Jökull


Jökull - 01.01.2019, Blaðsíða 57

Jökull - 01.01.2019, Blaðsíða 57
Sgattoni et al. surface expression of subglacial geothermal activity (Guðmundsson et al., 2007). A zone with reduced P-wave velocities (with its base at ∼3 km below the bedrock surface) and absent S-waves was identified beneath the Katla caldera with seismic undershooting and interpreted as evidence of a magma chamber (Guðmundsson et al., 1994). This is in agreement with an aeromagnetic survey (Jóns- son and Kristjánsson, 2000) and a recent tomographic study by Jeddi et al. (2016). A shallow magma reservoir is consistent with geobarometric analyses by Budd et al. (2016) that imply polybaric magma crys- tallization pointing to simultaneous deep and shallow magma storage. This is in contrast with previous geo- chemical studies by Óladóttir et al. (2008) suggesting the absence of shallow magma reservoirs in the cur- rent plumbing system at Katla. The Katla volcanic system has possibly been ac- tive for several hundred thousand years (Jakobsson, 1979; Björnsson et al., 2000), producing FeTi-rich alkali basalts and mildly alkali rhyolites, with very subordinate intermediate rocks (Lacasse et al., 2007; Óladóttir et al., 2008). Many outcrops along the caldera rims and glacier margins are composed of rhy- olitic lavas (Jóhannesson and Sæmundsson, 2009; La- casse et al., 2007). The age of the caldera is unknown. Seismicity Despite its tectonic location outside the main rift zones, persistent seismicity has been detected at Katla since the first sensitive seismographs were installed in Iceland in the 1960s (Einarsson and Brandsdóttir, 2000). Until the 2011 unrest, this seismicity has been concentrated mostly within the caldera and imme- diately to the west, at Goðabunga (Figure 1). The caldera seismicity consists mostly of high-frequency and hybrid events, probably associated with sub- glacial geothermal activity and volcano-tectonic pro- cesses (Sturkell et al., 2008). The Goðabunga cluster consists mainly of low-frequency shallow events with emergent P-waves, unclear S-waves and long low- frequency coda. These events have a controversial in- terpretation in the literature, either as a response to a rising viscous cryptodome (Soosalu et al., 2006) or due to glacial processes such as ice-fall events (Jóns- dóttir et al., 2009). Recent discovery of a massive landslide of about 1 km2 that has been active since at least 1945 at the site of the proposed cryptodome (Sæ- mundsson et al. 2020) calls for reinterpretation of the possible sources of the Goðabunga seismicity. More- over, volcano-tectonic microearthquakes are recorded on the eastern flank of the volcano beneath the surface at around 3.5 km depth, near the tip of Sandfellsjökull glacier (Jeddi et al., 2017). The Katla seismicity also shows a seasonal vari- ation, particularly at Goðabunga, where the seismic activity peaks in autumn. A less pronounced peak of seismicity in the caldera occurs instead during the summer (Jónsdóttir et al., 2007). This seasonal cor- relation has been interpreted as a result of ice-load change and resulting pore pressure variation at the base of the glacier (Einarsson and Brandsdóttir, 2000) or due to enhanced glacial motion during periods of distributed subglacial water channels (Jónsdóttir et al., 2009). Holocene volcanism The Holocene volcanic activity at Katla has been char- acterized by three main eruption types. The most frequent are phreatomagmatic explosive eruptions due to magma-ice interaction below the glacier that produced jökulhlaups and widespread tephra layers (0.02–1.5 km3 volume; Thorarinsson, 1975; Larsen, 2000). At least 300 subglacial explosive eruptions are known during the Holocene, with 20 in historic times, i.e. since about 900 AD (Óladóttir et al., 2005). The least common are effusive basaltic eruptions along the fissure swarm in the ice-free part of the volcanic sys- tem (8–10 in the Holocene). These include the two largest eruptions of AD 934–40 Eldgjá Fires (19.6 km3; Thordarson et al., 2001) and ∼7.7 ka Hólmsá fires (≥5 km3; Larsen, 2000). The third type of ac- tivity consists of explosive silicic eruptions from the central volcano that produced tephra fallout (<0.01– 0.27 km3; Larsen et al., 2001) and probably jökul- hlaups (Larsen, 2000). It is not established whether these events also generated effusive silicic products that are exposed on the volcano today. At least 12 sili- cic tephra layers are identified in the 1.7–6.6 ka time interval between the Hólmsá and Eldgjá fires (Larsen, 2000). A minor silicic component was erupted dur- ing the Eldgjá fires (Einarsson et al., 1980), but sili- 56 JÖKULL No. 69, 2019
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.