Borgfirðingabók - 01.12.2015, Blaðsíða 117

117
B O R G F I R Ð I N G A B Ó K 2015
búnar til útplöntunar (A. F. Kofoed- Hansen, 1907). Síðar lýsir hann
ánægju með Síberíulerkiplöntur sem enn voru eftir í stöðinni árið 1916
og telur lerkið besta kost fyrir skógrækt á Íslandi (A. F. Kofoed- Hansen,
1916). Aðrar gróðrarstöðvar sem starfræktar voru á Íslandi snemma á
20. öldinni eru Gróðrarstöðin á Akureyri og Gróðrarstöð Búnaðarfél ags
Íslands í Reykjavík en þar var forstöðumaður Einar Helgason. Vegna
fjarlægðar er ekki líklegt að skógarplöntur hafi verð fluttar frá Akureyri
til Borgarfjarðar. Ekki er heldur líklegt að plönturnar séu komnar frá
Einari Helgasyni í Gróðrarstöðinni vegna þess að þar var mest áhersla
lögð á tilraunir á gras- og matjurtum (Eggert Þór Bernhardsson, 2014).
Ekki er hægt að útiloka að plönturnar hafi komið frá útlöndum og þá
helst Danmörku einkum þær sem eru af erlendum uppruna.
Flutningur plantna milli staða var meira fyrirtæki fyrir rúmum 100
ár um en nú bæði vegna bættra samgangna og umbúða. Trén hafa verið
stungin upp úr beði sem smáplöntur og pakkað í striga með mosa við
ræturnar til þess að halda að þeim raka. Nokkrar plöntur hafa verið
hafðar saman í hverju búnti. Til Arnarholts hafa þær að öllum líkindum
komið með skipi frá Reykjavík í Borgarnes. Ekki voru komnar brýr á
árnar þannig að annað hvort voru þær fluttar á hestum eða á báti upp
Hvítá og Norðurá í Arnarholt. Brúin á Norðurá neðan við Hlöðutún
kom 1911 og á Hvítá við Hvítárvelli árið 1928. Til þess að ekki þornaði
á plöntubúntunum á leiðinni þurfti að dýfa þeim í vatn öðru hvoru.
Þegar plönturnar voru komnar í Arnarholt þurftu þær sem fyrst að
komast í jörð. Til er lýsing á framkvæmd gróðursetningarinnar eftir Ein-
ar Helgason sem birtist í mánaðarritinu Frey í desember 1910: „Sigurður
sýslumaður Þórðarson víggirti allstóran blett, sumarið 1909, skammt fyrir
norðan túnið. Í þennan blett gróðursetti hann talsvert af trjám og bætti þar
við í vor sem leið, svo nú eru þar nokkur hundruð trjáplöntur og bletturinn
er á við aðra dagsláttu að stærð. Trén eru af ýmsum tegundum, reyniviður,
birki, barrfellir og fjallafura. Plönturnar eru lífvænlegar, enda skortir þær
ekki umhugsun og aðhlynningu.” (Einar Helgason, 1910).
Meira er vitað. Í Hlöðutúni, næsta bæ vestan við Arnarholt bjó Brynj-
ólfur Guðbrandsson frá 1908. Dóttir hans Anna, fædd 1906, var húsfrú
á Gilsbakka í Hvítársíðu þar sem höfundur þessarar greinar var í sveit.
Hún sagði að faðir sinn hefði gróðursett trén í lundinum. Faðir Önnu
var fæddur 18. september 1875 á Klafastöðum í Skilmannahreppi.
Hann var lærður búfræðingur frá Bændaskólanum á Hvanneyri 1901.