Jökull


Jökull - 01.01.2019, Blaðsíða 29

Jökull - 01.01.2019, Blaðsíða 29
Guðmundsson et al. A lake started to form in front of Svínafellsjök- ull, the western tongue of Hoffellsjökull, around the year 1900 (Figures 21 and 22). The DGS (1905c) mapped two lakes by the terminus in 1903, when the glacier had retreated 0.3–0.5 km from LIA terminal moraines, with a combined area in excess of 0.04 km2. There was one rapidly growing lake by the terminus in the 1930s. When the terminus was again mapped by the DGS (1944a) in 1937, the glacier had retreated an additional 0.8 km, and the total retreat from the LIA maximum extent was 1.1–1.3 km, The lake area was approximately 1.5 km2 around the middle of the 20th century. The lake grew slowly to 1.7 km2 in the pe- riod 1945–1973 (∼0.006 km2 a−1), to 2 km2 in the period 1973–2000 (∼0.013 km2 a−1) and to 2.5 km2 in 2000–2018 (∼0.028 km2 a−1). A lake started forming in front of the eastern glacier tongue, Hoffellsjökull, in the 1930s. The glacier terminus still extended to the LIA moraine at this time and the lake was located by the outlet of Austurfljót river, north of Svínafellsgöltur. The river outlet had moved to this location earlier in the 20th century, but before that time the outlet was lo- cated by Geitafellsbjörg (AMS, 1951; Þrúðmar Þrúð- marsson, pers. comm. May 2018). A lake filled with calved icebergs was first formed in the eastern part of the terminus at Geitafellsbjörg in the 1950s (Eyþórs- son, 1962; Rist, 1984b). This lake grew at a rate of ∼0.012 km2 a−1 to 0.37 km2 in 1973–2000. The growth of the eastern lake by Hoffellsjökull intensified around the turn of the century. The river Austurfljót from the eastern part of the glacier gradu- ally dried up from the autumn of 2006 to 2008 (Páls- son and Björnsson, 2007; Þrúðmar Sigurðsson, pers. comm. November 2018), the water level in the lake was gradually lowered and the outermost part of the tongue of the glacier started to break up. The lake grew by ∼0.1 km2 a−1 in the period 2000–2018 and the area had then reached > 2 km2. In 2016–2017, the glacier tongue south of Öldutangi was completely broken up and the lakes by Svínafellsjökull and Hof- fellsjökull had merged into one large lake, which had a combined area of 4.7 km2 in 2018. Further retreat of Hoffellsjökull will eventually lead to the formation of a ∼7 km long and > 250 m deep lake with an area > 11 km2 if the glacier retreats out of the subglacial depression (Pálsson and Björnsson, 2007; Björnsson, 2009a), (Figure 22). The current volume of the lake is ∼220×106 m3 according to the radio-echo sounding map of the bed. DISCUSSION The formation and continued growth of terminus lakes in front of most termini of outlet glaciers from S- Vatnajökull, is one of the most important changes in the natural environment in Iceland due to recent and possible future warming of the climate. These lakes affect the ice flow and the mass and energy balance of the outlet glaciers and dramatically change the visual appearance of the landscape in the neighbourhood of the glaciers, many of which are popular tourist attrac- tions. The lakes are, furthermore, associated with haz- ard to settlements and travellers in the adjacent area, as landslides on the glaciers that propagate into the lakes can create very dangerous flash floods in the glacier forelands. The formation of the terminus lakes is one of many changes caused by glacier variations that the neighbouring settlements have had to adapt to since the settlement of Iceland in the 9th century. Before the Little Ice Age, many valleys that glaciers later ad- vanced into, were forested and used as grazing areas. These were destroyed by advancing glaciers, which also overran farmsteads in several cases (Þórarins- son, 1974). If the outlet glaciers of S-Vatnajökull retreat into the bottom of the valleys in the future, which seems likely, the newly formed lakes will in many cases extend across the valley, and the inner- most parts of the valleys will be most easily accessed by boat. Several of the lakes will be among the largest lakes in Iceland, Jökulsárlón will eventually become ∼80 km2 and the largest lake, at Skeiðarárjökull will be ∼130 km2. Landl and others (2003) estimated heat flow into Jökulsárlón due to atmospheric radiation and sensible heat flux as 80 W m−2, and a similar result is used in the analysis by Bergsdóttir (2012) of the energy bal- ance of Jökulsárlón for the year 2011. In lakes where the availability of calved ice fragments is sufficient, one may assume that similar energy flux conditions to those in Jökulsárlón would be encountered and the ad- 28 JÖKULL No. 69, 2019
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.