Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.2012, Blaðsíða 36

36 – Sjómannablaðið Víkingur
inn. Kaupskipunum fjölgaði ár frá ári
og meðalstærðin jókst er ný skip bættust
í flotann og leystu önnur og eldri af
hólmi. Nýju skipin voru nær undan-
tekningarlaust mótorskip og þegar kom
fram um miðjan 6. áratuginn voru gufu-
skip að heita mátti horfin af skrám um
íslensk kaupskip.
Árið 1955 var tala íslenskra kaupskipa
27 og brúttórúmlestatalan samtals
47.735. Fimm árum síðar, 1960, voru
skipin alls 32 og heildarstærð flotans
57.432 brúttórúmlestir. Útgerðarfélögum
fjölgaði á 6. áratugnum og auk „gömlu“
fyrirtækjanna, Eimskipafélags Íslands
og Skipaútgerðar ríkisins, komu fram á
sjónarsviðið nýjar útgerðir og óx sum-
um þeirra fiskur um hrygg á skömmum
tíma. Ennfremur voru þess dæmi að eldri
fyrirtæki voru vakin til lífsins. Verður nú
greint í stuttu máli frá helstu kaupskipa-
útgerðum á Íslandi á tímabilinu 1945-
1960 og skipum þeirra.
Eimskipafélag Íslands
Eimskipafélag Íslands var stærst og
umsvifamest allra íslenskra kaupskipa-
útgerða allt tímabilið, sem þessi grein
tekur til. Árið 1945, þegar heimsstyrj-
öldinni lauk, átti félagið sex skip en hið
elsta, Gullfoss, hafði legið í Kaupmanna-
höfn frá árinu 1940 og sigldi ekki framar
undir merkjum félagsins. Það var selt til
Færeyja, þar sem það hlaut nafnið Tjald-
ur og var um árabil í ferðum á milli
Færeyja og Kaupmannahafnar.
Önnur skip Eimskipafélagsins í stríðs-
lokin voru Brúarfoss, Fjallfoss, Lagarfoss,
Reykjafoss og Selfoss. Þau voru öll kom-
in til ára sinna, hæggeng gufuskip og
önnuðu illa sívaxandi flutningaþörf
félagsins. Af þeim sökum afréðu forráða-
menn þess að ráðast í kaup og smíði
nýrra skipa jafnskjótt og færi gæfist.
Fyrsta nýja skipið sem keypt var í flot-
ann var liðlega sex þúsund smálesta
Libertyskip, smíðað í Bandaríkjunum
árið 1945. Það var keypt árið 1948 og
kom til landsins sama ár. Skipið hlaut
nafnið Tröllafoss og var langstærsta
flutningaskip í eigu Íslendinga á þeim
tíma.
Nokkru áður en Tröllafoss var keypt-
ur gengu stjórnendur Eimskipafélagsins
frá samningum um smíði þriggja flutn-
ingaskipa í Danmörku. Þetta voru systur-
skip, oft nefnd „þríburarnir“ í daglegu
tali og hlutu nöfnin Dettifoss, Goðafoss
og Lagarfoss. Þau komu ný til landsins á
árunum 1948 og 1949 og 1950 bættist
nýtt „flaggskip“ í flota Eimskipafélagsins
er Gullfoss kom nýsmíðaður heim frá
Danmörku. Á næstu þremur árum bætt-
ust Reykjafoss, Tungufoss og Fjallfoss
Drangajökull, skip Jökla hf., er fórst í Pentlandsfirði á milli Skotlands og Orkneyja hinn 28. júní 1960.
Mynd: Landhelgisgæslan.