Fréttablaðið - 16.11.2022, Page 14

n Halldór
n Frá degi til dags
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jón Þórisson RITSTJÓRI: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is, AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is
FRÉTTASTJÓRI: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is
VEFSTJÓRI: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is, MARKAÐURINN: Guðmundur Gunnarsson ggunnars@frettabladid.is, HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Þorvaldur S. Helgason
tsh@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Við erum
svo sannar-
lega hluti
af heim-
inum,
hvort sem
við lesum
fréttir af
honum
eða ekki.
Gjarnan
er talað
um að
virkja eldri
borgara
til meiri
atvinnu-
þátttöku,
en þar er
yfir margar
hindranir
að fara.
Kári Jónasson
leiðsöguma ður
og fyrrverandi
fréttamaður
Enn á ný hafa fulltrúar verkalýðshreyfingar og
vinnumarkaðsins sest að samningaborðinu til að
semja um kaup og kjör. Það er talað um að þeir séu
nú að semja um kaup og kjör fyrir meira en 100 þús­
und manns – hvorki meira né minna. Á næstunni
fara svo væntanlega í gang viðræður milli ríkis og
sveitarfélaga við BHM og BSRB. Þá eru ótalin mörg
félög sem tilheyra ekki þessum heildarsamtökum,
eins og Blaðamannafélag Íslands, f lugmannafélagið
og f leiri.
En það vantar enn að geta eins hóps meira en 50
þúsund manna sem eiga enga fulltrúa við samn­
ingaborðið, og það er eldra fólkið í samfélagi okkar
– sem á undanförnum árum hefur unnið hörðum
höndum að því að byggja upp það velferðarsamfélag
sem við nú búum við.
Já, þessi hópur á engan fulltrúa við samninga­
borðið, þótt margir í honum hafi lagt mikið á sig
á undanförnum árum innan sinna stéttarfélaga
við að bæta kjörin. Verkalýðsfélögin mörg hver –
ekki öll – hafa hreinlega þurrkað nöfn þeirra út úr
bókum sínum ef svo mætti segja, því kröfur um
bættan hag þessa hóps eru sjaldséðar í kröfugerð­
inni í yfirstandandi samningum.
Þá vill svo til að einmitt þessa dagana eru kjör
eldra fólks til umræðu hjá háttvirtu Alþingi, og ef
marka má fjárlagafrumvarpið eins og það liggur
fyrir, þá er þar ekki feitan gölt að f lá fyrir eldra fólk.
Gjarnan er talað um að virkja eldri borgara til
meiri atvinnuþátttöku, en þar er yfir margar hindr­
anir að fara. Ein er sú að eftir 70 ára aldur greiðir
fólk ekki í lífeyrissjóð ef það stundar launaða vinnu.
Fyrirtæki og stofnanir sleppa þannig við að greiða
11,5% af launum þess í sjóðina, og má því segja að
eldra fólk sé ódýr vinnukraftur. Launþegarnir fá
hins vegar ekkert aukalega í sinn vasa, og þetta er
atriði sem gjarnan mætti taka upp í þeim viðræðum
sem nú standa yfir og fyrirhugaðar eru. n
Eldra fólk er
ódýrt vinnuafl
Nína Richter
ninarichter
@frettabladid.is
Á dögunum birtist grein í The New
York Times eftir Jessicu Valenti,
sem er ein 167 milljóna kvenna í
Bandaríkjunum. Jessica skrifar um
tíu ára ólétta stúlku í Ohio sem
var nauðgað, barn hvers saga var álitin lygi
af fulltrúum Repúblikana þar í landi. Eftir að
hið sanna kom í ljós var orðræðunni snúið á
þá leið að nauðgunin væri „hörmulegt frávik“.
Jessica skrifar um meira en tug barna sem fóru
í fóstureyðingu í nágrannaríkinu Kentucky
á síðasta ári. Þar af tvö níu ára börn. Jessica
skrifar að nú þurfi þessi börn að bera þungan­
ir í litlu líkömunum sínum, eða ferðast langt
að heiman, til að sækja heilbrigðisþjónustu
sem er lífsnauðsynleg, ef fjölskyldur þeirra
hafa efni á því að fara í ferðina yfirhöfuð. Jess­
ica skrifar og skrifar og mun skrifa áfram.
Annar dauðadómur fellur í Íran til viðbótar
við hina fimmtán þúsund dóma sem mótmæl­
endur í varðhaldi eiga yfir höfði sér. Stjórnvöld
þar í landi halda nafni hins dæmda leyndu
sem er gefið að sök að hafa kveikt í opinberri
byggingu. Ástæða íkveikjunnar er í tengslum
við mótmæli sem hófust þegar siðgæðislög­
reglan myrti unga konu í varðhaldi. Ástæða
varðhaldsins var hvernig konan bar höfuð­
klút, klæðnað sem er skylda fyrir allar konur í
Íran að bera.
Í stríðshrjáðri Úkraínu er stúlkum niður
í fjögurra ára gömlum nauðgað með kerfis­
bundnum hætti til að vopnvæða hryllinginn
sem kynferðisbrot er. Þetta er veruleiki sem
á sér stað í Evrópu í dag, í síðustu viku og
vikurnar þar á undan.
Um 2,4 milljarðar kvenna fá ekki jöfn efna­
hagsleg tækifæri og 178 lönd halda uppi laga­
legum hindrunum sem koma í veg fyrir fulla
efnahagslega þátttöku. Í 86 löndum standa
konur frammi fyrir einhvers konar atvinnu­
hömlum og 95 lönd tryggja ekki jöfn laun fyrir
sömu vinnu. Á heimsvísu hafa konur aðeins
þrjá fjórðu af þeim lagalegu réttindum sem
karlar fá.
Í jafnréttisparadísinni má ekki gleymast
að réttindin okkar eru ekki sjálfsögð, koma
ekki til út af engu og það þarf að halda þeim
við. Viðsnúningur á réttarstöðu eða aðgengi
að heilbrigðisþjónustu, á borð við þann sem
varð í Bandaríkjunum, er ekki brjálæðis­
lega einangrað frávik heldur er um að ræða
pólitíska sveiflu sem finnst á heimsvísu og við
erum svo sannarlega hluti af heiminum, hvort
sem við lesum fréttir af honum eða ekki.
Líkami kvenna, þeirra vígvöllur og allur sá
djass. Og Jessica skrifar. n
Jessica skrifar
ser@frettabladid.is
Holningin
Hún er ekki beint upplitsdjörf
holningin á alþingismönnum
þjóðarinnar þegar þeir birtast
þessi dægrin í fréttatímum sjón­
varpsstöðvanna eða á frétta­
síðum dagblaðanna, en nú er svo
komið að hver og einn einasti
þeirra situr lítið eitt hokinn í
stólnum með báðar hendur á
símanum sínum og lítur ekki upp,
hvað svo sem gengur á í ræðu­
púlti löggjafarsamkundunnar.
Það er með öðrum orðum runnið
á hana fálæti, enda skeyta menn
engu um hvað ræðumaðurinn er
að fara, svo mikilvægt sem það er
að stara stjörfum augum á síma
sinn.
Þögnin
Nú er hún Snorrabúð stekkur
að þessu leyti, en sú var tíðin
að ræðumenn tókust almenni­
lega á við þingmenn úti í sal, svo
stundum blæddi undan stingandi
augnaráðinu. Á þessu gullaldar­
skeiði Alþingis voru frammí­
köll á við fegurstu listgrein – og
fjölmenni fyllti þingpalla til þess
eins og heyra og horfa á iðandi
þingheiminn gera lítið, eða eftir
atvikum mikið, úr ræðumanni
líðandi stundar. En núna horfir
ekki stakasti þingmaður lengur
á mannveruna í púltinu, heldur
aðeins í gaupnir sér þar sem
símann er að finna – og myndi
vísast hvorki bregða við sár né
bana í holningunni atarna. n
SKOÐUN FRÉTTABLAÐIÐ 16. nóvember 2022 MIÐVIKUDAGUR