Bændablaðið - 09.06.2022, Blaðsíða 49

49Bændablaðið | Fimmtudagur 9. júní 2022
STÁLGRIND TIL SÖLU!
495 fm2 (18x27,5m)
Nánari upplýsingar veitir
Gísli Már 842-5462 | gislia@veritas.is
<
< <
<
6 m
< <
6 m
< <
6 m
< <
3
.2
m
<
<
5.5 m
<
<
5.5 m
<
< 5.5 m
<
<
5.5 m
<
<
5.5 m
<
<
18 m
27.5 m
<
<
4
.1
m
5.
5.
5.
5.

Lely Center Ísland
Reykjavík: Krókháls 5f – Sími 414 0000 – www.LCI.is
Akureyri: Óðinsnes 2 – Sími 464 8600
KÚPLINGAR
gerðir dráttarvéla
Strúktúr ehf | www.struktur. is | struktur@struktur. is | Bæjaflöt 9 | 112 Reykjavík | Sími: 588 6640
Strúktúr ehf | www.struktur. is | struktur@struktur. is | Bæjaflöt 9 | 112 Reykjavík | Sími: 588 6640
Fjölbreyttar lausnir
fyrir hús & nýbyggingar
Strúktúr er með
lausnina fyrir húsið
Allt sem við hugsum, allt sem við gerum,
snýst um þig okkar viðskiptavin
Einingahús CLT
krosslímt tré
Z Strúktúrhús
Gluggar & hurðir
Utanhússklæðningar
Límtré
Stálgrindarhús
Yleiningar
Dúkar & þéttiborðar
Við erum alltaf
klár í spjallið
Hafðu samband við okkur
Strúktúr_ISC000762_220x305.indd 1 10-03-2022 10:58:11
Á enn til nokkra Terhi báta úr síðustu sendingu ársins
Terhi 6020c, Terhi 385 og Terhi Sunny
Ásamt árum, keipum og rekkverki
Löngusker slf. Terhi bátar á Íslandi
s. 821 4005 eða agnarkarason@gmail.com

Tafla 1: Fjósgerðir og mjaltatækni, þróun í fjölda á landsvísu sl. 10 ár
2011 2021 Breyting
Básafjós m. fötukerfum 9 1 -89%
Básafjós m. rörmjaltakerfum 343 153 -55%
Básafjós m. mjaltabásum 66 33 -50%
Lausagöngufjós án mjaltaþjóna 141 83 -41%
Lausagöngufjós m. mjaltaþjónum 99 243 145%
Annað 1 0
Samtals 659 513 -22%
vera í básafjósi með rörmjaltakerfi.
Þessi gríðarlega mikli munur getur
skýrst af mörgum þáttum og sýna
fyrri athuganir hér á landi að t.d.
tíðari mjaltir mjaltaþjóna skýra
í kringum helminginn af meðal
afurðaaukningunni einni og sér.
Hinn hlutann má skrifa á betri
aðbúnað og hreyfingu, nákvæmari
kjarnfóðrun og almennt betri búnaðar
til bættrar bústjórnar á búum sem
nota sjálfvirk mjaltakerfi.

Mjaltaþjónafjós einnig stærst
Ekki þarf að koma á óvart að
lausagöngufjós með mjaltaþjónum
eru stærst að meðaltali en árskúafjöldi
þeirra í árslok 2021 var 65,1 kýr en
þessi bú eru að jafnaði með 1,25
mjaltaþjóna. Þrátt fyrir að þessi bú
beri af í fjölda kúa, þá er bústærðin
enn vafalítið nokkuð undir þeim
mögulega árskúafjölda sem þessi
fjós geta mjaltatæknilega séð borið.
Næststærsta fjósgerðin er svo
lausagöngufjós án mjaltaþjóns
og þar á eftir koma básafjós með
mjaltabásum og hafa þessi bú
einnig stækkað á undanförnum
árum. Hin hefðbundnu básafjós með
rörmjaltakerfum eru vel innan við
helmingi minni en mjaltaþjónafjósin
eins og sjá má á töflu 2.
Út frá framangreindum upp-
lýsingum má áætla framleiðslugetu
hverrar fjósgerðar, sem hlutfall af
heild. Árið 2009 var fyrsta árið sem
mjólk frá kúm í lausagöngu náði yfir
50% af heildinni en nú reiknast þetta
hlutfall vera 77,6%.
Fimmtungur kúnna í fjósum
með >80 kýr
Í skýrslunni kemur fram að flest fjós
landsins eru í dag með 21-40 árskýr,
eða 172 talsins, en fjós með færri
en 20 árskýr voru ekki nema 33 í
árslok 2021 og voru þau þá með
502 árskýr. Það eru færri árskýr en
t.d. voru í þremur stærstu fjósum
landsins, sem voru á sama tíma með
597 árskýr.
Meðalbústærð fjósanna í upp-
gjörinu var 49,9 árskýr en tveimur
árum fyrr var meðalbústærðin 47,8
árskýr, sem er stækkun um 4,4%.
Alls voru 205 kúabú með færri en
40 árskýr í þessu uppgjöri, eða 40%
fjósa landsins, en í þessum 205
fjósum voru þó ekki nema 22,6%
af árskúm landsins.
Bú á bilinu 40-80 árskýr voru
alls 263 talsins, eða 51,3%, og í
þessum fjósum voru 57,8% af
árskúm landsins í árslok 2021.
Í árslok 2019 var þetta hlutfall
nokkuð lægra, eða 55,5% árskúnna
á landinu. Þá voru fjós með fleiri
en 80 árskýr alls 45, eða 8,8% og
hefur þetta hlutfall hægt og
rólega verið að skríða upp á við á
undanförnum árum.
Þannig voru t.d. ekki nema 3,8%
fjósa landsins með fleiri en 80
árskýr árið 2013 svo dæmi sé tekið.
Nærri fimmtungur árskúa landsins,
eða 19,6%, voru í fjósum með fleiri
en 80 árskýr í árslok 2021.
Þetta hlutfall er það sama og var
í árslok 2019 sem bendir til þess að
stækkun fjósa á landinu hafi fyrst
og fremst orðið meðal fjósa á bilinu
40-80 árskýr.
Hlutfall aftakara hækkar hægt
Árið 2009 voru í fyrsta skipti teknar
saman upplýsingar um vinnuléttandi
tækni við mjaltir, þ.e. upplýsingar
um brautakerfi í básafjósum,
aftakarakerfi í básafjósum og tíðni
aftakarakerfa í mjaltabásum.
Var þetta gert til þess að varpa
betur ljósi á þær vinnuaðstæður sem
kúabændur landsins búa við, enda er
einn mesti vinnusparnaður við mjaltir
talinn felast í aftakaratækninni. Á
þeim 12 árum sem liðin eru hefur
orðið mikil hlutfallsleg aukning á
notkun tækninnar við mjaltir, bæði
vegna nýfjárfestinga í tækninni, en
einnig vegna úreldingar fjósa sem
ekki höfðu þessa tækni.
Þannig mátti finna aftakara í
41,7% fjósa árið 2009 en nú í 53,3%
allra fjósa þar sem hefðbundin
mjaltatækni er notuð.
Þessari vinnuléttandi tækni
fjölgar því afar hægt sem vekur
nokkra furðu, enda fækkaði fjósum
með þessa tækni um 28 á síðustu
tveimur árum, en athygli vekur að
hin notuðu tæki, sem þessi kúabú
hafa hætt notkun á, virðist ekki
skila sér í áframhaldandi notkun
á öðrum búum. Í skýrslunni eru
ýmsar aðrar upplýsingar en hér
hafa verið nefndar, en hægt er að
lesa hina ítarlegu skýrslu í heild
sinni á vef Bændasamtaka Íslands,
www.bondi.is.

Tafla 2. Meðalfjöldi árskúa eftir fjósgerð og mjaltatækni.
2021
Árskýr, meðaltal
Básafjós með rörmjaltakerfum 28,7
Básafjós með mjaltabásum 40,2
Lausagöngufjós án mjaltaþjóna 48,7
Lausagöngufjós með mjaltaþjónum 65,1