Bændablaðið - 15.12.2022, Qupperneq 2

2 Bændablaðið | Fimmtudagur 15. desember 2022
FRÉTTIR
ALMANAK HÍ ER KOMIÐ Í VERSLANIR!
HÁSKÓLA ÚTGÁFAN
Hér er að finna yfirlit
um hnetti himingeimsins,
mælieiningar, veðurfar,
stærð og mannfjölda
allra sjálfstæðra ríkja og
tímann í höfuðborgum
þeirra. Af nýju efni má
nefna grein um útþenslu
alheimsins og grein
um lengingu dagsins
eftir vetrarsólhvörf.
Háskólaútgáfan sér um
dreifingu.
www.almanak.is
www.haskolautgafan.is
„Auk dagatals flytur almanakið
margvíslegar upplýsingar,
svo sem um sjávarföll og
gang himintungla. Lýst er
helstu fyrirbærum á himni sem
frá Íslandi sjást, stjörnukort,
áttavitastefnur á Íslandi og
kort sem sýnir helstu tímabelti
heimsins. Yfirlit um hnetti,
mæliei ingar, ve urfar o.fl.
Af nýju efni má nefna grein um
segulstirni en það er óvenjuleg
tegund nifteindastjarna með
mun sterkara se ulsvið
en hinar hefðbundnu
nifteindastjörnur. Segulstirni
eru gjarnan uppsprettur hrina
háorkugeislunar í geimnum.
Í annarri grein er fjallað um
hvaða reikistjarna sólkerfisins
muni að jafnaði vera sú sem
næst er jörðu.“
Um áramót breytist verðskrá auglýsinga og áskrifta á
Bændablaðinu.
Hækkun á auglýsingaverði hefðbundinna auglýsinga nemur um
tveimur prósentum.
Áskriftarverð fyrir árgang blaðsins, alls 23 tölublöð, verður 14.900
krónur með virðisaukaskatti og verður einn gjalddagi fyrir allt árið.
Eldri borgarar og öryrkjar fá afslátt af áskrift en árgjaldið til þeirra
verður 11.900 krónur m. vsk.
Þeim sem þykir ekki verra að lesa blöð á vefnum er bent á að PDF
áskrift Bændablaðsins er gjaldfrjáls, en hægt er að skrá áskriftina á
forsíðu Bændablaðsins á vefnum, bbl.is.
Verðskrá 2023
Áskrift 14.900 kr. m. vsk.
Áskrift, eldri borgarar og öryrkjar 11.900 kr. m. vsk.
Smáaugl. m. mynd 6.250 kr. m. vsk.
Smáaugl. 2.650 kr. m. vsk.
Smáaugl. á netinu 1.250 kr. m. vsk.
Dálksentímetri 1.835 kr. án vsk.
Dálksentímetri, síða 3 og baksíða, 2.000 kr. án vsk.
Tímagjald fyrir uppsetningu augl. 9.500 kr. án vsk.
Niðurfellingargjald 15% af brúttóverði auglýsingar.
Fyrsta Bændablað ársins 2023 kemur út 12. janúar.
Verðbreytingar á
Bændablaðinu
Áburðarverð 2023:
Ekki sömu hækkanir
og spáð var í haust
Áburðarsalar eru þessa dagana
að ganga frá samningum um
kaup á áburði fyrir næsta ár.
Einungis eitt fyrirtæki hefur gefið
út verðbreytingar frá síðasta ári.
Þeir áburðarsalar sem Bænda­
blaðið náði tali af voru sammála
um að áburðarverð mundi hækka
frá því á síðasta ári en voru ekki
tilbúnir að gefa upp hversu mikið,
enda samningar við seljendur ekki
allir í höfn. Flestir töldu að verðið
á áburði mundi ekki hækka eins
mikið og spár gerðu ráð fyrir í
haust.
Verðbreyting Yara frá apríl­
verðskrá 2022 er á bilinu 0–7,4%.
Köfnunarefnisáburður hækkar
mest, eða rúmlega 7%. Algengar
NP og NPK tegundir eru að hækka
á bilinu 0–5%.
Garðáburður NPK 12­4­18
hækkar um 0,2% en hann er nú í
boði á 147.200 kr/t en var 146.900
kr/t. NPK 27­3­3 Se hækkar um
2,7%, verð nú 136.700 kr/t en var
134.300 kr/t. OPTI­KAS hækkar
um 7,4% og verð nú 128.600 kr/t
en var 119.700 kr/t. Allar fjárhæðir
eru án virðisaukaskatts. /VH
Tíu tonn af heilum höfrum á Þorvaldseyri:
Enginn tækjabúnaður
til að vinna hafra
– Sandhólsbændur þurfa að senda hafrana sína til Danmerkur til vinnslu
Á Þorvaldseyri undir Eyjafjöllum
standa um tíu tonn af heilum,
óvölsuðum höfrum inni í
kornþurrkstöðinni við bæinn.
Ekki er hægt að vinna þá á Íslandi
í neysluvænt form, sem haframjöl
eða tröllhafra, vegna þess að
nauðsynlegur tækjabúnaður er
ekki til í landinu.
Ólafur Eggertsson, kúa­ og
kornbóndi á bænum, segir að ef
hann vildi framleiða úr þeim matvöru
þyrfti hann að senda þá úr landi með
skipi og láta senda sér aftur þegar
búið væri að vinna þá. Miðað við
hans umfang í hafraræktuninni sé
það allt of stór fjárfesting að kaupa
slíkan tækjabúnað.
Gífurleg tækifæri fyrir
bændur í hafrarækt
Á síðustu árum hefur innlend
framleiðsla á hafravörum aukist
talsvert og skemmst er að minnast
nýlegra tíðinda úr Bændablaðinu
frá Mjólkurvinnslunni Örnu
um framleiðslu og útflutning á
hafraskyri og hafrajógúrt. Þar var
haft eftir Hálfdáni Óskarssyni
framkvæmdastjóra að hafrarnir í
vörur þeirra komi frá Svíþjóð og
Finnlandi. Mikil eftirspurn eftir
hafravörum skapi hins vegar gífurleg
tækifæri fyrir bændur í hafrarækt.
Framtíðarsýnin sé sú að nýta sem
mest íslenska hafra í framleiðsluna,
um leið og þeir verði fáanlegir.
Hafa ekki undan að
framleiða íslenska hafra
Arna á í samstarfi við Sandhóls­
bændur í Meðallandi, sem eru
stórtækustu hafraræktendur Íslands.
„Við erum að skoða það að fjárfesta
í tækjabúnaði og fyrirhuguð er
ferð til Finnlands á næstunni til að
skoða tiltekna möguleika,“ segir
Örn Karlsson, framkvæmdastjóri
Sandhólsbúsins.
„Við höfum á fáum árum aukið
framleiðsluna jafnt og þétt á hafra­
vörum okkar til manneldis – og
höfum nú ekki undan. Til að prófa
hvernig íslenski markaðurinn tæki
hafravörum okkar byrjuðum við að
senda hafrana með skipi til Jótlands
í Danmörku, þar sem þeir hafa verið
unnir í verksmiðju og sendir til baka.
Vegna samstarfsins við Örnu og
velgengni vara okkar viljum við nú
koma okkur upp eigin búnaði til að
geta fullnægt þörfum markaðarins,“
segir Örn. /smh
Ólafur Eggertsson á Þorvaldseyri er með tíu tonn af heilum höfrum í
kornþurrkstöðinni sinni. Mynd / smh
Breyting á jarðalögum:
Ný ákvæði um fyrirsvarsmann
Um næstu áramót tekur gildi
breyting á jarðalögum sem
felur í sér að nýr kafli með
fjórum nýjum greinum er settur
í lögin. Í breytingunum eru
ákvæði um fyrirsvar um jarðir
í sameign, ákvörðunnartöku og
forkaupsrétt.
Hilmar Vilberg Gylfason,
yfirlögfræðingur Bændasamtaka
Íslands, segir að í umfjöllun
Bændasamtakanefndarinnar um
lögin hafi meðal annars komið fram
að mikilvægt væri að setja skýrara
regluverk varðandi samskipti milli
sameigenda á landi í sérstakri
sameign, sem falla undir gildissvið
laganna, varðandi ákvarðanatöku
og fyrirsvar.
„Bændasamtök Íslands telja að
ganga hefði mátt lengra varðandi
ráðstöfun jarða í óskiptri sameign,
ekki síst í tilfellum þar sem kann
að vera um það að ræða að fjöldi
eigenda sé kominn yfir tiltekin
mörk, og setja ítarlegri ákvæði hvað
þetta varðar.“
Reglur um fyrirsvarsmenn
Í fyrstu grein breytinganna segir
að ef eigendur jarðar eða annars
lands sem lög þessi gilda um eru
fleiri en þrír fjárráða einstaklingar
eða lögaðilar, er þeim skylt að
tilnefna fyrirsvarsmann. Þar er
einnig gerð grein fyrir skyldum
fyrirsvarsmanna.
Í stað þess að kjósa fyrirsvars­
mann er eigendum heimilt að stofna
félag um sameignina og þarf þá
samþykki allra. Eigendum er heimilt
að setja í samþykktir nánari reglur
um heimild fyrirsvarsmanns til
ákvörðunartöku og skal þeim þá
þinglýst á eignina.
Fyrirsvarsmaður getur boðað til
fundar sameigenda með minnst átta
og mest tuttugu daga fyrirvara. Í
fundarboði skal greina fundartíma,
fundarstað og dagskrá fundar. Þá
skal geta þeirra mála sem ræða á og
meginefni þeirra tillagna sem leggja
á fyrir fundinn. Eigendur skulu
boðaðir á fund skriflega og með
sannanlegum hætti. Fyrirsvarsmanni
er skylt að boða til fundar eigenda
þegar þess er skriflega krafist af 1/4
hluta eigenda, annaðhvort miðað
við fjölda eða eignarhluta, og skulu
þeir jafnframt tiltaka þau málefni
sem óskast rædd og tekin fyrir og
afgreidd.
Ráðstöfun eigna
Samþykki allra eigenda þarf
til óvenjulegra ráðstafana og
ráðstafana sem eru meiri háttar
þótt venjulegar geti talist. Hið
sama gildir um óvenjulegar og
meiri háttar breytingar á hagnýtingu
jarðar í sameign.
Einfaldur meirihluti eigenda,
miðað við hlutfallstölur, getur
tekið ákvarðanir sem ekki teljast
meiri háttar eða óvenjulegar.
Samþykki 2/3 hluta eigenda, bæði
miðað við fjölda og eignarhluta,
þarf til ákvarðana um ráðstafanir
og hagnýtingu sem ekki teljast
venjulegar en verða þó hvorki taldar
óvenjulegar eða meiri háttar.
Til þessa telst meðal annars
ráðstöfun á jörð með byggingarbréfi
samkvæmt ábúðarlögum.
Eiganda er heimilt að gera
brýnar ráðstafanir sem ekki þola bið
til að koma í veg fyrir yfirvofandi
tjón á sameign. Skal hann, svo sem
frekast er kostur, gæta þess að slíkar
ráðstafanir verði ekki umfangsmeiri
og kostnaðarsamari en nauðsyn
krefur og telst þá kostnaðurinn
sameiginlegur. Þá er eiganda einnig
rétt að gera þær ráðstafanir vegna
sameignarinnar sem lögboðnar eru
og ekki mega bíða.
Forkaupsréttur sameigenda
Í breytingunum segir að eigendur
að jörð eigi forkaupsrétt að
eignarhlutum í henni. Forkaupsréttur
sameigenda verður virkur við sölu
og aðra ráðstöfun eða yfirfærslu á
beinum eignarrétti yfir eignarhluta
sem háður er forkaupsrétti. Ef
eignarhlutur er í eigu lögaðila
verður forkaupsréttur einnig virkur
við eigendaskipti að minnsta kosti
1/3 eignarhlutdeild í lögaðilanum
eða ef yfirráð yfir honum, í skilningi
laga um ársreikninga, breytast á
annan hátt.
Forkaupsréttur sameigenda
víkur fyrir forkaupsrétti ábúenda.
Ef ábúandi á forkaupsrétt skal
sameigendum ekki boðið að neyta
forkaupsréttar fyrr en forkaupsréttur
ábúanda er fallinn niður.
Ef tveir eða fleiri sameigendur
eiga forkaupsrétt skal rétturinn
skiptast milli þeirra í samræmi við
hlutfallseign þeirra í sameigninni.
Neyti einhver þeirra ekki
forkaupsréttar eykst réttur hinna
að tiltölu.
/VH