Jökull


Jökull - 01.01.2019, Blaðsíða 23

Jökull - 01.01.2019, Blaðsíða 23
Guðmundsson et al. ber, Stemmulón had become three smaller lakes with a combined area of ∼2.5 km2. The following year, Stemmulón had become part of Jökulsárlón, which consequently grew from 9.5 to 11.5 km2. Jökulsárlón has grown rapidly since the mid- 1990s, and its size more than doubled in 1991–2018. In 2018, the lake was over 8 km long, 27 km2 in area and 260 to 300 m deep (according to measurements in 2017) and had become the deepest lake in Iceland (Figure 18). The average rate of growth in 1933–1991 was ∼0.2 km2 a−1 but ∼0.6 km2 a−1 in 1991–2018. The glacier-bed topography of Breiðamerkurjök- ull revealed by radio-echo sounding measurements in the 1990s (Björnsson and others, 1992; Björnsson, 1996, 2009a) shows that the calving terminus in Jök- ulsárlón is currently located at the deepest part of a 25 km long valley below sea level (Figure 15) where a ∼80 km2 tidal lagoon will eventually form if the glacier retreats out of the subglacial depression. The current volume of the lake is ∼2700×106 m3 accord- ing to these measurements. Veðurárlón The river Veðurá changed course around 1930 and started to flow into Stemmulón which was forming by Brennhólaalda (Figures 15 and 16). This development increased the discharge of the river Stemma substan- tially (Imsland, 1990). The lake Veðurárlón started to form later in the 1930s and grew rapidly at first. It had grown to > 0.1 km2 in 1945. The lake continued to grow as the glacier terminus retreated with outflow towards the west into Stemmulón, usually along the glacier margin. Outflow along the present rivercourse towards the south and then into Stemmulón from the east started in the 1960s. Veðurárlón had an area of 0.8 km2 in 2018. Ice-dammed lakes in Innri-Veðurárdalur, Jökuldalur and Fossadalur Several small ice-dammed lakes were formed in side valleys and depressions by the margin of Breiðamerk- urjökull during the 20th century. The maps of the DGS (1905a) show two such lakes at the western glacier margin in 1904, in Hrossadalur and Jökuldalur in Breiðamerkurfjall, 0.003 and 0.5 km2 in area, re- spectively. Jökulhlaups were often released from the lake in Jökuldalur during the 20th century (Björnsson, 1962). The lake level decreased from 220 m a.s.l. in 1904 to 180 m a.s.l. in 1945 when the area had been reduced to 0.3 km2 (Figure 15). There is no lake in Jökuldalur at present. The lake in Innri-Veðurárdalur most likely started to form in the 1930s. It wasn’t present in 1932 but had formed well before 1945 (Fjölnir Steinþórsson, pers. comm. 2018), (Figure 15). Jökulhlaups into Veðurár- lón that continue into Jökulsárlón may have been re- leased from Innri-Veðurárdalur but it is also possible that jökulhlaups from Veðurárdalur in the early 20th century flowed directly to Jökulsárlón (F. Björnsson, 1993), and then emerged in Jökulsá. According to the AMS (1951) map, the area of the lake was 1.3 km2 in 1945 and the lake level close to 450 m a.s.l. The same map also shows a few other small lakes by the eastern glacier margin in 1951. The lake in Innri- Veðurárdalur was approximately 0.7 km2 in 2018 and the lake level close to 320 m a.s.l. A lake formed in Fossadalur in Esjufjöll before the turn of the century (Figure 15). Photographs by Hjör- leifur Guttormsson show that an incipient lake had ap- peared in 1988. Its area was ∼0.3 km2 in 2000 and it had grown to > 1 km2 in 2018. If the retreat and low- ering of the glacier continues, these lakes will eventu- ally disappear because the bottom of the side valleys slopes towards the valley occupied by Breiðamerkur- jökull. A small lake, < 5 ha in area, has sometimes formed below Eyjólfsfell during the last decade. This lake has been emptied periodically, with irregular in- tervals. Glaciers in the Suðursveit, Mýrar and Horna- fjörður districts The largest outlet glaciers in the Suðursveit, Mýrar and Hornafjörður districts are Skálafellsjökull, Heina- bergsjökull, Fláajökull and Hoffellsjökull. They flow from the Breiðabunga ice dome to the lowland and have all carved subglacial valleys that reach below sea level according to radio-echo sounding measurements (Björnsson, 2009a). They have all retreated > 2 km from their LIA maximum extent (Hannesdóttir and others, 2014, 2015a). The current terminus lakes are formed in the outermost part of the subglacial valleys. Lakes by the smaller Brókarjökull and Fellsárjökull 22 JÖKULL No. 69, 2019
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.