Fréttablaðið - 25.03.2023, Qupperneq 49

Í dag er það að vera les-
blindur orðið viðurkennt
í öllu skólakerfinu, sem
við teljum vera stórsigur í
okkar baráttu.
Guðmundur Skúli
Johnsen, formaður
Félags lesblindra
Til að birta andláts-, útfarar- eða
þakkartilkynningar í Fréttablaðinu þarf að
senda tölvupóst á timamot@frettabladid.is
eða hringja í síma 550 5055 .
Merkisatburðir |
Þetta gerðist | | 26. marS 1973
Elskuleg dóttir okkar, systir,
mágkona og frænka,
María Lovísa
Guðbrandsdóttir
Laugarbraut 8, Akranesi,
frá Bassastöðum í Steingrímsfirði,
lést á Landspítala 20. febrúar. Útför hennar
fer fram frá Akraneskirkju fimmtudaginn 30. mars kl. 13.
Lilja Þóra Jóhannsdóttir Guðbrandur Sverrisson
Sverrir Guðbrandsson Salbjörg Engilbertsdóttir
Guðbjörg Á. Guðbrandsdóttir Sigmar Reynisson
Ragnheiður S. Guðbrandsdóttir Björn Hjálmarsson
Jóhanna K. Guðbrandsdóttir Brynjar Kristinsson
Aðalbjörg Guðbrandsdóttir Ragnar Jónsson
og fjölskyldur
Þökkum auðsýnda samúð og vinarhug
við andlát og útför ástkærs föður
okkar, tengdaföður, afa og langafa,
Alfreðs Eymundssonar
rafvirkjameistara,
Dalalandi 6,
Reykjavík.
Axel Þórir Alfreðsson Sigríður Jensdóttir
Hermann Alfreðsson Þórunn Jónsdóttir
Þórunn Jóhanna Alfreðsdóttir Ellert Valur Einarsson
og afabörn
1431 réttarhöldin yfir Jó-
hönnu af Örk hefjast.
1707 Skoska þingið er lagt
niður.
1796 Napoléon Bonaparte
tekur við stjórn Ítalíu-
hers Frakka í Nice.
1876 Lúðurþeytarafélag
reykjavíkur er stofnað.
Það er talin vera fyrsta
hljómsveit á Íslandi.
1961 Sovétmenn endur-
heimta leifarnar af
geimfarinu Spútnik 10
ásamt hundinum Zvez-
dochka, sem var um borð. Geimfarinu var skotið
upp sama dag.
1971 austur-Pakistan lýsir yfir sjálfstæði frá Pakistan og
Bangladess er stofnað.
1995 Schengen-sáttmálinn tekur gildi.
2000 Vladímír Pútín er
kosinn forseti rússlands.
2003 Félag lesblindra á Ís-
landi stofnað.
2006 Skotar banna reyk-
ingar á öllum opinberum
stöðum.
2015 Íslenska brjósta-
byltingin hefst á því að
þrjár íslenskar konur hvetja
kynsystur sínar til að mæta í Laugardalslaug berar
að ofan.
2017 Yfir sjö hundruð eru handteknir í víðtækum mót-
mælum gegn stjórn Pútíns í rússlandi.
2018 rúmlega eitt hundrað rússneskir ríkiserindrekar í
tuttugu löndum eru reknir vegna eitrunar Sergej og
Juliu Skripal.
Fimmtíu ár eru liðin frá því sjúkraflug-
vélin TF-VOr hrapaði yfir Búrfjöllum.
Fimm farþegar létust í slysinu, auk
flugmannsins Björns Pálssonar. Tveim
dögum eftir slysið var sett af stað um-
fangsmikil leit að vélinni, en tólf flug-
vélar fóru frá reykjavík til leitar, auk
tveggja þyrlna frá Keflavíkurflugvelli.
Eftir nokkra leit fannst flugvélin í
Búrfjöllum, norðan Langjökuls. Hún
var í heilu lagi en mikið skemmd og
varð fljótlega ljóst að mennirnir sex
sem voru innanborðs hefðu látist
samstundis. Ástæða óhappsins var
rakin til gríðarlegrar ísingar yfir Búr-
fjöllum sem leiddi til þess að hreyfl-
arnir misstu afl.
Sjúkraflugvélin TF-VOR ferst í Búrfjöllum
Björn Pálsson, flugmaður.
Flugmaður vélarinnar, Björn
Pálsson, var fæddur í janúar árið
1908, en hann var löngum talinn
mikill frumkvöðull í sjúkraflugi
á Íslandi. Honum var lýst sem
miklum brautryðjanda, en hann
var landsþekktur fyrir að fljúga við
einstaklega erfið skilyrði í sjúkra-
flutningum.
Það þótti mikil bylting í sögu
íslenskri flugsögu þegar Björn
hóf sjúkraflug á TF-VOr, sem var
tveggja hreyfla Beechcraft Twin
Bonanza-flugvél. Þegar Björn lést
hafði hann flutt tæplega þrjú
þúsund og fjögur hundruð slasaða
og veika einstaklinga. n
FRéTTaBlaðið tímamót 3325. maRS 2023
LaUGaRDaGUR
Félag lesblindra á Íslandi fagnar
stórafmæli um helgina, en tuttugu
ár eru liðin frá því samtökin voru
stofnuð. Formaður félagsins segir
miklu hafa verið áorkað á þessum
tíma þegar kemur að því að jafna
stöðu lesblindra í þjóðfélaginu.
erlamaria@frettabladid.is
„Þegar ég var ungur maður í skóla var
ég talinn vera vitlaus og heimskur og
komið fram við mig sem slíkan, af því ég
var lesblindur,“ segir Guðmundur Skúli
Johnsen, formaður Félags lesblindra á
Íslandi, en samtökin fagna tuttugu ára
stórafmæli um helgina.
Að sögn Guðmundar hefur miklu
verið áorkað þegar kemur að hagsmuna-
baráttu lesblindra frá stofnun félagsins.
„Þetta er búið að vera mikið starf og
hefur gengið alveg þokkalega vel. Núna
í dag er það að vera lesblindur orðið
viðurkennt í öllu skólakerfinu, sem við
teljum vera stórsigur í okkar baráttu,“
segir hann.
Bylting átt sér stað
Guðmundur segir að ákveðin bylting
hafi átt sér stað frá stofnun Félags les-
blindra, í því að jafna stöðu lesblindra
innan skólakerfisins sem og utan þess.
„Fyrir tuttugu árum, þegar við vorum
fyrst að byrja með þessi hagsmunasam-
tök, fékk maður ansi erfiðar sögur inn á
borð til okkar. Sem betur fer hefur þeim
fækkað og lesblinda loksins orðin viður-
kennd í samfélaginu,“ segir Guðmundur
og heldur áfram:
„En baráttan er langt frá því að vera
unnin og við höfum átt við ramman reip
að draga, sérstaklega þar sem við búum
enn við skólakerfi sem er með texta.
Það hefur tíðkast í hundrað ár eða meira,
en málið er að það hentar lesblindum
afar illa,“ segir Guðmundur.
Vilja nýta sér gervigreind
Að sögn Guðmundar hefur  Félag les-
blindra átt í góðu samtali við mennta-
málaráðuneytið á þessu ári, varðandi
það að breyta skólakerfinu svo það henti
lesblindum betur.
„Að okkar mati ætti skrif legt próf
í raun og veru að vera jafngilt munn-
legu prófi. Stóra verkefnið okkar hefur
því verið að vinna í því að fá tölvur til að
lesa,“ segir Guðmundur. Lesblindir hafi
tekið þátt í því með blindum að nýta
gervigreind og fá raddir til þess að geta
lesið stafrænan texta.
„Við  unnum að því með Google og
Háskólanum í Reykjavík að fá svokall-
aðan raddgreini, þar sem þú getur talað
fyrir tölvuna og látið hana skrifa fyrir
þig,“ segir Guðmundur.
Gaman er að segja frá því að sögn
Guðmundar að nú sé komið á þann
stað að tæknin fyrir kerfið hafi verið
undirbyggð. „Það á að vera jafngilt, að
geta hlustað á efnið og skrifað það. Við
höfum verið að benda á að tæknin er
þarna, það þarf bara að nota hana.“
Ráðstefna á döfinni
Til þess að fagna þessum stóru tíma-
mótum í sögu samtakanna ætlar Félag
lesblindra að halda umfangsmikla ráð-
stefnu í haust, sem Guðmundur segir að
hafi verið í undirbúningi í þó nokkurn
tíma.
„Ráðstefnan verður um gervigreind
og lesblindu. Við horfum á það að næstu
tækifæri hjá okkur og okkar fólki er að
nýta gervigreindina til að auka og bæta
menntunarmöguleika okkar og þar af
leiðandi gera okkur gildandi og jafn-
fætis öðrum í þjóðfélaginu,“ segir Guð-
mundur. n
Viðurkennt að vera lesblindur
Guðmundur segist fagna því að miklu hafi verið áorkað í málefnum lesblindra. Lesblinda sé nú viðurkennd innan skólakerfisins,
sem sé heilmikill sigur í þeirra baráttu. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR