Saga - 2013, Síða 122

hey og viðlegubúnað. Og eins og fram er komið hafa stórir bátar
verið nauðsynlegir í hernaði til að flytja árásarmenn og ránsfeng.
Þórður sýndi fram á, árið 1234, hversu góð vörn var í að safna sam-
an skipum og her úti á firði. Órækja sem þá var bátalaus varð frá að
hverfa. Til samanburðar má taka að Kolbeinn ungi kom með mik-
inn her landleið í Breiðafjörð 1243 og varð lítið ágengt; Vestlend -
ingar biðu þá á bátum úti á firði og Kolbeinn hvarf frá.78
Mikilvægi báta í hernaði á Breiðafirði kom í ljós 1263 í átökum
Sturlu Þórðarsonar og Hrafns Oddssonar og þó á óvæntan hátt;
varnir Sturlu og manna hans brugðust vegna þess að menn Hrafns
sóttu að þeim á bátum. Sum skipanna voru fengin á Rauðasandi en
sagan segir, „Vestfirðingar … gerðu svo mikið afrek að þeir fluttu
stórskip yfir þær heiðar er varla þótti lausum mönnum fært“.
Birtust þeir svo fjölmennir á Breiðafirði á mörgum skipum og komu
mönnum Sturlu að óvörum og þeir urðu að flýja.79 Lúðvík Kristjáns -
son taldi að þetta gæti verið dagsatt enda hafði hann dæmi frá 19.
öld um flutning vertíðarskipa um Kollafjarðarheiði.80 Þarna féllu
Breiðfirðingar á eigin bragði, ef svo mætti segja; dæmin af Órækju,
Kolbeini unga og Hrafni sýna að það varð að hafa báta til að sigra
Breiðfirðinga.
Varla fer hjá því að staða Þórðar hefur verið sterk í Barða -
strandar sýslu og Órækja mun ekki hafa fellt sig vel við þetta. Að
Þórði frá föllnum hélt Órækja áfram að reyna að ná Staðarhóli og
Reykhólum og hugðist nú fara lagaleiðina að því að ná Staðarhóli.
Árið 1241 boðaði hann til vorþings í Þorskafirði um Staðarhólsmál.
Um það segir m.a.:
Lét hann þó og orð fara um alla fjörðu og stefndi mönnum til Þorska -
fjarðarþings í greindan tíma. Kom Órækja þar þá og Ásgrímur Berg -
þórsson [úr Steingrímsfirði] og menn úr öllum fjörðum.81
Á þessum tíma mun Órækja hafa stefnt að mikilli valdasókn í
Barðastrandarsýslu og hugsað sér að vinna ríki Þórðar þar. Sjálfsagt
vildi hann kalla saman sem flesta bændur á vorþingi til að sýna
þeim mátt sinn.
helgi þorláksson120
78 Sturlunga saga II, bls. 29–33.
79 Sama heimild, bls. 229.
80 Lúðvík Kristjánsson, „Grænlenzki landnemaflotinn og breiðfirzki báturinn“,
bls. 28–29.
81 Sturlunga saga I, bls. 448.
Saga vor 2013 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 8.5.2013 12:23 Page 120