Saga - 2018, Page 209

Pálína yngri
Pálína kristín Þorbjörnsdóttir Waage var fædd árið 1926. Foreldrar
hennar voru Þórunn Ólafía Eyjólfsdóttir, dóttir Pálínu eldri og
Eyjólfs, og Þorbjörn Arnoddsson. Eitt af því fyrsta sem varðveitt er
skrifað frá hennar hendi er eins konar dagbókarbrot, varðveitt á
lausum blöðum, af því þegar amma hennar lést. „Amma mín dó
7unda nóvember 1935 ég man alltaf eftir þeim degji“, segir Pálína
sem þá var níu ára. „[A]llir á heimilinu voru svo þögglir. Svo kom
einkver og bankaði spurði hvernig ömmu liði og þá var sagt að hún
væri kvíld. Eg sakknaði hennar hræðilega mikið.“110
Er Pálína var á fjórtánda ári gerðust stóratburðir í sögu þjóðar-
innar. Ísland var hernumið af breska hernum og á Seyðisfirði varð
mikilvæg herstöð. Voru hermennirnir þar rúmlega 400 en „í kaup -
staðnum var hæst hlutfall hermanna saman komið í þéttbýli miðað
við íbúatölu.“111 Og Pálína ritaði svo vorið 1940:
Bílarnir komu hver af öðrum fullir af bretskum hermönnum eins fullir
og þeir gátu fillstir verið Og hermennirnir reistu tjöld handa sér til að
búa í allstaðar sem þeim varð komið fyrir. En, síðar þegar þeir voru
búnir að vera hér lengi bygðu þeir sér skála sem voru eins í laginu eins
og tunna sem hefur verið söguð í sundur endilangt. Höfnin var full af
fluttningaskipum, tundurspillum, herskipum, flugvélamóðurskipum
og kafbátum og líka voru nokkrar flugvélar.112
Herinn var að sjálfsögðu háður heimamönnum um ýmsa þjónustu.
„Við höfðum bæði bakarí og búð“ segir Pálína „og útlendingarnir
keyptu mikið … af okkur bæði af brauði og vörum.“ Vegna þessa
kynntust Pálína og fjölskylda hennar hermönnunum betur en
margir aðrir. Varð þetta m.a. til þess að Pálína lærði heimsmálið sem
amma hennar hafði lært hjá frú Hemmert forðum. „Ég lærði fljótt
að skilja og tala Enskuna en síðar fékk [ég] kennara til að bæta
mig.“ Og veturinn 1942 skrifar hún enn um atburði þessara ára.
„Fóru allir Englendingarnir héðan en 5ta september kom Amerísk ur
auðmagn sem erfist… 207
110 HerAust. Eink A6 567–7. Pálína Þ. Waage. Dagbókarbrot (laus blöð) 1935–
1944.
111 Þór Whitehead, Bretarnir koma (Reykjavík: Vaka-Helgafell 1999), bls. 211. Sjá
einnig Hjálmar Vilhjálmsson, Seyðfirskir hernámsþættir (Reykjavík: Bóka útgáf -
an Örn og Örlygur 1977).
112 HerAust. Eink A6 567–7. Pálína Þ. Waage. Dagbókarbrot (laus blöð) 1935–
1944.
Saga vor 2018.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 30.4.2018 12:12 Page 207