Fréttablaðið - 16.11.2022, Blaðsíða 4

Biðlistinn hefur styst
úr 100 manns í 16.
Sameinuðu þjóðirnar spá
því að íbúar jarðar verði níu
milljarðar árið 2037. Öldr-
unarlæknir við Landspítalann
segir að hámarksmannfjöldi
framtíðarinnar sé ofmetinn.
helgisteinar@frettabladid.is
FÓLK Tímamót voru mörkuð í
mannkynssögunni í fyrrinótt þegar
áttamilljarðasti íbúi jarðar fæddist í
borginni San Domingo í Dóminíska
lýðveldinu.
Fjölgun mannkynsins seinustu
ár má rekja til þess að meðalævi-
líkur hafa víðs vegar aukist í takt
við bætta lýðheilsu, betri næringu,
bættar sóttvarnir og betri aðgang
að heilbrigðisþjónustu. Þar að auki
hefur fæðingartíðnin í ákveðnum
löndum hækkað til muna.
António Guterres, aðalritari
Sameinuðu þjóðanna, segir að
áfanginn sé tilefni til að fagna fjöl-
breytileika og framþróun, en á
sama tíma þurfum við að velta fyrir
okkur sameiginlegri ábyrgð mann-
kyns gagnvart plánetunni.
Tólf ár eru liðin síðan mannkyn-
ið varð sjö milljarðar og er gert ráð
fyrir því að við verðum orðin níu
milljarðar árið 2037. Sameinuðu
þjóðirnar segja þessa þróun vera
merki um að heildarfjölgunin sé
farin að hægja á sér.
Hærri fæðingartíðni er gjarnan
algengari í fátækari löndum og
hefur því mesta fjölgunin undan-
farin ár átt sér stað í Afríkulönd-
um sunnan Sahara. Sameinuðu
þjóðirnar benda hins vegar á að
umhverfisspjöllin séu mun meiri
miðað við höfðatölu í ríkari lönd-
um þar sem fæðingartíðnin er að
staðna, frekar en í þeim löndum
Íbúar jarðar orðnir átta milljarðar
Dóminíska
barnið Damian
var valið tákn-
rænn fulltrúi
þeirra merku
tímamóta
sem mann-
kynið hefur náð.
FRÉTTABLAÐIÐ/EPA
Ég held að hámarkið á
mannfjöldanum verði
ekki eins hátt og talað
er um.
Jón Snædal,
öldrunarlæknir
við Landspítal-
ann
þar sem hún fer hækkandi.
Jón Snædal, öldrunarlæknir
við Landspítalann, segir að ekki
sé talið líklegt að hámarksaldur
manneskjunnar muni hækka. „Það
er búið að skoða úttekt í f lestum
iðnríkjum síðustu áratugi og það
virðist sem svo að hámarksaldur
sem manneskjan Homo sapiens
getur náð hafi ekki hækkað.“
Jón segir að þetta byggist á tölum
iðnríkja þar sem fimm elstu mann-
eskjur eru teknar fyrir á hverju ári
og er aldri þeirra síðan komið fyrir
á línuriti. Tölurnar á því línuriti
eiga til að breytast í gegnum árin en
yfir höfuð hafi hámarksaldurinn
haldist nokkuð stöðugur.
Faraldurinn hefur einnig sett
ákveðið strik í reikninginn og
lækkaði meðalaldurinn í kjölfar
Covid-19 um eitt til tvö ár í þeim
löndum þar sem dánartíðnin var
hæst. Jón bætir einnig við að fæð-
ingartíðnin í mörgum löndum fer
lækkandi hraðar en búist var við og
nefnir meðal annars Kína og Japan.
„Í stuttu máli þá er talað um að
við verðum níu milljarðar árið
2037. Ég held að það muni gerast
seinna og ég held að hámarkið
á mannf jöldanum verði ek k i
eins hátt og talað er um. Mann-
fjöldaaukningin verður því minni
en menn höfðu gert ráð fyrir og
hámarksmannfjöldinn verður þar
að auki minni, sem eru góðar fréttir
í heildina fyrir jörðina,“ segir Jón. n
Skemmtileg léttlestrarbók eftir
Sævar Helga sem örvar vísindalæsi
barna frá sex ára aldri.
Elías Rúni myndlýsti.
„… áhugaverð og fræðandi fyrir börnin
og okkur fullorðna fólkið … með fyndnum
staðreyndum og líkingum.“
J A N A H J Ö R V A R / L E S T R A R K L E F I N N
„Ég fagna þessari bók og bíð spennt eftir
komandi bókum í þessum bókaflokki.“
J A N A H J Ö R V A R / L E S T R A R K L E F I N N
( U M S Ó L K E R F I Ð )
LANDSINS MESTA ÚRVAL BÓKA Bókabúð Forlagsins | Fiskislóð 39 | Virka daga 10–18 | Lau 11–17 | Sun 12–16 | www.forlagid.is
kristinnhaukur@frettabladid.is
HEILBRIGÐISMÁL Aukafjárveiting
til átröskunarteymis geðþjónustu
Landspítala haustið 2021 hefur
skilað sínu því tekist hefur að
saxa verulega á biðlista. Fyrir fjár-
veitingu voru um 100 manns á bið-
lista og biðtími þjónustunnar um
20 mánuðir. Í október voru aðeins
16 manns á biðlista og biðtíminn á
bilinu þrír til fjórir mánuðir.
Þetta kemur fram í svari Willums
Þórs Þórssonar heilbrigðisráðherra
við fyrirspurn Evu Sjafnar Helga-
dóttur, þingmanns Pírata.
102 milljónum króna var veitt í
tiltekin þverfagleg átaksverkefni
í geðheilbrigðismálum á Land-
spítalanum þetta haust. Átrösk-
unarteymið fékk hluta þess, sem og
BUGL, þunglyndis- og kvíðateymi
og áfallateymi. n
Minni biðtími hjá
átröskunarteymi
Biðlisti hjá átröskunarteymi hefur
styðst með auknu fjármagni .
benediktarnar@frettabladid.is
PÓLLAND Talið er að rússnesk flug-
skeyti hafi lent í þorpi í austanverðu
Póllandi nærri landamærum Úkra-
ínu í gær, með þeim afleiðingum að
tveir létust. Einnig er talið að flug-
skeyti hafi lent í Moldóvu og valdið
rafmagnsleysi um allt land.
Í gær skutu Rússar f lugskeytum
að Úkraínu, en árásunum var beint
að borgunum Kænugarði, Lvív og
Kharkív. Talið er að yfir hundrað
f lugskeytum hafi verið skotið að
Úkraínu í árásinni.
Óstaðfestar fregnir birtust um
að rússneskt loftskeyti hefði lent í
bænum Przewodów í austanverðu
Póllandi, nærri landamærum Úkra-
ínu og tveir látist í kjölfarið. Einnig
er talið að rússnesk flugskeyti hafi
valdið rafmagnsleysi um alla Mol-
dóvu. Mateusz Morawiecki, for-
sætisráðherra Póllands, og Andrzej
Duda, forseti landsins, hafa boðað
fund í þjóðaröryggis- og varnar-
málanefnd landsins.
Háttsettur bandarískur leyni-
þjónustumaður staðfesti í gær að
rússnesk flugskeyti hefðu farið yfir
landamæri Úkraínu og Póllands.
Rússneska varnarmálaráðuneyt-
ið hefur neitað allri sök og segir að
engar árásir hafi verið gerðar á skot-
mörk nærri landamærum Úkraínu
og Póllands af hálfu Rússlands. Þá
kemur einnig fram að þeir hlutar
f lugskeytisins sem pólskir fjöl-
miðlar birtu myndir af væru ekki
rússneskir.
Talsmaður NATO sagði að hin
meinta árás væri til  rannsóknar,
en ef um rússneskt f lugskeyti
er að ræða gæti það haft alvar-
legar af leiðingar í för með sér. Þá
hafa ýmsir þjóðleiðtogar stigið
fram á samfélagsmiðlum og lýst
yfir stuðningi sínum við Pólland.
Gitanas Nauséda, forseti Litáens,
sagði Litáa standa þétt við bakið á
Pólverjum og utanríkisráðuneyti
Eistlands sagðist vera tilbúið að
verja hverja einustu örðu af land-
svæði sem heyrði undir NATO. n
Tveir látnir í Póllandi eftir meinta árás Rússa
Talið er að rússneskt flugskeyti hafi lent í bænum Przewodów í austanverðu
Póllandi. MYND/TWITTER
4 Fréttir 16. nóvember 2022 MIÐVIKUDAGURFRÉTTABLAÐIÐ