Bændablaðið - 23.03.2023, Qupperneq 4

4 Bændablaðið | Fimmtudagur 23. mars 2023
FRÉTTIR
Svínabændur:
Vilja framtíðarsýn
frá stjórnvöldum
Aðalfundur deildar svínabænda
Bændasamtaka Íslands var haldinn
í Saltvík 16. mars síðastliðinn.
Endurskoðun tollverndar og
fjárfestingastuðningur mikil-
vægustu málefna næstu missera
var m.a. á dagskrá. Ingvi Stefáns-
son var endurkjörinn formaður.
Samkvæmt skýrslu formanns um
stöðu búgreinarinnar kemur fram að
ný reglugerð um velferð svína sé
stjórn ofarlega í huga. Sú reglugerð
var samin 2014 og mun innleiðing
á auknum aðbúnaðarkröfum taka
gildi 1. janúar 2025. Stjórnvöld þurfa
að koma til móts við bændur eigi
greinin að dafna.
Í þessu samhengi var nefnt að
fjárfestingastuðningur sem ætlaður er
í endurnýjun á húsakosti skipti miklu
máli. Ríkisvaldið hefur úthlutað
fé til þessa, en svínabændur segja
fjármagnið hafa dugað skammt.
Skipulagsmál reynast bænd um
erfið og eru mun meiri fjarlægðarmörk
við smíði nýrra svínahúsa hérlendis en
tíðkast í löndunum í kringum okkur.
Þetta atriði vill deild svínabænda taka
upp við endurskoðun búvörusamninga
ásamt því að fá áheyrn viðeigandi
ráðuneyta. Tollamál voru tekin til
umræðu á fundinum, en aukningu
á neyslu svínakjöts hefur í auknum
mæli verið svarað með innflutningi
á erlendu kjöti. Tollkvótinn, eða það
magn sem má flytja tollfrjálst, hefur
verið 700 tonn á ári síðan 2019 vegna
samninga við ESB. Tollar á svínakjöti
eru föst krónutala sem hefur ekki
breyst frá árinu 1995 og er því magn
svínakjöts sem flutt er inn á fullum
tollum alltaf að aukast.
Á síðasta ári voru flutt inn
1.400.000 kílógrömm erlends
svínakjöts, sem þýðir að helmingurinn
var utan tollkvóta.
Félag svínabænda er enn starfandi,
þó svo að nær öll starfsemi þess
hafi flust yfir í deild svínabænda
BÍ eftir uppstokkun félagskerfisins.
Svínabændur vilja halda gamla
félaginu lifandi fyrst um sinn og
snúa helstu verkefni þess að umsýslu
og sölu á erlendu kynbótasæði.
Svínabændur borga 11-12 milljónir
á ári fyrir aðgang að kynbótastarfi
Norðmanna og spyrja þeir hvort ekki
sé rétt að gera breytingar á lögum
til að veita Íslendingum aðgang að
kynbótastarfi fleiri þjóða. Frjósemi
gyltanna er eitt mikilvægasta atriðið í
kynbótum og mikilvægt að greinin fái
aðgang að erfðaefni með skilvirkari
hætti til að dragast ekki úr þeim í
Danmörku og Þýskalandi.
Í stjórn voru kosnir Ingvi
Stefánsson formaður, Geir Gunnar
Geirsson og Sveinn Jónsson. /ÁL
Stjórn deildar svínabænda BÍ. Geir Gunnar Geirsson, Sveinn Jónsson og
Ingvi Stefánsson formaður. Mynd / ÁL
Eyjafjörður:
Bændur ræddu brýn
málefni við ráðherra
Matvælaráðherra fundaði með
eyfirskum bændum síðastliðið
sunnudagskvöld í mötuneyti
Hrafnagilsskóla.
Margvísleg landbúnaðarmál voru
til umræðu, ný kornræktarskýrsla og
stuðningur stjórnvalda við þá grein,
endurskoðun búvörusamninga
og nýjar stefnur stjórnvalda um
landbúnað og matvæli.
„Þetta var góður fundur og
bara nokkuð vel sóttur miðað við
fundartímann,“ segir Hermann Ingi
Gunnarsson, bóndi á Klauf og oddviti
sveitarstjórnar Eyjafjarðarsveitar, en
hann skipulagði bændafundinn.
„Það komu um 50 manns og
það sköpuðust góðar umræður
um eiginlega allt sem við kemur
landbúnaðinum. Það var auðvitað
farið dálítið yfir kornræktina
og það var áhugavert að heyra
matvælaráðherra segja að það
fjármagn sem á að setja inn í
greinina kemur til viðbótar við
annan stuðning sem nú þegar er til
staðar.
Svo var farið nokkuð yfir
þá alvarlegu stöðu sem bæði
sauðfjárbændur og ekki síður
nautgripabændur glíma nú við, sem
varðar rekstrarafkomu búanna.
Á síðasta ári kom auðvitað inn
rekstrarstuðningur úr spretthópnum
en því verður ekki til að dreifa núna.
Síðan hefur staðan ekkert lagast
en ofan á óhagstætt afurðaverð,
sérstaklega í nautakjötinu, leggst svo
aukin skuldabyrði ofan á vandann
hjá mörgum. Bændur fengu alveg
hljómgrunn hjá ráðherra en það
komu svo sem engar lausnir fram.
Hins vegar sagði hún alveg skýrt
að það ætti að standa vörð um
tollverndina – og jafnvel að herða
hana.“
Endurskoðun búvörusamninga
verður gerð í sátt
Hermann Ingi segir að ráðherra hafi
aðeins sýnt á spilin í endurskoðun
búvörusamninga sem nú er í gangi,
í það minnsta hvernig nálgunin væri
af hálfu stjórnvalda.
„Það kom alveg skýrt fram að full
sátt myndi verða með þær breytingar
sem gerðar yrðu á samningunum.
Það þýðir að stjórnvöld ætla ekki að
breyta neinum ákvæðum nema báðir
aðilar séu sammála um að breyta
þeim,“ segir Hermann Ingi.
/smh
Frá bændafundinum í Hrafnagilsskóla. Mynd / Hermann Ingi
Áburðarframleiðsla
á döfinni
Á Búnaðarþingi mun Þorvaldur
Arnarsson, verkefnastjóri hjá
Landeldi hf., kynna væntanlega
áburðarframleiðslu fyrirtækisins.
Landeldi sótti í október sl. um
styrk til Evrópusambandsins fyrir
verkefnið en það verður unnið
í samvinnu við Bændasamtök
Íslands, Ölfus Cluster, Orkídeu,
færeysku verkfræðistofuna SMJ og
Blue Ocean Technology frá Noregi.
Verkefnið heitir Terraforming LIFE
og sótt var um styrk að upphæð
fimm milljón evra, sem samsvarar
um 750 milljónum íslenskra króna.
„Markmið verkefnisins er að
safna úrgangi úr landeldi og blanda
við búfjárúrgang til að framleiða
áburð til nota í landbúnaði, skógrækt
og uppgræðslu lands. Verkefnið
hefur hlotið brautargengi hinna
ýmsu sjóða innanlands og má þar
nefna styrki Tækniþróunarsjóðs,
Matvælasjóðs og styrk umhverfis-,
orku- og loftslagsráðuneytisins til
eflingar hringrásarhagkerfisins. Þótt
Landeldi hf. sé aðalumsækjandi í
verkefninu hefur hver og einn með-
u m s æ k j a n d i
sínu hlutverki að
gegna í því og
kemur þannig
hver þeirra með
sína sérfræði-
þekkingu og
reynslu að
borðinu,“ segir
Þorvaldur.
Hann bendir
á að gríðarleg
tækifæri felist í endurnýtingu
úrgangs úr bæði landbúnaði og
landeldi. „Innlend framleiðsla
áburðar teljum við geta eflt
hringrásarhagkerfið til mikilla
muna, auk þess sem slíkt myndi auka
bæði innlent fæðuöryggi og styrkja
áfallaþol íslensks samfélags.“
Svars við styrkumsókninni má
vænta á vormánuðum. „Spennan
í hópnum er áþreifanleg. Í það
minnsta er undirritaður farinn að
standa sig að því að sofna með alla
putta krossaða og vakna að morgni
með greipar kirfilega spenntar.“
/ghp
Kjötskortur, hvað?
Sé horft til ásetningsfjölda gripa
á landinu er fyrirsjáanlegt að
framboð á kjöti verður minna
en neysla hér heima í náinni
framtíð. „Nauðsynlegt er fyrir
afurðastöðvar að horfa til framtíðar
svo bændur geti gert áætlanir um
framleiðslu, ekki bara á morgun
heldur til lengri framtíðar,“ segir
Gunnar Þorgeirsson, formaður
Bændasamtaka Íslands.
Gunnar segir ástæðu þess að
framboð verði ekki til að fullnægja
innanlandsmarkaðinum minni
ásetning gripa. Nýverið var haft
eftir Steinþóri Skúlasyni, forstjóra
Sláturfélags Suðurlands, að miðað
við kjötframleiðslu í landinu stefni
í skort á íslensku svína-, nauta- og
kindakjöti á næstu árum.
Gunnar segir að slíkt sé ekki
sýnilegt þar sem heimildir til
innflutnings eru umtalsverðar. „Það
er aftur á móti umhugsunarvert
af hverju afurðaverð hafi ekki
haldið í við kostnaðarauka við
frumframleiðslu hér á landi. Í
framleiðslu er nauðsynlegt að hafa
skýra framtíðarsýn og áætlanir
um hvað
markaðurinn
þarf annars
vegar og verð
til framleiðenda
hins vegar.
Það er ekki
langt síðan að
afurðageirinn
var með skila-
boð til fram-
leiðenda að
draga úr framleiðslu þar sem vitnað
var til að um verulega birgðasöfnun
væri að ræða og nauðsynlegt að
draga úr framleiðslu, þetta var nefnt
í frétt frá janúar 2021. En á grunni
nautakjöts tekur rúm tvö ár að ala
naut til slátrunar.
Nauðsynlegt er fyrir afurða-
stöðvar að horfa til framtíðar svo
bændur geti gert áætlanir um fram-
leiðslu, ekki bara á morgun heldur
til lengri framtíðar.
Stöndum vörð um okkar
framleiðslu á grundvelli fæðuöryggis
til lengri tíma og heilnæmar
landbúnaðarvörur.“
/VH
Gunnar
Þorgeirsson.
Þorvaldur
Arnarsson.
www.bbl.is