Heilbrigðisskýrslur - 08.12.1982, Blaðsíða 41

4.2.
LSD (9)
LSD (lysergsýrudietylamid), eða "sýra" eins og þaó er nefnt i dag-
legu tali meðal unglinga,er unnið úr sveppum sem vaxa á rúgi.
Það er eitt kröftugasta skynvilluefni sem menn þekkja. Það hefur
verið misnotað i stórum stil, vegna þess að áhrif þess á meðvit-
undarsvið og skynjun eru feiknamikil og neytandinn upplifir oft
sterka velliðan og sælutilfinningu meðan áhrif efnisins vara, en
áhrif eins skammts vara i 6-9 klst. Neysla LSD hefur djúptaek
áhrif á sálarlifið. Efnið veldur mjög miklum heyrnar- og sjón-
2ͧlSYí}ÍBDl™ ásamt afbökun á eðlilegum skynáhrifum. Yfirleitt upp-
lifir einstaklingurinn umhverfið sem ólýsanlega fagurt, gagn-
takandi, hlutir breyta um form og lit, timaskynjunin ruglast,
neytandinn lifir i öðrum heimi. Neytandinn getur hreyft sig að
vild, en hefur oft litla hugmynd um það sem gerist i umhverfinu.
Slysahætta er þvi mikil af völdum lysergiðs, t.d. i borgarumferð.
Stundum bregst velliðan eftir LSD inntöku, órói og angist koma i
staðinn, stundum ofsahræðsla. Mörg dæmi eru um sjálfsmorð, mann-
dráp og önnur óhæfuverk framin undir áhrifum LSD. Fikn getur skap-
ast i lysergið, ef það er tekið til lengdar, og neysla þess leiðir
iðulega til alvarlegrar illkynjaðrar geðveiki á borð við kleyf-
hugasýki. Svokallaó "flash-back" er algengt hjá LSD neytendum, en
með þvi er átt við, aó sjúkdómseinkenni blossa upp, án þess að nýr
skammtur sé tekinn af lyfinu. Sterkur grunur leikur á að LSD geti
valdið skemmdum á litningum (krómósómum) eða erfðaefni einstak-
lingsins og valdið fóstursköðum.
Upplýsingar vantar um LSD-notkun meðal islenskra unglinga, en vit-
að er um dæmi þess að einstaklingar sem nota önnur fikniefni, forð-
ast aó nota LSD af ótta við sterk áhrif þess.
4.3. ENGLARYK (52)
Fensýklidin (phencyclidine) er samtengt efni, sem byrjað var að
nota um 1960 sem kvalastillandi lyf og deyfilyf. Það reyndist hafa
hættulegar aukaverkanir, þar á meðal ofsjónir og sjúkdómseinkenni
sem liktust geðrofi. Lyfið var þó framleitt áfram til dýralækninga,
en fiknilyfjaneytendur fóru að nota það i vaxandi mæli, einkum i
Bandarikjunum. öll lögleg framleiðsla var stöðvuð 1979 en samt er
fensýklidin nú næst útbreiddasta eiturlyf i borgum Bandarikjanna,
næst á eftir marijuana.
Fensýklidin gengur undir mörgum nöfnum en algengast er englaryk
(angel dust ). Stundum er það blandað dufti ellegar lysergiði
(LSD), amfetamini, kokaini, tetrahydrocannabinoli eða mescalini.
Venjuleg aðferð eiturlyfjasjúklinga vestra er að úða efninu á
marijuana sigarettur og reykja. Þessar sigarettur eru kallaðar
"superweed".
Litlir skammtar af fensýklidini valda vimu og dofa i fingrum og
tám svo að nálgast tilfinningaleysi. t svæfandi skömmtum hverfur
skynjun á umhverfinu og maðurinn er með galopin augu án þess að
vita af neinu i kringum sig. Efnið örvar bæði öndunar- og æðakerfi,
en önnur svæfilyf hafa gagnstæða verkun. Eitrunaráhrif efnisins
geta varað lengi, þó að helmingunartimi þess sé talinn aðeins
nálægt tveimur klukkutimum. Algengustu einkennin eru árásarhneigð,
geðshræring, döpruð meðvitund, hár blóðþrýstingur, augnrykkir i
margar áttir og geðtruflanir svipaðar geðrofi. í stórum skömmtiam
41