Bændablaðið - 25.05.2022, Blaðsíða 33

Bændablaðið | Miðvikudagur 25. maí 2022 33
Valtra
Lely Center Ísland
Reykjavík Krókháls 5f – Sími 414 0000 // Akureyri Óðinsnes 2 – Sími 464 8600 – lci.is
VARAHLUTIR Í DRÁTTARVÉLAR
John Deere
New Holland
Steyr
Case IH
Fiat
Deutz Fahr
Zetor
Kubota
Massey Ferguson
Claas
Fendt
Sumrin eru lengri og hlýrri. Fyrir
tuttugu árum var frost 1. maí og
tímabilinu lauk 15. september því
þá var aftur komið frost. Núna er
tímabilið hálft ár og maður nokkuð
rólegur fram að 15. október.“
Þá hafa gífurlegar tækniumbætur
átt sér stað, framfarir sem Guðjón
og Helga hafa átt stóran þátt í.
„Ég er verulega nýjungagjarn og
hef alltaf viljað prófa það nýjasta
sem er í gangi. Þetta er til dæmis
fyrsta einkarekna stöðin í Evrópu
sem ræktaði tómata með lýsingu.“
Árið 1994 framkvæmdu þau
hjónin tilraun í samstarfi við Rarik,
Samband garðyrkjubænda og fleiri
aðila um að rækta tómata undir
ljósum að vetri til.
„Í Garðyrkjuskólanum höfðu
verið gerðar tilraunir með lýsingu
tómatplantna á árunum 1977–1978,
en þá var kunnáttan ekki meiri en
svo að notuð voru 50 watta ljós.
Ég gerði tilraun með 160 wött
og þá tókst ræktunin sæmilega. Í
dag eru tómatar ræktaðir með 250
wöttum,“ segir Guðjón, en ylrækt
undir ljósum er í dag grundvöllur
tómataræktunar hér á landi sem og
víðar í Norður-Evrópu.
Tækniframfarir eru hægari í
útiræktun og því enn afar mann-
frek framleiðsla.
„Þegar við Helga byrjuðum
notuðum við alla páska til að
prikla eftir að hafa sáð í bakka. Svo
gengum við bogin um garðana og
plöntuðum. Nú er fljótlegt að sá
með sáðvél. Plöntunin er einnig
vélræn en það þarf reyndar sex til
sjö manns í verkið,“ segir Guðjón,
en þegar afurðin er tilbúin þarf að
handskera hvern einasta kálhaus
upp. Hann segist þurfa sex auka
starfsmenn þá sex mánuði sem
útiræktunin fer fram.
„Til eru vélar sem skera kál
erlendis. En þar sem jörðin hér er
kaldari verður stilkurinn styttri svo
vélin nær ekki að skera.“
Vinsælir á fjögurra ára fresti
Guðjón sér bjarta tíma fram undan í
íslenskri garðyrkjuframleiðslu enda
séu afurðirnar góðar, heilnæmar og
ræktaðar án eiturefna, sem ættu að
vera eftirsóknarverðir eiginleikar
fæðu. Það sem háir aukningu í
ylræktarframleiðslu er að sögn
Guðjóns raforkuverð, tíðrætt málefni
sem dúkkar upp reglulega á vettvangi
stjórnmálanna.
„Okkur var lofað fullum
endurgreiðslum af flutningi, eins og
alltaf fyrir kosningar. Enn vantar upp
á 20% og athugið að þetta er bara
flutningurinn, ekki magnið. Við erum
að borga samkvæmt sömu gjaldskrá
og heimilin, sem er galið.
Ég er með tvær heimtaugar sem
ég er örugglega búinn að borga
upp 30 sinnum. En stjórnmálamenn
gleyma okkur fljótt, svo skjóta
þeir aftur upp kollinum í um-
ræðunni um málefnið hálfu ári
fyrir næstu kosningar.
Þá verðum við mjög vinsælir,“
segir Guðjón, sem fær 5–6 milljóna
króna rafmagnsreikning í hverjum
mánuði.
Bjartsýnin borgar sig
Á Melum starfrækir sonur
hjónanna, Birgir, ásamt eiginkonu
sinni, Steinunni Jónsdóttur, Litlu
bændabúðina, en þar eru seldar
vörur garðyrkjustöðvarinnar
ásamt afurðum beint frá bændum
og smáframleiðendum, s.s. kjöt,
hrossabjúgu, kryddjurtir, mjólk, ber,
sælgæti, sultur og súrkál. Vöruúrvalið
byggir á uppskeru og framboði á
hverjum tíma.
Guðjón unir sér best í ræktuninni
sjálfri enda þekkir hann lítið annað.
„Einhver er ástæðan fyrir því að ég
er búinn að hanga í þessu starfi í
52 ár. Það eina sem ég hef unnið í
lífinu, annað en í garðyrkju, eru fjórir
mánuðir hjá trésmið. En að vera
garðyrkjubóndi er mjög fjölbreytt
starf og skemmtilegt. Maður þarf að
vera píparinn, rafvirkinn og smiðurinn,
annars gengur þetta ekki upp. En ég
hef alltaf haft gaman af þessu.“
Starfinu fylgir enn fremur heilsubót,
enda felst í henni mikil hreyfing og
útivera, auk þess sem það skemmir
ekki að hafa greiðan aðgang að fersku
grænmeti.Hins vegar er garðyrkju-
fram- leiðsla alltaf ákveðið glæfraspil,
því rekstrarreikningurinn flöktir
með utanaðkomandi óvissuþáttum,
eins og veðurfari. „Kostnaðurinn er
óstöðugur. Allt hefur til að mynda
hækkað núna, bæði áburður og fræ.
En það er vonandi bara tímabundið
vandamál, sem maður tekst á við með
því að fá minna í kassann í haust en
ella. Svo er dýrt að lenda í tjóni eins
og uppskerubresti. Maður er þegar
búinn að eyða öllum efniskostnaði
og vinnuafli við ræktunina þegar hún
eyðileggst. Það þarf því allt að ganga
vel svo þetta borgi sig.“
- En hvernig gengur það upp?
„Þú þarft að vera bjartsýnn
og hafa ágætis taugar,“ segir
Guðjón Birgisson, garðyrkjubóndi
á Melum.
Útiræktaðar kálplöntur voru um það bil að verða tilbúnar til útplöntunar. Guðjón og Helga hafa verið umfangsmestu
ræktendur blómkáls í landinu en í ár hyggjast þau minnka við sig í þeirri framleiðslu. Þess í stað verður aukning
á ræktun kínakáls.
Litríkar paprikur vaxa á Melum.