Fréttablaðið - 04.11.2021, Blaðsíða 14

n Halldór
n Frá degi til dags
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Björn Víglundsson RITSTJÓRI: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is,
FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is VEFSTJÓRI: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún
Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Tími endi-
markanna
er kominn.
Og það
hefur hann
svo aug-
ljóslega
verið lengi
vel.
Enginn
skilningur
virðist
vera á
mikilvægi
skipulegs
stuðnings
við svona
verkefni.
Sigmundur Ernir
Rúnarsson
ser
@frettabladid.is
Það verður varla þverfótað fyrir greinum í alþjóðlegum
miðlum um stórkostleg afrek íslenska kolefnisförgunar­
fyrirtækisins Carbfix. Íslensk stjórnvöld hreykja sér af
fyrirtækinu og vitna til förgunarlausnarinnar sem eins
helsta drifkraft kolefnishlutleysis 2040. Sé aðgerða­
áætlun ríkisstjórnarinnar í loftslagsmálum hins vegar
skoðuð má sjá að fyrirtækið, líkt og önnur sem vinna að
tæknilausnum í loftslagsmálum, hefur ekki séð krónu
af fjármagni frá ríkinu. Enginn skilningur virðist vera á
mikilvægi skipulags stuðnings við svona verkefni, sem
stjórnvöld þó byggja sín losunarmarkmið á.
Íhaldsstjórn Breta tekur skipulega utan um kolefnis­
förgunarferlið og fjármagnar skölun á verkefnum
svo að þau séu fýsileg fyrir iðnaðinn í landinu. Eins
milljarðs punda sjóður fyrir kolefnisförgunarinnviði
hefur verið stofnaður. Ígildi 1,5 milljarða kr. innviða­
sjóðs hér á landi m.v. landsframleiðslu. Hér heima
höfum við Loftslagssjóð, þróunarsjóð sem úthlutaði
170 milljónum kr. til 24 verkefna í vor. Verkefni sem
telja um 5 milljónir hvert. Nú eða styrkjakerfi Evrópu­
sambandsins. Sem einmitt veitti Carbfix 600 milljóna
kr. styrk um daginn, þann fyrsta úr þróunarsjóði sem
fjármagnaður er með losunarheimildum.
Enda eru þau stórhuga í Evrópu. „Græni díllinn“
á að veita fjármagni sem nemur hátt í 2% af lands­
framleiðslu Evrópulandanna árlega til 2030 í græna
umbreytingu. Þetta er fimmfalt á við árlegt framlag
hér heima þegar best lætur samkvæmt núgildandi
fjármálaáætlun; 13 ma. kr. árið 2023 eða 0,4% af lands­
framleiðslu. Stærsti hluti þess fjármagns rennur svo til
niðurgreiðslu á bílakaupum, sem eru að litlum hluta
hreinir rafmagnsbílar, og til breyttra ferðavenja. Brota­
brot fer í þróun lausna og mótun stefnu sem skapar
áhugaverð störf fyrir ungt fólk hér á landi og hrindir
hugmyndum í framkvæmd. Stjórnvöld úthýsa fjár­
mögnun á slíkum tækifærum, og mögulega síðar meir
störfum, til Evrópusambandsins þrátt fyrir áhuga­
leysi um frekari samþættingu við sambandið. Þetta er
annað hvort gífurlegur misskilingur á eðli vandans eða
afleiðing úreltrar og skammsýnnar efnahagsstefnu sem
vegur á fjárfestingu í framtíðartækifærum. n
Misskilin förgun
Kristrún
Frostadóttir
þingmaður Sam­
fylkingarinnar
kristinnhaukur@frettabladid.is
toti@frettabladid.is
Níunda lífið
Boðað lausagöngubann katta á
Akureyri hefur víða vakið furðu
og jafnvel hneykslun í öðrum
landshlutum þar sem margur
spyr sig hvers vegna Akureyr­
ingar hati kisur. Velmeinandi fólk
leitar meðal annars skýringa í
óljósu orsakasamhengi við meint
oflæti þeirra fyrir norðan og til­
hneigingu til að kenna aðkomu­
fólki um allt sem aflaga fer í
bænum. Nema Bíladaga sem þeir
eru einhverra hluta vegna afskap­
lega stoltir af. Líklegt má þó
teljast að höfuðstaður Norður­
lands hafi færst fjær því að geta
orðið borg þegar í ljós kemur að
á þeim bænum telst hatur á mál­
leysingjum til mannkosta.
Í hund og kött
Andúðin á köttum fyrir norðan
kristallaðist í gær ágætlega á
Facebook í athugasemdum við
frétt RÚV um málið þar sem ein
benti á að hún hefði kvartað
reglulega yfir lausagöngu ein­
hleypra karlmanna og velti fyrir
sér hvort bann við slíku væri
væntanlegt í náinni framtíð.
Einum þótt þetta bæði ótrúlegt
og skammarlegt og spurði hvort
ekki ætti líka að banna krumma
og máva. Þetta heita deilumál
verður þó varla leitt til lykta á
Facebook en þar er þó komin
sú niðurstaða að Akureyringar
virðist áfram um aukinn músa­
gang. n
Tímapantanir á opticalstudio.is
og í síma 511 5800
SMÁRALIND • HAFNARTORG • KEFLAVÍK
Sjónmælingar
eru okkar fag
Loftslagsváin sem steðjar að mannkyni
er fyrst og síðast áminning um að óheft
auðhyggja er ekki einasta mannskemm­
andi heldur vinnur hún líka stórfelld
níðingsverk á náttúrunni – og mjög lík­
lega óafturkræfan óskunda á móður jörð.
Stórkapítalisminn hefur farið sínu fram frá
fyrstu iðnbyltingunni og þar sem hann hefur
verið frekastur til fjörsins hefur hann engu eirt,
hvorki skógum né námum, hvað þá lífi heims­
hafanna sem lengst af hafa verið álitin stærsta
ruslakista jarðar, en þess utan hafa villtu land­
dýrin verið rænd sínum löndum í flestum álfum
heimskringlunnar.
Áskorun þjóðarleiðtoganna í Skotlandi er að
hemja þessa gróðahyggju og draga úr eyðilegg­
ingarmætti auðjarlanna sem halda um flesta ef
ekki alla þræði valdsins í lýðræðisríkjunum ekki
síður en einræðisríkjunum – og hvort heldur er í
þróuðum iðnríkjum eða vanþróuðum.
Vandi þessara foringja, sem fara nú mikinn í
upphöfnu orðskrúði í ræðupúltinu í Glasgow, er
einkum sá að þeir hafa ekki völdin til að vinda
ofan af óreiðunni í loftslagsmálum – og þótt þeir
kunni í raun og sann að vera fullir velvilja í garð
umhverfisins eru þeir í engum færum til að taka
á meininu sem er falið í eðli heimsviðskiptanna
þar sem hámarksgróðinn hefur alltaf betur en
borðfáninn á ráðstefnum ráðherranna.
Tími yfirlýsinganna er sagður vera liðinn. En
það hefur hann verið árum saman, jafnvel ára­
tugum saman. Tími endimarkanna er kominn.
Og það hefur hann svo augljóslega verið lengi vel.
Samt kraumar kapítalisminn sem aldrei fyrr.
Og annað er ekki í boði í tekjuáætlun næsta árs.
Allra arðbærustu stórfyrirtækin á sviði jarð­
efnaframleiðslu, málmvinnslu, í tækniiðnaði og
matvælagerð, svo og í geira flutningsþjónustu
á lofti, legi og landi, hafa engan áhuga á að láta
arðsemiskröfuna lönd og leið – og eigendur
þeirra munu áfram keppast við að safna ofsa­
auði í hagnaðardrifnu hagkerfi sínu.
Stórkapítalismanum verður ekki stjórnað svo
glatt. Og þar er vandinn. Og það í sinni stórkost­
legustu mynd.
Vandinn er hins vegar ekki falinn í myndinni
af litla smákapítalistanum á Indlandi sem
safnar kolamolum í malinn sinn og reiðir hann á
markaðinn svo hann geti brauðfætt fjölskylduna
sína. Og vandinn er ekki í orðum móðurinnar
í Kína sem getur ekki eldað kvöldmatinn fyrir
börnin sín ef ekkert er að brenna.
Vandinn er jafn stór og hann er einfaldur: að
stórkapítalisminn kunni sér hóf.
Tími yfirlýsinganna er sagður vera liðinn. En
það hefur hann verið árum saman, jafnvel ára­
tugum saman. n
Hóf
SKOÐUN FRÉTTABLAÐIÐ 4. nóvember 2021 FIMMTUDAGUR