Landsfundur Sjálfstæðisflokksins - 01.12.1967, Side 62

Efling landhelgisgæzlunnar.
Að gæta íslenzku landhelginnar er ein þýð-
ingarmesta stjórnsýsla ríkisins, enda er land-
helgisgæzlan á ytra borði tákn fullveldis þess
og sjálfstæðis.
Eftir að við íslendingar hlutum fullveldis-
viðurkenninguna 1918, var svo um samið, að
Danir skyldu fyrst í stað annast gæzlu land-
helginnar. En þess var skammt að bíða, að
íslendingar tækju gæzlu hennar í eigin hend-
ur.
Fyrsta aðdraganda íslenzkrar landhelgis-
gæzlu má rekja til Vestmannaeyja, en það á
sínar eðlilegu skýringar. Það var þörfin á
eftirliti með hinum litlu bátum og björgunar-
skipi á vetrarvertíð allra veðra, sem knúði
dyra. Vestmannaeyingar stofnuðu björgunar-
félag Vestmannaeyja 1920 og eignaðist það
björgunarskipið Þór, en ríkið leigði svo þetta
skip við og við til varðgæzlu og keypti það
1926. Sama ár var Óðinn fyrsti fullsmíðaður
og um mánaðamótin júní-júlí létu bæði þessi
skip úr höfn til landhelgisgæzlu.
Hefir því síðan verið við það miðað, að þá
hefji íslenzka ríkið reglulega landhelgisgæzlu
á eigin varðskipum, og var 40 ára afmælis
Landhelgisgæzlunnar minnzt í blöðum og út-
varpi á síðastliðnu sumri.
í upphafi þings lagði ríkisstjómin fyrir Al-
þingi frumvarp til laga um Landhelgisgæzlu
Islands, og var það í þinglokin samþykkt sem
lög frá Alþingi. Við höfum í raun og veru
fram til þessa enga heildarlöggjöf átt um
verksvið Landhelgisgæzlunnar, réttindi og
skyldur starfsmanna hennar og önnur atriði.
Framkvæmd landhelgisgæzlunnar hefir mót-
azt farsællega í reyndinni og meðal annars
vegna þess, að hún hefir notið forystu ágætra
manna, og er ekki sízt að minnast í því sam-
bandi brautryðjenda eins og skipherranna Jó-
hanns P. Jónssonar, Friðriks Ólafssonar og
Eiríks Kristóferssonar. Það má því segja, að
tími væri til kominn að móta verksvið þessar-
ar löggæzlu landsins í sérstakri heildarlöggjöf
og hefur það nú verið gert.
Haldið hefir verið áfram að vinna að endur-
bótum við landhelgisgæzluna. Þann 12. ágúst
síðastliðinn var undirritaður samningur við
Álborg Værft A/S um smíði nýs varðskips á
borð við Óðin, og þó heldur stærra og meira
að vélaafli og búnaði. Gert hafði verið fast til-
boð í skipið að upphæð 83 millj. kr. rúmlega.
Eins og menn kunna að hafa lesið í fréttum
blaða, var lagður kjölur nýlega að þessu skipi
og er gert ráð fyrir, að það það geti verið til-
búið til afhendingar í febrúar-marz næsta ár.
Til athugunar er frekari endurskipulagning á
fyrirkomulagi landhelgisgæzlunnar. Góð raun
hefir þegar fengizt af notkun hinnar litlu
þyrlu „Eir,“ en hins vegar eru uppi ráðagerðir
um kaup á miklu stærri og öflugri þyrlu, sem
þá gæti tekið við verkefnum hinna minni skipa
og eldri, sem nú eru í þjónustu landhelgis-
gæzlunnar. Á því fer nú fram nákvæm athug-
un, hver kostnaðarmunur mundi vera á rekstri
hinna eldri skipa og nýrrar þyrlu og eins hitt,
hver ætla mætti, að stofnkostnaður við kaup
slíkrar þyrlu yrði, og hvað ætla mætti að sölu-
andvirði hinna eldri skipa gæti orðið. Yrði þá
einnig reiknað með áætluðu söluverði flugvél-
arinnar SIF („Skymastervél") og rekstrar-
kostnaði við hana. Þessi flugvél hefur reynzt
mjög vel, en er orðin gömul og hentar því að
leggja bráðlega niður rekstur hennar og selja
vélina. Þegar nánari rannsókn þessa máls er
lokið, mun ríkisstjórnin taka endanlega á-
kvörðun um aðgerðir í þessu máli.
KIRKJUMÁL.
Á sviði kirkjumála er helzt að geta þeirra
tilrauna, sem gerðar hafa verið til þess að
koma betri og nýrri skipan á skipulag þjóð-
kirkjunnar, ef svo mætti segja, sem teljast
verður orðið nokkuð úrelt og fullnægir ekki
þeim kröfum, sem gera verður til starfsmögu-
leika þeirrar þjóðkirkju, sem á samkvæmt á-
kvæðum stjórnarskrár lýðveldisins að njóta
stuðnings ríkisvaldsins.
Ný prestakallaskipan.
Þann 23. apríl 1965 skipaði ég fimm manna
nefnd til þess að endurskoða skipan presta-
kalla og prófastdæma, og var nefndinni mark-
að starfssvið í erindisbréfi á eftirfarandi
hátt: „Verkefni nefndarinnar er að athuga,
hvort þörf er á að breyta þeirri prestakalla-
skipan, sem nú er ákveðin í lögum, og ef hún
telur slíka þörf fyrir hendi að gera rökstudd-
ar og sundurliðaðar tillögur um nauðsynlegar
breytingar.
Nefndin skal hafa í huga þau meginsjónar-
mið, að starf hinnar íslenzku þjóðkirkju nái
til landsmanna allra, þannig að enginn maður
verði afskiptur að því er varðar kirkjulega
60