Bændablaðið - 27.04.2023, Qupperneq 14

14 Bændablaðið | Fimmtudagur 27. apríl 2023
FRÉTTIR
Samkvæmt nýlegum niðurstöðum
úr prófunum á Hvanneyri er
virkni á endurunnu rúlluplasti á
pari við annað rúlluplast.
Það segir Tryggvi Marinósson,
framkvæmdastjóri hjá Silfrabergi
umbúðalausnum. Í fyrrasumar
flutti hann inn lítið magn af
endurunnu rúlluplasti, frá pólska
framleiðandanum Folgos, til
reynslu við íslenskar aðstæður.
Landbúnaðarháskóli Íslands
gerði samanburðarrannsókn á
rúlluplastinu þar sem verkun
heysins var könnuð. Úr þeim
niðurstöðum má lesa að fóðrið sem
pakkað er í endurunna plastið sé af
sömu gæðum og heyið sem rúllað
er í það rúlluplast sem LbhÍ notar
að jafnaði. Öll notkun og umgengni
var einnig áþekk því sem bændur
hafa vanist.
Samkvæmt Tryggva er kolefnis­
spor endurunna plastsins allt að 80
prósent minna en hjá hefðbundnu
rúlluplasti, en verðið nánast
það sama. Hann bætir við að
framleiðandinn vilji gjarnan nota
íslenskt plast sem hráefni í sína
framleiðslu, en efnin er hægt að
endurvinna aftur og aftur. Tryggvi
ætlar að funda með innlendum
söfnunaraðilum til að koma því í
farveg. /ÁL
Endurunnið rúlluplast
kemur vel úr prófunum
Jákvæðar niðurstöður komu úr samanburðarrannsókn á rúlluplastinu.
Mynd / Aðsend
Fjölbreytt lokaverkefni
Nemendur í búvísindum og
hestafræðum hjá Landbúnaðar-
háskóla Íslands héldu í lok
marsmánaðar kynningu á BS
verkefnum sínum. Efnisval
verkefna var með fjölbreyttasta
móti.
„Nemendurnir ljúka sinni BS
námsvegferð við skólann með
útskrift þann 2. júní nk. Hópurinn
telur tíu manns og fjölbreytni
verkefnanna jafn mikil og fjöldi
nemendanna. Efnisval er háð
áhugasviði nemenda og frumkvæðið
oftar en ekki þeirra um endanlegt
val viðfangsefnisins. Leiðbeinendur
verkefnanna eru starfsmenn skólans
og, eftir því sem við á, fræðifólk
viðkomandi fagsviðs starfandi í
greininni á öðrum stofnunum eða
fyrirtækjum,“ segir í tilkynningu frá
Landbúnaðarháskólanum. Í ár eru
viðfangsefnin eftirfarandi:
• Gunnhildur Birna Björnsdóttir:
Tíðni magasára í íslenskum
hrossum
• Gunnhildur Gísladótt ir :
Nýtt kynbótamat íslenska
byggverkefnisins
• G. Þórdís Halldórsdóttir: Samband
brjóstmáls og þunga hjá kálfum í
uppeldi fyrsta árið
• Heidi Laubert Andersen: Riðu-
veiki, saga og vörn gegn útbreiðslu
í þrem löndum
• Hera Sól Hafsteinsdóttir: Erfða-
breytileiki í MC1R geninu í
muskóttum (glóbrúnum) íslenskum
hrossum
• Melkorka Ægisdóttir: Atferlis-
rannsókn kúa í burðarstíu og
geldkúastíu
• Oddleifur Eiríksson: Hagkvæmni-
athugun kornþurrkunarstöðvar í
Eyjafirði
• Ragnheiður Árnadóttir: Saman-
burður á ull á feldfjárlömbum og
annarri lambsull
• Sigurjón Már Kristinsson: Bætiefni
í kjúklingafóðri
• Stella Dröfn Bjarnadóttir: Hvernig
best er að fóðra fleirlembur þannig
að þær skili þrem eða fleiri lömbum
að vori
Í kjölfar útskriftar fara verkefnin
í gagnabanka sem varðveitir loka ­
verkefni nemenda háskóla landsins.
Fyrir áhugasama má finna verkefnin
á vefslóðinni skemman.is þar sem
m.a.má leita eftir höfundi, efnisorði
og titli. /ghp
Væntanlegir útskriftarnemar búvísinda og hestafræða LbhÍ vorið 2023.
Frá vinstri: Sigurjón Már Kristinsson, Heidi Laubert Andersen, Ragnheiður
Árnadóttir, Gunnhildur Gísladóttir, Gunnhildur Birna Björnsdóttir, Stella
Dröfn Bjarnadóttir, Oddleifur Eiríksson og Melkorka Ægisdóttir. Á myndina
vantar Heru Sól Hafsteinsdóttur og Þórdísi Halldórsdóttur. Mynd / LbhÍ
Matvælastofnun:
Eftirlit með svínum með því mesta
sem framkvæmt er með dýrum
Matvælastofnun (MAST) vekur
athygli á því hvernig fyrirkomulagi
dýraeftirlits með svínum er háttað,
í umfjöllun á vef sínum. Það sé
með því mesta sem framkvæmt
er með dýrum hér.
Einu sinni á ári sé farið í
reglulegt eftirlit inn á svínabúin,
daglegt eftirlit sé með velferð og
heilsu svína við slátrun og þá þurfi
svínabúin að vera með samning við
þjónustudýralækni sem fari einu
sinni í mánuði í heimsóknir.
Þessum dýralæknum er skylt
að gera þjónustusamning milli
sín og búsins. MAST segir að
með þessum samningi skuldbindi
dýralæknar sig til þess að heimsækja
búið að lágmarki mánaðarlega og
fylgjast með heilsu og velferð dýra
og ráðleggja um fyrirbyggjandi
aðgerðir. Umfjöllun MAST kemur
í kjölfar útgáfu skýrslunnar „Bætt
dýravelferð ­ Staða og tillögur til
úrbóta“ sem Ágúst Ólafur Ágústsson,
hagfræðingur og lögfræðingur, vann
fyrir Dýraverndarsamband Íslands
(DÍS) og var kynnt á málþingi
DÍS 14. mars. Þar birtist einmitt
gagnrýni á ýmsa þætti í starfsemi
Matvælastofnunar og tillögur til
úrbóta, meðal annars um tíðari
eftirlitsheimsóknir á bæi.
Í skýrslunni kemur fram að
markmið MAST sé að farið sé í
eftirlitsheimsóknir á starfsstöðvar
hrossa fjórða hvert ár, með
nautgripum þriðja hvert ár, með
sauðfé þriðja hvert ár, með alifuglum
annað hvert ár og með svínum á
hverju ári. Þar segir að framlag
ríkisins til Matvælastofnunar hafi
lækkað að raunvirði á undanförnum
árum. Helmingi færri stöðugildi
sinni nú eftirliti með búfénaði en
áður var.
Í skýrslunni segir að
skoðunaratriði MAST vegna
dýravelferðar hafi tvöfaldast á
þremur árum. Mun lægra hlutfall
sé á „óboðuðu eftirliti“ í svínarækt
og alifuglarækt heldur en hjá
hrossabændum og sauðfjárbændum.
Yfir fimm þúsund ábendingar um
grun um illa meðferð á dýrum bárust
til MAST á undanförnum níu árum.
Ábendingum vegna búfjár hefur
farið fjölgandi undanfarin ár og eru
þær flestar vegna hrossa en nánast
engar ábendingar berast vegna svína.
Er í skýrslunni leiddar líkur að því,
að því meira sem starfsemin er hulin,
því færri ábendingar berist.
Er í skýrslunni lagt til að eftirlits­
tíðnin verði aukin, ekki síst óboðað
eftirlit með alifuglum og svínum og
áhættumat stofnunarinnar bætt.
Hefðbundin svínabú
eru 18 talsins
Í umfjöllun MAST kemur fram að
hefðbundin svínabú séu nú 18 talsins
á landinu. Gyltur séu haldnar á átta
þeirra og afgangurinn eru eldisbú
þar sem grísir eru aldir til slátrunar.
Samkvæmt lögum skal opinbert
eftirlit vera áhættumiðað. Árið 2018
vann MAST mat á eftirlitsþörf í
frumframleiðslu og öðru dýrahaldi.
„Til þess að forgangsraða eftirliti
með dýrum út frá áhættu fyrir dýra­
velferð og matvælaöryggi hafa
verið skilgreindir ákveðnir áhættu­
þættir sem horft er til við áhættu­
flokkunina. Fyrir hvern áhættuþátt
eru gefin stig eftir því hve mikil
áhættan er, þ.e. eftir því sem áhættan
er meiri eru gefin fleiri áhættustig.
Þannig er horft til áhættu varðandi
skort á eigin eftirliti umráðamanna
hvaða möguleika dýr hafi til að
sýna eðlilegt atferli og afleiðingar
það hefur ef þau geta það ekki,
mögulegan skort á umhirðu og
afleiðingar þess, sjúkdóma­ og
slysahættu og sýnileiki gagnvart
almenningi.
Á grundvelli áhættumatsins
er tíðni reglubundins eftirlits
ákveðin og dýrategundir/starfsemi
áhættuflokkuð. Svínahald er metið
í áhættuflokk 1 sem gerir tíðni
reglubundins eftirlits einu sinni
á ári sem er sú mesta hjá öllum
búfjártegundum. Í reglubundnu
eftirliti er dýravelferð og hollustu­
hættir skoðaðir á búum auk ýmissa
skráninga. Þá er daglega fylgst með
þáttum sem gefa vísbendingar um
heilsu og velferð svína á búum,
með eftirliti opinberra dýralækna
í sláturhúsum,“ segir í umfjöllun
MAST. /smh
Ungir grísir í eldi. Mynd / ÁL
www.vallarbraut.is vallarbraut@vallarbraut.is S-4540050
SOLIS 50 StageV
Ný og endurbætt vél með
vendigír við stýri.
Túrbína og intercooler
Endurhannað stjórnrými
Verð nú 4.680.000+vsk
Með ámoksturstækjum og
skóflu.
Verð nú 5.880.000+vsk
SUMARTILBOÐ - 300.000
U m h v e r f i s s t o f n u n g a f
nýverið út skýrslu um losun
gróðurhúsalofttegunda á Íslandi.
Þar er skoðuð þróun frá 1990
og gerðir framreikningar til
2050. Ítarleg yfirferð verður á
Loftslagsdeginum 4. maí í Hörpu.
Losun fór vaxandi frá 1990 til
2008, en dróst saman fyrstu árin eftir
efnahagshrunið. Frá 2011 til 2020
hélst losunin stöðug en dróst saman í
heimsfaraldrinum. Aukning var milli
áranna 2020 til 2021 og er spáð enn
frekari aukningu 2022.
Árið 2021 var heildarlosun
gróðurhúsalofttegunda á Íslandi 14,1
milljónir tonna af koltvísýringsígildum,
ef alþjóðasamgöngur eru ekki teknar
með. Þar af ber landbúnaðurinn
ábyrgð á 620 tonnum.
Stærstur er liðurinn landnotkun
og skógrækt, sem ber ábyrgð á 9.398
tonnum losunar. Ísland sker sig úr frá
öðrum Evrópuríkjum að þessu leyti,
en flest eru þau með meiri bindingu
en losun. Losun frá framræstu
votlendi vegur þar þyngst.
Miðað við að árlegur samdráttur
verði 0,6 prósent á hverju ári
hér eftir, má reikna með að
heildarlosun koltvísýringsígilda
verði 13,4 milljónir árið 2030
og 11,7 milljónir árið 2050.
Framreikningarnir byggja á spám um
þróun mannfjölda, eldsneytisnotkun,
verga landsframleiðslu ásamt
Aðgerðaráætlun Íslands í
loftslagsmálum.
/ÁL
Mynd / Luca Baggio
Losun 6% meiri en 1990