Skessuhorn - 27.10.2021, Blaðsíða 4

MIÐVIKUDAGUR 27. OKTÓBER 20214
Garðabraut 2a - Akranesi - Sími: 433 5500 - www.skessuhorn.is
Skessuhorn kemur út alla miðvikudaga. Skilafrestur auglýsinga er kl. 14.00 á þriðjudögum.
Auglýsendum er bent á að panta auglýsingapláss tímanlega. Skráningarfrestur smá-
auglýsinga er til kl. 12.00 á þriðjudögum.
Blaðið er gefið út í 3.700 eintökum og selt til áskrifenda og í lausasölu.
Áskriftarverð er 3.877 krónur með vsk. á mánuði. Elli- og örorkulífeyrisþegar greiða
kr. 3.348. Rafræn áskrift kostar 3.040 kr. Rafræn áskrift til elli- og örorkulífeyrisþega er 2.800 kr.
Áskrifendur blaðs fá 50% afslátt af verði rafrænnar áskriftar. Verð í lausasölu er 950 kr.
SKRIFSTOFA BLAÐSINS ER OPIN KL. 9-16 VIRKA DAGA
Útgefandi: Skessuhorn ehf. skessuhorn@skessuhorn.is
Ritstjórn:
Magnús Magnússon, ritstjóri s. 894 8998 magnus@skessuhorn.is
Anna Rósa Guðmundsdóttir arg@skessuhorn.is
Finnbogi Rafn Guðmundsson frg@skessuhorn.is
Valdimar K. Sigurðsson vaks@skessuhorn.is
Gunnhildur Lind Hansdóttir glh@skessuhorn.is
Auglýsingar og dreifing:
Hrafnhildur Harðardóttir auglysingar@skessuhorn.is
Umbrot og hönnun:
Ómar Örn Sigurðsson umbrot@skessuhorn.is
Bókhald og innheimta:
Guðbjörg Ólafsdóttir bokhald@skessuhorn.is
Prentun: Landsprent ehf.
Leiðari
Max sagði það
Nýverið var kynnt að alþjóðlegt sjóðastýringarfyrirtæki hafi samið við Sím-
ann um kaup á dótturfélaginu Mílu fyrir 78 milljarða króna. Á heimasíðu
Mílu stendur orðrétt: „Míla er undirstaða fjarskiptaþjónustu um allt land.“
Þessi orð segja allt sem segja þarf um hlutverk og tilgang fyrirtæksins í ís-
lensku samfélagi. Míla er rekin sem heildsölufyrirtæki á fjarskiptamarkaði og
felst kjarnastarfsemi fyrirtækisins í að byggja upp og reka innviði fjarskipta.
Kerfi Mílu eru þannig grunnur að fjölþættri fjarskiptaþjónustu um allt land,
þjónustu sem öll heimili og fyrirtæki í landinu nýta.
Míla er vissulega svona fyrirtæki sem maður veit af en hefur ekki mikil bein
samskipti við. Það er með beinum eða óbeinum hætti 62% í eigu íslenskra
lífeyrissjóða en restina eiga aðrir fagfjárfestar Símans. Öll þurfum við á þjón-
ustu Mílu að halda. Held að það sé sama hvort í hlut á sími, tölvutengingar,
sjónvarp eða útvarp, öll byggir þessi tækni á því að grunnnet Mílu sé til stað-
ar og virki. Því kemur það mér afar spánskt fyrir sjónir að nú allt í einu sé
talið sjálfsagðasta mál að heimila sölu á grunnneti fjarskipta til erlends vog-
unarsjóðs. Held að það sé engin tilviljun að tíminn sem valinn er til að kynna
þennan gjörning er þegar landið er nokkurn veginn stjórnlaust. Alþingi hefur
ekki komið saman eftir kosningar og ekki liggur einu sinni fyrir hvaða þing-
menn taki þar sæti.
Það mun hafa verið þýski hagfræðingurinn Karl Max sem varaði við því á
sínum tíma að þegar kapítalistinn væri búinn að éta upp allt sem hann gæti frá
fólkinu, þá réðist hann næst á innviði ríkisins og æti þá upp líka. Í þessu tilfelli
er ríkið hins vegar búið að missa Símann frá sér fyrir nokkru og þannig séð
hefur kapítalisminn þegar étið upp það sem við ættum að hafa í almannaeigu.
Sú staðreynd að Míla er (var) í meirihlutaeigu lífeyrissjóða sýnir kannski bet-
ur en margt annað hversu fjarlægir stjórnendur sjóðanna eru raunverulegum
eigendum sínum. Þrátt fyrir að geta leyst út einskiptis hagnað með sölu Mílu
mun það koma okkur lífeyrisþegum illa. Menn skulu nefnilega ekki halda
annað, ekki eina sekúndu, en að salan muni hafa áhrif á verð þeirrar þjón-
usta sem Míla hefur verið að veita. Erlendur fjárfestingarsjóður væri aldrei
að leggja einhverja 78 milljarða króna í fjárfestingu norður í ballarhafi nema
ætla sér að græða á því.
Sala til útlendinga á innviðum eins og grunnneti fjarskipta í heilu landi er
varhugaverð hvernig sem á það er litið. Eiginlega álíka ógáfulegt og ef t.d.
Pútín myndi ákveða að selja gasleiðslurnar sem liggja til nágrannaríkja Rúss-
lands og skapa þann auð sem þar er að verða til. Aldrei myndi Pútín leyfa slíka
sölu, enda hefur hann sýnt það að vera klókur stjórnandi sem vafalítið fleiri
stjórnmálamenn mættu taka sér til fyrirmyndar.
Þó dapurlegt sé til þess að hugsa virðist sem lífeyrissjóðirnir okkar séu hvað
verstir við þá sem þeir ættu að vera bestir; eigendur sína. Kannski er það
vegna þeirrar stærðar sem hagkerfi sjóðanna er í öllum samanburði. Fjögur
þúsund milljarða króna eiga þeir bundið í íslenska hagkerfinu, peninga sem
beinlínis hrópa á arðsemi þannig að innistæður tapi ekki verðgildi sínu. Nú er
svo komið að lífeyrissjóðir eiga yfir helming í öllum alvöru fyrirtækjum hér á
landi, hvort sem við lítum til flutninga, orku, matvælamarkar, trygginga eða
innviða á borð við fjarskipta. En ábyrgð fylgir slíku eignarhaldi. Sú ábyrgð
að þegnar landsins beri ekki meiri kostnað af tilurð þeirra en ef þeir væru
alls ekki til. Arðsemiskrafan má nefnilega ekki vera hærri en svo að verð-
lag sé í samræmi við laun og annan framfærslukostnað almennings. Einmitt
þess vegna er betra að lífeyrissjóðirnir eigi áfram innviði fjarskipta. Fjármagni
starfsemina og beri af henni hóflegan arð til langs tíma. Við erum lífeyrissjóð-
irnir. Ef við missum eignarhald grunninnviða í hendur erlendra auðhringja er
það ekkert annað en ávísun á hærra verð fyrir þjónustuna þegar fram í sækir.
Hvað verður næst? Eru það vegirnir, sjúkrahúsin, skólarnir eða orkan? Dust-
um rykið af málflutningi Karl Max, það sakar ekki.
Magnús Magnússon
Fyrir kirkjuþingi, sem hófst á
laugardaginn og lýkur um miðja
þessa viku, liggja tillögur um að
fækka prestum á landsbyggð-
inni um tíu og hálft stöðugildi. Á
sama tíma er lagt til að stöðugild-
um verði fjölgað í eystra Reykja-
víkurprófastsdæmi og Kjalarnes-
prófastsdæmi og dregið nokkuð
úr sérþjónustu presta. Lagt er til
að fækkað verði um eitt stöðugildi
á Snæfellsnesi sem er hluti Vest-
urlandsprófastsdæmis. Ólafsvíkur-
og Ingjaldshóls-, Setbergs-, Staða-
staðar- og Stykkishólmspresta-
köll verði sameinuð í eitt presta-
kall þar sem sóknarprestur og tveir
prestar þjóna. Syðstu sóknir Staða-
staðarprestakalls verði færðar und-
ir prestakallið á Borg á Mýrum og
samkvæmt því er verið að leggja til
að starf sóknarprests á Staðastað
verði lagt niður.
Í Garða- og Saurbæjarprestakalli
eru sóknarprestur og tveir prestar
og eru ekki lagðar til breytingar
á því fyrirkomulagi. Þá er lagt til
að Borgar-, Reykholts- og Staf-
holtsprestaköll verði sameinað í eitt
prestakall þar sem sóknarprestur og
tveir prestar þjóna. Í Dalaprestakalli
er einn sóknarprestur. Prestakallið
hefur skyldur við Breiðafjarðar- og
Strandaprestakall ásamt stoðþjón-
ustu farprests og því er varpað fram
spurningu um að prestakallið ætti
allt eins að falla undir Vestfjarða-
prófastsdæmi. Samkvæmt tillögum
sem liggja fyrir kirkjuþingi verða
fjórir sóknarprestar og sex prestar
starfandi í Vesturlandsprófasts-
dæmi eftir breytingarnar, verði þær
samþykktar, en einn þeirra gegnir
auk þess prófastsskyldum. Stöðu-
gildi verði tíu og fækki um eitt.
Tillögur þessar eru lagðar fram
til að bregðast við hallarekstri
kirkjunnar og breytingum á bú-
setu landsmanna. Er talið að miðað
við tekjur kirkjunnar verði unnt að
halda úti 135 stöðugildum presta á
landinu en þau eru í dag um 145.
Einnig á að ná fram hagræði með
sameiningu prestakalla. Loks er
lagt til að ráðningarbann sem auka-
kirkjuþing samþykkti fyrr á þessu
ári og átti að gilda fram í nóvember
verði framlengt til áramóta.
mm
Smitum af völdum Covid-19
hér á landi hefur fjölgað nokkuð
undanfarið eins og meðal annars
má lesa um í fréttum okkar á bls.
8. Sama þróun er víðar á landinu
og sömuleiðis í ýmsum ríkjum
Evrópu þar sem fjölgun smita er
enn hraðari og sjúkrahússinnlögn-
um fjölgar ört. Slíkt kallar á stöðu-
mat hér á landi, segir í tilkynningu
frá heilbrigðisráðuneytinu. Vitað er
að bólusetning gegn veirunni veit-
ir góða vörn og ver fólk fyrir alvar-
legum veikindum. Um 76% lands-
manna eru nú fullbólusettir en til
að fyrirbyggja hraðari útbreiðslu og
mikil veikindi hér þarf að gera enn
betur. Um 34.400 einstaklingar 12
ára og eldri eru óbólusettir.
„Til að verja samfélagið gegn út-
breiddu smiti og auknu álagi á heil-
brigðiskerfið er mikilvægt að þeir
sem ekki hafa þegar verið bólusett-
ir þiggi slíkt boð. Þá skiptir einnig
miklu máli að fólk þiggi örvunar-
bólusetningu sem stendur því til
boða samkvæmt ráðleggingum
sóttvarnalæknis.“
Pfizer virkar fyrir börn
Bólusetning barna 12-15 ára hér á
landi hófst í ágúst og eru nú tæp
64% hópsins fullbólusettur. „Hing-
að til hefur ekkert smit greinst hjá
bólusettum börnum í þessum hópi.
Sú var einnig raunin í rannsókn
sem gerð var á notkun bóluefn-
is Pfizer sem var undanfari mark-
aðsleyfis fyrir notkun þess hjá þess-
um aldurshópi þar sem vörnin
reyndist 100%. Þess er vænst að
fljótlega verði unnt að bjóða börn-
um á aldrinum 6-11 ára bólusetn-
ingu með bóluefni Pfizer. Rann-
sóknum á notkun þess fyrir þenn-
an aldurshóp er lokið og er reikn-
að með að leyfi fyrir notkun lyfsins
handa börnum á þessum aldri verði
veitt fyrir áramót,“ segir í tilkynn-
ingu frá heilbrigðisráðuneytinu.
Örvunarbólusetning
hjálpar
Sóttvarnalæknir mælir með örv-
unarbólusetningu fyrir alla 60 ára
og eldri, heilbrigðisstarfsfólk, íbúa
á hjúkrunarheimilum og tiltekna
viðkvæma hópa, sbr. nánari skil-
greining á vef embættis landlækn-
is. „Rannsókn sem gerð var í Ísr-
ael og birt í The New England Jo-
urnal of Medicine, sýnir umtals-
verðan árangur af örvunarbólu-
setningu einstaklinga 60 ára og
eldri sem voru fullbólusettir með
tveimur skömmtum af bóluefni
Pfizer og fengu örvunarskammt
þegar a.m.k. fimm mánuðir voru
liðnir frá seinni sprautunni. Að
liðnum 12 dögum frá örvunar-
bólusetningu voru líkur á smiti
rúmlega ellefu sinnum minni en
hjá sambærilegum hópi sem ekki
hafði fengið örvunarskammt og
líkur á því að þeir veiktust alvar-
lega af Covid-19 voru nærri 20
sinnum minni.“
Innköllun í örvunar-
bólusetningu stendur
yfir
Heilsugæslan annast örvunarbólu-
setningar og munu allir sem eru
60 ára og eldri fá boð um slíkt. Nú
þegar hafa um 59% heilbrigðis-
starfsfólks fengið örvunarskammt,
um 68% íbúa á hjúkrunarheimil-
um og um 57% annarra sem eru
60 ára og eldri. Miðað er við að
þeir sem eru 70 ára og eldri fái
örvunarskammt ef þrír mánuð-
ir eru liðnir frá því að viðkomandi
var fullbólusettur en fólk á aldrin-
um 60 til 70 ára að sex mánuðum
liðnum.
mm
Staðastaður á Snæfellsnesi.
Lagt til að prestum fækki um
einn á Snæfellsnesi
Smitum er að fjölga en ýmsar
mótaðgerðir eru í gangi