Muninn - 01.05.2016, Blaðsíða 33

31
Skemmtilegar staðreyndir/fróðleiksmolar um fugla
í boði Kjartans Atla
Himbrimi og lómur eru einu fuglarnir af brúsaætt sem verpa hér
á landi. Brúsar geta ekki gengið og koma því mjög sjaldan á land,
eða aðeins til þess að verpa. Í stað þess að ganga að þá skríða þeir á
maganum til og frá hreiðrinu.
Fuglasafn Sigurgeirs er glæsilegt fuglasafn í Mývatnssveit. Á safninu
eru allir varpfuglar landsins til sýnis, nema einn og það er þórshani.
Þórshani er sjaldgæfur fugl sem verpir aðeins á nokkrum stöðum á
Íslandi og innan við 300 fuglar eru í landinu.
Haftyrðill er fugl af svartfuglaætt og er minnstur þeirra. Hér áður fyrr
var nokkuð um hann og t.d. í Grímsey árið 1900 að þá urpu nokkur
hundruð pör þar. Í dag er haftyrðillinn hættur að verpa á Íslandi,
að öllum líkindum vegna hitabreytinga síðastliðna áratugi. Þó sést
fuglinn stundum á Íslandi, t.d. í Grímsey og annars staðar.
Árið 1879 tók haförn á Skarði á Skarðsströnd tveggja ára gamalt
stúlkubarn í klærnar og hóf hana á loft og flaug með hana tölverðan
spotta. Örninn náði aldrei að fljúga neitt mjög hátt vegna þyngdar
barnsins enda var hún tveggja ára gömul. Maður á bænum fór á eftir
erninum og náði að bjarga stúlkunni með því að slengja stöng í annan
væng arnarins og þannig þurfti örninn að sleppa bráðinni.
Flórgoði er fugl af goðaætt sem býr til hreiðrið sitt úti á vatni eða
í mýrlendi, hreiðrið er einskonar fljótandi pallur á vatninu. Fyrstu
vikurnar eftir að unginn er kominn úr egginu hjá flórgoðanum að þá
ber hann ungann á bakinu á sér.
Urtönd er minnsta önd Evrópu. Hún á sér þó tvífara sem heitir
murtönd eða rákönd og er flækingsfugl á Íslandi. Eini munurinn á
karlfugli rákandar og karlfugli urtandar er sá að urtöndin er með
hvíta lárétta rák á hliðum en Ráköndin er með lóðrétta rönd fremst á
síðunum. Kvenfuglarnir eru óþekjanlegir í sundur.
Ef þú finnur eða gengur fram á dauðann fálka hér á landi þá máttu
ekki láta uppstoppa hann fyrir þig, jafnvel þó svo að þú hafir
ekkert haft að gera með dauða hans. Þér ber að skila honum inn
til Náttúrufræðistofnunar, en hún kannar orsök dauða fuglsins.
Sama regla gildir um t.d. haförn, flækingsfugla og nokkrar aðrar
fuglategundir. Þessum lögum er þó að öllum líkindum alls ekki alltaf
fylgt.
Mandarínönd er mjög falleg og litskrúðuð önd sem er flækingsfugl
hér á landi og kemur hingað einstaka sinnum. Nú í apríl sást til
mandarínandar á andapollinum á Akureyri, en það er afar sérstakt
að slíkur fugl skuli sjást þar og líkurnar á því að sjá mandarínönd þar
aftur eru afar litlar. Þó veit maður aldrei.
Himbrimi
Haftyrðill
Þórshani
Flórgoði á hreiðri
Mandarínönd