónir dala, eða um tíu millj-
arða króna. Af myndum að dæma er
óhindrað útsýni frá þakíbúðum yfir
Miðgarð og háhýsamergðina.
Meðal viðmælenda New York
Times var auðmaðurinn Sarina
Abramovich, sem efnaðist á olíu og
gasi, en hún sagði háhýsið ekki hafa
staðið undir væntingum. Vatn hafi
lekið á hæðum 60 og 74 og meðal
annars valdið bilunum í tveimur af
fjórum lyftum. Sjálf hafi hún tapað
hálfri milljón dala í vatnstjóni.
Þá svignar háhýsið í sterkum
vindi og hefur það leitt til þess að
íbúar hafa þurft að dúsa fastir í lyft-
um.
Meðal annarra íbúa hafa verið
poppstjarnan Jennifer Lopez, sem
stoppaði stutt við. Þá má nefna vef-
hönnuðinn Joseph Cohen og fé-
lagsmiðlastjörnuna Madison Hea-
drick, að því er lesa má úr gögnum
Intelius. Íbúarnir deila veitingahúsi
en þar ræður ríkjum ástralski Mic-
helin-kokkurinn Shaun Hergatt. Yf-
ir 40 manna starfslið sér um að
íbúana vanhagi ekki um neitt, að því
er segir á vefsíðu 432 Park Avenue.
Séð er um gæludýr, gert við lista-
verk og boðið upp á viðburði með
frægðarmennum, til dæmis tísku-
sýningar.
Byggingin hefur vakið umtal og
öfund. Má nefna að þýska vikuritið
Der Spiegel kallar húsið „grafhýsi
auðsins“, enda séu kaupendurnir
sjaldan í húsinu, og þá hefur tímarit-
ið New York líkt íbúðunum við
„fangelsi fyrir milljarðamæringa“.
Deilur í húsi auðmanna
 Smíðagallar plaga íbúa í einum dýrasta íbúðaturni sögunnar á Park Avenue
 Róbert Wessman keypti íbúð á milljarða  40 manna starfslið þjónustar íbúa
Íbúð Róberts Wessmans við götu milljarðamæringanna
432 Park Avenue
Íbúð Wessmans á 66. hæð
Byggt: 2011-2015
Hæð: 425,5 m
Hæðir alls: 96
Þar af búðir á 84
hæðum, innviðir á
10 hæðum og tvær
hæðir fyrir móttöku
og sameign
Fjöldi íbúða: 104
Stærð: 373 m2
Svefnherbergi: 3
Baðherbergi: 5
Bandaríkjadalir Krónur
Kaupdagur 14. desember 2016
Ásett verð* 32,3 millj. 4,1 ma.kr.
Kaupverð* 29,0 millj. 3,7 ma.kr.
Áætlað mark-
aðsverð nú** 10,9 millj. 1,4 ma.kr.
Mánaðarleg útgjöld
Hússjóður 8,1 þús. 1 millj.kr.
Fasteignagjöld 7,7 þús. 980 þús.kr.
Heimildir og myndir: 432parkavenue.com,
Wikipedia, fasteignavefir *City Realty og
**Trulia. Gengi USD: 126,51.
6. mars 2021
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 127.38
Sterlingspund 177.69
Kanadadalur 100.77
Dönsk króna 20.616
Norsk króna 14.947
Sænsk króna 15.091
Svissn. franki 137.93
Japanskt jen 1.1862
SDR 182.91
Evra 153.3
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 188.1627
Hrávöruverð
Gull 1710.05 ($/únsa)
Ál 2169.0 ($/tonn) LME
Hráolía 64.1 ($/fatið) Brent
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Ragnar Árnason, prófessor emeritus í
hagfræði við Háskóla Íslands, segir
ánægjuefni ef landsframleiðsla hafi
minnkað minna í kórónukreppunni en
spáð var, eða um 6,6%, skv. bráða-
birgðatölum Hagstofunnar. Hins veg-
ar séu fordæmi fyrir því að slíkar tölur
séu endurskoðaðar, jafnvel um 1-2%.
„Einnig er vert að hafa í huga að
verg landsframleiðsla á mann –
þ.e.a.s. það sem við höfum framleitt á
hvern íbúa í landinu – dróst saman um
8,2% á árinu 2020, samkvæmt sömu
áætlunum Hagstofunnar. Og 8,2% er
ansi mikið meira en 6,6%.
vegna þess að landsmönnum fjölgar
hratt. Þá aðallega vegna innflytj-
enda,“ segir Ragnar. Þá bendir Ragn-
ar á að það sé fyrst og fremst einka-
og samneysla sem hafi varnað meiri
samdrætti í fyrra. Þeirri aukningu sé
hins vegar haldið uppi með lántökum
og þá fyrst og fremst hjá hinu opin-
bera.
Stuðningur eykur neysluna
Ríkið hafi stutt við fólk sem missti
vinnuna og greitt fyrirtækjum alls
kyns bætur sem síðan fari inn í einka-
neysluna. „Þessar lántökur verður að
greiða til baka fyrr eða síðar. Og það
verður þá ekki gert nema með því að
draga annaðhvort úr einka- eða sam-
neyslu. Og það leiðir þá ef til vill til
minni vergrar landsframleiðslu,“ segir
Ragnar. Tímasetning þeirra afborg-
ana muni þó skipta máli og hver stað-
an er í hagsveiflunni. „Ef uppgangur
er mikill er ekki víst að þær endur-
greiðslur hafi umtalsverð neikvæð
áhrif á landsframleiðslu,“ segir Ragn-
ar. Varðandi framlag ferðaþjónust-
unnar bendir Ragnar á að vöxtur
hennar hafi staðið undir þorranum af
hagvextinum á árunum 2014-2019.
Greinin hafi farið úr 2-3% af lands-
framleiðslu í 8-9%. „Á hinn bóginn er
óhætt að segja að ferðaþjónustan hafi
vaxið meira af kappi en forsjá. Landið
var opnað fyrir eins mörgum ferða-
mönnum og vildu koma og meira horft
á magn en gæði,“ segir Ragnar. Fjöld-
inn hafi verið umfram afkastagetu
Leifsstöðvar og valdið átroðningi á
ferðamannastöðum.
Þá hafi tekjur á hvern ferðamann
verið tiltölulega lágar sem og virðis-
aukinn sem hafi birst í lágum launum
og slakri afkomu fyrirtækjanna.
Mikilvægt sé að nota þá lægð sem
nú sé í komu erlendra ferðamanna til
landsins til að endurskoða stefnuna í
komu þeirra til landsins, með það í
huga að auka tekjur á hvern ferða-
mann og vernda náttúrugæði og nýta
þau sem best. Með því að leggja
áherslu á hágæða ferðaþjónustu sé
hægt að auka framleiðni í greininni
svo um munar.
Núverandi velmegun tekin að láni
 Prófessor segir landsframleiðslu á mann hafa aukist lítið  Samdráttartölur e.t.v. endurskoðaðar
 Lántökur hafi haldi uppi neyslu í kreppunni  Stefna beri að meiri framleiðni í ferðaþjónustunni
Raunar er vert
að hafa í huga í
þessu sambandi
að verg lands-
framleiðsla á
mann hefur frá
árinu 2011 vaxið
miklu hægar en
verg landsfram-
leiðsla í heild
sinni,“ segir
Ragnar. Þannig hafi verg landsfram-
leiðsla vaxið að jafnaði um 2,5% á ári
frá 2011 en landsframleiðsla á mann
um hér um bil 1%. „Þannig að í stað
þess að bæta kjör okkar um 2,5% á
ári, hver Íslendingur, höfum við í raun
ekki nema 1% á ári til skiptanna
Ragnar Árnason