Bændablaðið - 09.06.2022, Blaðsíða 2

2 Bændablaðið | Fimmtudagur 9. júní 2022
FRÉTTIR
www.kofaroghus.is - Sími 553 1545
TIL Á LAGER
Ítarlegar upplýsingar og teikningar ásamt ýmsum öðrum fróðleik
STAPI - 14,98 fm
Tilboðsverð
779.000 kr.
25%
afsláttur
BREKKA 34 - 9 fm
Tilboðsverð
489.000 kr.
25%
afsláttur
NAUST - 14,44 fm
Tilboðsverð
539.000 kr.
30%
afsláttur
VANTAR
ÞIG PLÁSS?
Afar einfalt er að reisa
húsin okkar. Uppsetning
tekur aðeins einn dag
TILBOÐ Á GARÐHÚSUM!
„Greiningarvinna fyrirtækja í
landbúnaði og Bændasamtaka
Íslands síðustu tveggja til þriggja
ára hefur skýrt þessa mynd og
það er hlutverk okkar að koma
henni á framfæri, íslenskri þjóð
til hagsbóta. Margir halda að á
Íslandi sé enn í gildi sjóða- og
millifærslukerfi í landbúnaði,
sem hefur ekki verið til staðar í
fjöldamörg ár,“ segir Sigurjón
Rafnsson formaður nýrra samtaka
fyrirtækja í landbúnaði.
Hann fullyrðir að á Íslandi sé
ríkjandi gagnsæjasta stuðningskerfi
við landbúnað sem fyrirfinnist
í Evrópu. „Hér er í gildi einn
búvörusamningur milli bænda
og ríkisins sem er opinbert plagg.
Þannig er því ekki farið innan
Evrópusambandsins þar sem
stuðningur við landbúnað er
ógegnsær og ekki nema á færi þeirra
sem hafa aðgang að stjórnsýslunni og
með mikilli vinnu að fá aðgang og
upplýsingar um hver stuðningurinn
raunverulega er.
Hitt er svo annað mál að við
megum horfa mun meira til þess
hvernig Evrópusambandið og
Noregur hlúa að sínum landbúnaði
og tengja hann fæðuöryggi,
byggðamálum og félagslegum
þáttum. Lífið er aldrei bara hvítt
eða svart. Þvert á móti gera bæði
Noregur og Evrópusambandið
sér grein fyrir því að framleiðsla
landbúnaðarafurða sé ekki
raunhæfur kostur nema með aðkomu
ríkisvaldsins og sér þess merki í
allri laga- og reglugerðarsetningu.
Íslensk stjórnvöld þurfa að tileinka
sér sömu aðferðafræði til að gera
rekstrarskilyrði íslenskra bænda
sambærileg þeim sem gilda í Noregi
og á meginlandi Evrópu. Það þarf
að jafna aðstöðumun milli íslenskra
bænda annars vegar og norskra og
evrópskra bænda hins vegar, eins og
boðað hefur verið í drögum að nýrri
landbúnaðarstefnu fyrir Ísland.
Við verðum líka að horfa til þess
að gagnrýni frá aðilum sem tengjast
landbúnaði og matvælaframleiðslu
gagnvart versluninni hér er alls ekki
sanngjörn. Þótt hagsmunasamtök
verslunarinnar tali stundum af
vanþekkingu um landbúnaðarmál,
þá finnst mér að stjórnendur stóru
verslanakeðjanna hér á landi hafi oft
meiri skilning á landbúnaðarmálum
en stjórnvöld. Þeir skilja mikilvægi
íslenskrar landbúnaðarframleiðslu
og við þurfum að vinna mun
þéttara með versluninni í að
auglýsa íslenskan landbúnað. Við
megum heldur ekki gleyma því að
á Íslandi er framlegð verslunar af
innlendri landbúnaðarframleiðslu
sú langminnsta í hinum vestræna
heimi og líklega þótt víðar væri
leitað samanburðar.“
Beina aðild að
Samtökum atvinnulífsins
„Þeir sem standa að Samtökum
fyrirtækja í landbúnaði telja að
samtökin eigi að hafa beina aðild
að Samtökum atvinnulífsins eins og
aðrar lykilstarfsgreinar samfélagsins,
eins og til dæmis Samtök fyrirtækja
í sjávarútvegi, Samtök fyrirtækja í
ferðaþjónustu og Samtök iðnaðarins.
Það eitt og sér er mjög mikilvægt til
að greinin fái þá rödd og sess sem
henni ber sem einni af mikilvægustu
atvinnugreinum þjóðarinnar.
Stofnun samtakanna er því
liður í því að koma umræðunni
um landbúnað á þann stað í
samfélaginu sem hún á skilið. Það
má ekki gleyma því að einungis tvær
atvinnugreinar hafa fylgt þjóðinni
frá landnámi, sjávarútvegur og
landbúnaður. Í því sambandi þarf
að rétta hlut landbúnaðar. Samstaða
þeirra sem standa að samtökunum er
mikil enda gera þeir sér grein fyrir
því að það er komið að úrslitastund
um það hvort ákveðnar greinar
landbúnaðarins leggist hreinlega
af, eins og nautakjötsframleiðsla og
dilkakjötsframleiðsla, svo alvarleg
er staðan,“ segir Sigurjón.
Samkvæmt upplýsingum Bænda-
blaðsins er fyrirmynd samtakanna
dönsk samtök sem kallast Landbrug
& Fødevarer, auk þess sem horft er
til Bondelaget í Noregi. Hér er um
að ræða samtök sem koma fram fyrir
hönd virðiskeðja í landbúnaði, nánar
tiltekið frá „jörð til borðs“, eins og
það er orðað í Danmörku, eða frá
„bónda til borðs“ eins og það er
orðað í Evrópusambandinu.
Meðal fyrirtækja sem koma
að stofnun nýju samtakanna eru
Auðhumla, Mjólkursamsalan,
Mjólkursamlag KS, Sölufélag
garðyrkjumanna, Sláturfélag
Suðurlands, Kaupfélag Skagfirðinga,
Kjarnafæði/Norðlenska, SAH
afurðir, Ísfugl, Norðlenska
matborðið, Matfugl, Síld og fiskur,
Sláturhús KVH, Kjötafurðastöð KS,
Stjörnugrís og Fóðurblandan, auk
annarra sem átt er í samræðum við.
Samhliða stofnun nýju samtakanna
munu mörg fyrirtækjanna ganga úr
Samtökum iðnaðarins.
Samtal við Bændasamtökin
„Við höfum þegar hafið viðræður
við Bændasamtökin um það
hvort við getum sameiginlega
unnið að lykilhagsmunamálum
landbúnaðarins og BÍ hefur tekið vel
í það. Tilgangur SAFL er ekki að fara
inn á starfssvið Bændasamtakanna,
þar sem þau hafa sínum tilgangi
að sinna, bæði félagslega og
gagnvart ríkinu. Við sjáum fyrir
okkur að gera samstarfssamning
við Bændasamtökin til að vinna
sameiginlega að hagsmunamálum.
Við erum sterkari saman,
Bændasamtökin og Samtök
fyrirtækja í landbúnaði, þar sem við
komum sameiginlega fram fyrir allt
framleiðsluferli landbúnaðarvara –
fyrir alla virðiskeðjuna eins og
þekkist í þeim löndum sem við
berum okkur saman við.
Einn lykiltilgangur Samtaka
fyrirtækja í landbúnaði er að
tryggja að bændum og fyrirtækjum
í landbúnaði verði búin svipuð
starfsaðstaða og gerist annars
staðar í Evrópu, auk þess að stuðla
að aukinni fræðslu um málefni
landbúnaðarins í samfélaginu,“
segir Sigurjón. /VH
Samtök fyrirtækja í landbúnaði:
Ísland rekur lestina
– Samhliða stofnun nýrra samtaka ganga fyrirtæki úr Samtökum iðnaðarins
Sigurjón Rafnsson, formaður nýrra
samtaka fyrirtækja í landbúnaði.
Meðal fyrirtækja sem koma að stofnun nýju samtakanna eru Auðhumla, Mjólkursamsalan, Mjólkursamlag KS,
Sölufélag garðyrkjumanna, Sláturfélag Suðurlands, Kaupfélag Skagfirðinga, Kjarnafæði/Norðlenska, SAH afurðir,
Ísfugl, Norðlenska matborðið, Matfugl, Síld og fiskur, Sláturhús KVH, Kjötafurðastöð KS, Stjörnugrís og Fóðurblandan.
Mynd / Bbl
Gunnar Þorgeirsson, formaður
Bændasamtaka Íslands, segir að
árið 2020 hafi verið samþykkt
á Búnaðarþingi að skoða
möguleika á að skapa aðra stoð
undir íslenskan landbúnað ásamt
Bændasamtökunum, sem væru
fyrirtæki sem tengjast landbúnaði
og matvælaframleiðslu.
„Fram til þessa hafa ekki verið
til nein formleg samtök fyrirtækja
í landbúnaði sem Bændasamtökin
hafa getað rætt við og það hefur
þurft að ræða við tæplega þrjátíu
aðila hver í sínu lagi um málefni
sem að þeim lúta, í stað þess að
geta rætt við þau undir einum
hatti.“ Að sögn Gunnars mun
samstarf við samtökin hafa í för
með sér möguleika til samtals um
hagsmuni landbúnaðarins í heild
sinni þegar kemur að öllu sem
snertir allt regluverk í landbúnaði,
upplýsingaöflun, söfnun hagtalna
og samvinnu um að minnka
kolefnisspor íslensks landbúnaðar í
gegnum alla virðiskeðjuna en ekki
bara hjá frumframleiðendum.
Styrk stoð undir íslenskan landbúnað
Eggjaframleiðsla:
Dönsk egg voru
til sölu í verslun
– Kanna vankanta á regluverki vegna innflutnings
Lífræn dönsk egg voru til sölu í
verslun hér á landi nýverið. Til
þessa hefur einungis verið leyfður
innflutningur á gerilsneyddum
eggjamassa en ekki hráum eggjum.
„Satt best að segja brá mér þegar
ég fékk upplýsingar um að hægt væri
að kaupa lífræn egg frá Danmörk
hér á landi,“ segir Halldóra Kristín
Hauksdóttir, eggjabóndi hjá Grænegg
á Svalbarðsstönd og stjórnarmaður í
Bændasamtökum Íslands. Halldóra
segist líta það alvarlegum augum út
frá sjúkdómavörnum að hægt sé að
kaupa innflutt hrá egg á Íslandi.
Halldóra bendir á að íslenski
varpfuglastofninn sé laus
við sjókdóma og að íslenskir
eggjaframleiðendur fylgi ýtrustu
heilbrigðiskröfum, bæði á búum
sínum og við innflutning á eggjum
til kynbóta. Hún bendir einnig á að
einungis er leyfilegt að flytja inn
frjó egg í gegnum einangrunarstöð
Stofnunga á Hvanneyri.
„Það hlýtur að skjóta skökku við
að nú sé hægt að kaupa innflutt hrá
lífræn egg,“ segir hún.
Halldóra veltir því fyrir sér
hvort ekki sé eitthvað athugavert
við regluverkið. Vernd í íslenskum
landbúnaði, þar á meðal í eggja-
framleiðslu, er annars vegar í formi
tolla og hins vegar á grundvelli
sjúkdómavarna.
„Það er alveg ljóst að ef þessi vernd
væri ekki til staðar þá værum við ekki
með íslenska eggjaframleiðslu. Svo
að mínu mati er mikilvægt að vera á
verði gagnvart þessu.“
Kanna hvort eftirliti sé ábótavant
Auknar kröfur voru nýlega settar á
innflutning á eggjum og þarf sem
dæmi að fylgja heilbrigðisvottorð
um að eggin séu laus við salmonellu.
Halldóra segir stöðu eggja-
framleiðenda, til þessa, hafa verið
nokkuð góða enda séu egg vinsæl og
góð matvara og seljist vel. Sumarið í
ferðaþjónustu fari vel af stað, en hótel
og veitingastaðir eru stórkaupendur
eggja.
„Útlitið er að því leyti til ágætt,
þrátt fyrir að ákveðnar áhyggjur af
stöðunni séu til staðar. Hækkanir á
aðföngum undanfarið eru miklar,
m.a. á fóðri, sem er stór liður í okkar
rekstri,“ segir hún.
Fjárfest fyrir milljarða
Eggjaframleiðendur hafa síðast liðin
ár fjárfest fyrir marga milljarða
króna vegna reglugerðarbreytinga
sem snúa að aðbúnaði alifugla.
Að sögn Halldóru er um það bil
tíu eggjabú eru í rekstri hér á landi um
þessar mundir fyrir utan þá sem halda
hænur til heimilisins. Halldóra hefur
spurnir af því að rekstri verði hætt
á tveimur minni búum, m.a. vegna
nýrra reglugerðarbreytinga.
„Það er margt sem hefur verið
okkur andsnúið undanfarið,
heimsfaraldurinn hafði vissulega
slæm áhrif og ofan í hann bætist svo
stríð í Úkraínu sem bætir gráu ofan
á svart.“ /MÞÞ
Halldóra K. Hauksdóttir, eggjabóndi
hjá Grænegg á Svalbarðsströnd.