Strandapósturinn - 01.06.1990, Blaðsíða 107

— Engar svívirðingar, svaraði Maggi byrstur. Lofum Jóni að
halda áfram með söguna sem hann svo kallar.
— Jæja, drengir mínir, sagði Jón broshýr sem fyrr. I mínu
byggðarlagi var ósköp venjulegt fólk, gáfumenn og sauðahausar
eins og gengur og gerist í sveitum og bæjum, og rneðal þessa fólks
voru ekki svo fáar konur nær flmmtugu, sem hvorki höfðu gifst
né átt börn, eða notið neins af slíkum veraldargæðum. Þær lásu
söguna sem aðrir eða heyrðu hana, því að oft var þá lesið upphátt
á kvöldin í baðstofunum, en þá var nú ekki útvarpið komið í hvern
krók eins og nú. Já, og þær tóku við sér drengir. Ein átti barn með
húsbónda sínum. Önnur á sama bæ með syni hans fimmtán vetra,
og varð sú að hrökklast úr sveitinni vegna aðkasts fólks einkum
kynsystra sinna, og þá ekki síst þeirra sem urðu afskiptar eða
útundan eins og við kölluðum það.
Ein fertug jómfrú sagaði gat á þilið undir rúmi sínu, en hinum
megin við þilið _og gegnt hennar rtimi var rúm smaladrengsins,
sextán ára pilts sem lærði að meta hlýju hennar og notalegheit.
Þessi kona hlaut einnig sinn skerf og átti efnilegt barn á sínum
tíma. Sem sagt, allt fór á fleygiferð eða á annan endann í heilu
byggðarlagi og svo fór víst víðar. Sagt var að sums staðar hafi fólk
verið í hálfgerðu svelti, því húsmóðirin hafði oft ekki sinnu á að
skammta þar sem hún þurfti að vera á sífelldum þönum til að gæta
manns síns eða sona í þessum skæruhernaði. Bændur kvörtuðu
undan minnkandi afköstum vinnumanna sinna einkum þeirra
sem kvenhollir voru taldir en aðrir sem ekki voru í þá áttina
hneigðir sóttust eftir að vinna sem fjærst heimilinu, fóru óbeðnir í
eftirleitir og sóttu mógröft til fjalla. Margar húsmæður brenndu í
bræði sinni þessu örlagaríka hefti Kvöldvaknanna þótt seint væri
þar sem skaðinn var skeður. Þess vegna kvað hefti þetta
vera næsta illfáanlegt og kosta stórfé, þá sjaldan það sést á boðstól-
um.
Sem sagt, allt fór í bál og brand í minni sveit sem öðrum. En
flestir eldar deyja út að lokum, og öldur sem rísa hæst eiga fyrir sér
að hníga, svo fór að smátt og smátt dró úr þessu straumróti. Líf
fólksins tók að falla í eðlilegar skorður og ástir urðu viðráðanlegar
og fólk hætti að svelta. Húsmæður urðu aftur hlýlegar og tóku að
105