Jökull


Jökull - 01.01.2019, Blaðsíða 43

Jökull - 01.01.2019, Blaðsíða 43
Einarsson Table 1: Precursor times of historical Katla eruptions. – Tafla 1. Forboðar eldgosa í Kötlu á sögulegum tíma. Eruption Day Duration Precursor time Jökulhlaup time 1311 January 25 ? 15 days? ? 1580 August 11 ? ? ? 1625 September 2 12 days short 3 hours 1660 November 3 9 days 1 hour 3–4 hours 1721 May 11 ∼5 months 4 hours 5 hours 1755 October 17 >21 days >6 hours >12 h 1823 June 26 4 weeks 3 hours 6 hours 1860 May 8 19 days 9 hours? 11 hours 1918 October 12 24 days 2 hours 2+ hours Guðgeir Jóhannsson (1919) writes: „Um kl. 1 e.h. verður snarpur jarðskjálftakippur; hriktir í húsum og glamra saman lausir smámunir, er þétt standa í hillum og borðum. Eru síðan sífelldir smákippir og titringur í 1/2 kl.st. Um kl. 3 e.h. sést héðan einkennilegt þykkni í hánorðri, sem nær til norðausturs og ber hátt á loft yfir Höttu og Hrafnatinda. . . . . . Um sama leyti og hér varð vart við mökkinn, eða litlu síðar, sést hvar jökulflóð brunar eftir farvegi Múlakvíslar alla leið fram í sjó. . . . “ The eruption began on October 12. An earthquake was felt around 13h followed by a sequence of smaller events for about half an hour. An eruption column was seen at 15h and at the same time, or a little later, a jökulhlaup was seen on the Mýrdalssandur plain (Fig- ure 2), a flood wave of meltwater mixed with ice, ash and debris (Jóhannesson, 1919; Sveinsson, 1919; Tómasson, 1996). Out of 18 large, historic eruptions of Katla (Thór- arinsson, 1975) eight were accompanied by felt earth- quakes according to written documents (Table 1). This does not mean that the other nine were not ac- companied by earthquakes also, but they are not men- tioned. In the eruptions of 1625, 1721, 1823, 1860, and 1918 it is specifically stated that the felt earth- quakes occurred well before the eruption was seen, possibly as long as 9 hours. The jökulhlaup times, i.e. the time from the first felt earthquake until the flood reaches the inhabited area, varies between two and 11 hours, in one case possibly exceeds 12 hours. Hekla The eruptive behavior of Hekla in Historical times is relatively well documented due to its proximity to, and visibility from Skálholt (Figure 4), the bishop’s seat and cultural center of Iceland for centuries. The structure of the volcanic system is unusual, consider- ing that it is located at a rift-transform intersection. The Hekla edifice has the form of an elliptic cone or a ridge. The associated fissure swarm is relatively short and lacks a characteristic graben structure. Eruption frequency has been rather constant dur- ing the last millennium, with about two eruptions per century. The last century deviates notably from the long-term frequency with five eruptions between 1947 and 2000. Earthquakes are mentioned in historical documents in association with onset of the following eruptions of the Hekla system (Thoroddsen, 1925; Thorarinsson, 1967): 1157 or 1158: Eruption began on January 19. Earth- quakes caused some casualties. Relation to eruption is uncertain. 1157: Eldsuppkoma í Heklu 19. janúar og land- skjálfti sá er manndauði varð af. (Ísl. ann. 1847, p. 64–66, Biskupasögur I, p. 85) 1300: An eruption of Hekla, beginning on July 11 or 12 and lasting about 12 months, was accompanied by earthquakes in late December that destroyed several farms (Thorarinsson, 1967). Relation to eruption is uncertain. 42 JÖKULL No. 69, 2019
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.