Bændablaðið - 15.12.2022, Qupperneq 6

Bændablaðið | Fimmtudagur 15. desember 20226
Ágæti lesandi. Þegar ég sest niður við skrif
á þessum leiðara, nú þegar árinu fer senn
að ljúka, þá verður mér hugsað til þess
hvað tíminn flýgur.
Það er nefnilega ekki langt síðan að ég
rifjaði upp síðasta ár, en þó reynist það hafa
verið fyrir 12 mánuðum síðan, en það er eins
og ég hef oft sagt: „Ef eitthvað gengur, þá er
það klukkan.“
Þegar ég horfi yfir sviðið og árið þá kemur
það mér eilítið á óvart að málin sem við hjá
samtökunum berjumst fyrir eru margt um
þau sömu eða a.m.k. mjög svipuð á milli ára.
Enn erum við að kalla eftir verði á áburði
frá áburðarsölum, sem var með sama hætti
í fyrra, en þá kom ríkisvaldið inn með 650
milljóna stuðning til áburðarkaupa. Sú staða
er ekki uppi í dag að stjórnvöld muni koma
inn með annað eins til bænda, heldur verðum
við núna bara að bíða og vona eftir opinberun
á áburðarverði fyrir komandi vor.
Það er einna helst áhrifin af stríðs­
rekstrinum í Úkraínu sem hefur sett svip sinn
á starfsumhverfi landbúnaðar á árinu með
gríðarlegum áhrifum á verð á öllum innfluttum
aðföngum. Það er í raun sama hvert litið er,
hækkun aðfanga ber niður á nær öllum stöðum
og þá er ónefndur sá vandi að verða sér úti
um aðföng til framleiðslu landbúnaðarvara,
s.s. umbúðir. Þessar hækkanir og skortur á
aðföngum hafa jafnframt áhrif á framkvæmdir
bænda á árinu, með hækkun á stálverði og
seinkun afgreiðslu á þegar pöntuðum hlutum
sem hefur þurft til bygginga.
Mikil umræða varð á haustdögum í
tengslum við hækkun á afurðaverði til
bænda, sem raungerðist að hluta, enda
hefur aðfangaverð haft gríðarleg áhrif á
rekstur íslenskra búa. Það er nokkuð ljóst
að þessi umræða og samtal verður að eiga
sér stað með reglulegu millibili þar sem
verðþróun á afurðum verður að endurspegla
þann raunkostnað sem bændur verða fyrir.
Það er mjög ánægjulegt að þegar þetta er
ritað hafa Samtök atvinnulífsins undirritað
kjarasamning við mjög stóran hluta
vinnumarkaðarins sem setur ákveðinn
fyrirsjáanleika í stöðuna, þó til skamms tíma
sé, þar sem við sem störfum í landbúnaði
reiðum okkur á stöðugleika á vinnumarkaði.
Það hlýtur að vera sameiginlegt verkefni
okkar allra að ná niður verðbólgu og lækkun
stýrivaxta, sem er gríðarlegur áhrifavaldur
á rekstur í landbúnaði.
Við skrif þessa síðasta leiðara ársins,
þá er vert að nefna Hótel Sögu, sem eins
og alkunna er var lengi í eigu bænda. Á
vormánuðum var húsið afhent Háskóla
Íslands og Félagsstofnun stúdenta. Aldrei
hefði okkur órað fyrir hverslags risaverkefni
það var að tæma húsið til afhendingar
fyrir nýja eigendur. Þar reyndi á kraft og
þolinmæði starfsfólks Bændasamtakanna
langt umfram það sem eðlilegt gæti talist
og verð ég þeim ævinlega þakklátur fyrir
þeirra framlag í þessu gríðarlega verkefni.
Kæru bændur og búalið, með þökk fyrir
samstarfið á árinu sem er að líða. Starfsfólki
Bændasamtakanna vil ég færa sérstakar
kveðjur fyrir frábært og óeigingjarnt starf á
árinu og hlakka ég til að takast á við nýjar
áskoranir á komandi ári með ykkur.
Ég vil að lokum óska ykkur, kæru lesendur,
gleðilegra jóla og farsældar á komandi ári.
SKOÐUN
Fimm fréttir
Í árslok eru uppgjör alls ráðandi. Hér er
því jákvæður pistill um fimm markverð
landbúnaðartengd tíðindi ársins.
Riðugenið finnst
Lengi var talið að hið alþjóðlega
viðurkennda verndandi ARR arfgerð
gegn riðuveiki í sauðfé væri ekki að
finna í íslenska sauðfjárstofninum. Við
leit að öðrum verndandi arfgerðum fann
rannsóknarteymi óvænt sex einstaklinga
með ARR genið, þ.á m. hrútinn Gimstein
frá Þernunesi sem fluttur var á sæðingarstöð
til að leggja sitt af mörkum til ræktunar á
riðuþolnum sauðfjárstofni.
Erfðamengisúrval innleitt
Ný greining á erfðamengi íslenskra
nautgripa verður framvegis notuð til
að reikna út hversu efnilegir þeir eru
til framræktunar á mjólkurkúm. Nýtt
skipulag, svokallað erfðamengisúrval,
við ræktun mun gera það að verkum
að kynbótaframfarir verða örari með
styttra ættliðabili. Ávinningur hraðari
erfðaframfara er m.a. sagður geta numið
tugum milljóna á ári í minnkuðum
framleiðslukostnaði fyrir mjólkuriðnaðinn.
Kornrækt á dagskrá
Kornrækt var tíðrædd á árinu.
Verðskulduð athygli möguleika kornræktar
hér á landi varð til þess að efling
hennar komst á dagskrá stjórnkerfisins.
Starfshópur vinnur nú að því að teikna
upp aðgerðaráætlun svo búgreinin geti
fest rætur og orðið, til lengri tíma, að
undirstöðuframleiðslugrein hér á landi.
Sprett úr spori
Þegar landið stóð frammi fyrir alvarlegri
stöðu í matvælaframleiðslu vegna áhrifa
heimsfaraldurs og innrás Rússlands í
Úkraínu á framboðskeðjur var skipaður
spretthópur á vegnum matvælaráðuneytis.
Vann hópurinn á nokkrum dögum
tillögur að lausnum og út frá þeim var
tekin ákvörðun um að koma til móts
við hamfarahækkanir á aðföngum og
afkomuvanda með 2,5 milljarða króna
stuðningi til frumframleiðenda, sem síðan
var greitt út á haustdögum. Sýndi það ekki
síst að hröð vinnubrögð geta átt sér stað í
stjórnkerfinu.
Fæðuöryggi í forgrunni
Bændur, fagfólk og sérfræðingar,
hagsmunaaðilar, stjórnendur og áhugafólk
um landbúnað höfðu ný tækifæri til að
koma saman til skrafs og ráðagerða.
Í nóvember birtist okkur drög að
matvælastefnu fyrir Ísland og samhliða
því var haldið Matvælaþing í Hörpu þar
sem stefnan var skeggrædd. Þar að auki
héldu Bændasamtök Íslands í fyrsta sinn
Dag landbúnaðarins í október, málþing sem
ætlað var að varpa fram ýmsum áskorunum
og framtíðarverkefnum. Ætlunin er að báðir
viðburðirnir verði að árlegum dagskrárlið.
Þá mættu tugþúsundir á stórsýninguna
Íslenskur landbúnaður, sem ber vitni um
almennan áhuga landans á landbúnaði og
matvælaframleiðslu.
Að þessu sögðu þakka ég lesendum
Bændablaðsins fyrir ánægjuleg samskipti
á árinu. Bestu óskir um gleðilega hátíð.
Megi gæfa fylgja ykkur inn í nýtt ár.
Guðrún Hulda Pálsdóttir ritstjóri.
Áburðarflugvélin TF-TÚN að landgræðslustörfum í Vestmannaeyjum eftir gosið 1973. Mynd / Myndasafn Bændasamtaka Íslands
Gunnar Þorgeirsson
formaður Bændasamtaka Íslands
gunnar@bondi.is
GAMLA MYNDIN
Bændablaðið kemur út 24 sinnum á ári.
Því er dreift ókeypis á yfir 400 stöðum á landinu og á öll lögbýli landsins.
Lesendur geta einnig gerst áskrifendur að blaðinu og fengið það sent heim í pósti
gegn greiðslu burðargjalds. Árgangurinn (24. tölublöð) kostar þá kr. 12.200 með
vsk. (innheimt í tvennu lagi).
Ársáskrift fyrir eldri borgara og öryrkja kostar 8.000 með vsk.
Heimilisfang: Bændablaðið, Borgartúni 25, 4. hæð - 105 Reykjavík.
Sími: 563 0300 – Kt: 631294–2279
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands. − Málgagn bænda og landsbyggðar −
Ritstjóri: Guðrún Hulda Pálsdóttir (ábm.) gudrunhulda@bondi.is – Sími: 563 0300 – Blaðamenn: – Ástvaldur Lárusson astvaldur@bondi.is – Margrét Þóra Þórsdóttir mth@bondi.is
Sigrún Pétursdóttir sigrunpeturs@bondi.is – Sigurður Már Harðarson smh@bondi.is – Vilmundur Hansen vilmundur@bondi.is
Auglýsingastjóri: Þórdís Una Gunnarsdóttir thordis@bondi.is – Sími: 563 0303
Netfang auglýsinga: thordis@bondi.is − Vefur blaðsins: www.bbl.is − Netfang blaðsins: (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is
Frágangur fyrir prentun: Sigrún Pétursdóttir – Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Dreifing: Landsprent og Íslandspóstur. ISSN 1025-5621
Með hátíðarkveðju
Núpur í Dýrafirði. Mynd / ÁL