Jökull


Jökull - 01.01.2019, Blaðsíða 49

Jökull - 01.01.2019, Blaðsíða 49
Einarsson that precursor times determined from felt earthquakes are shorter than the times found from instrumentally recorded earthquakes. The precursory swarms of- ten begin with small earthquakes and then gradually culminate (Einarsson, 2018). Remote volcanoes like Bárðarbunga and Grímsvötn are not considered. In fact, Bárðarbunga was not known as an active vol- cano until it was revealed on satellite images of Ice- land in the early seventies (Thórarinsson et al., 1973). Major rifting episodes in the last few centuries oc- curred in the Northern and Eastern Volcanic Zones, mostly in remote areas, and are therefore difficult to compare with the instrumentally recorded rifting episodes of the last decades, at Krafla and Bárðar- bunga. There were felt earthquakes during the Mý- vatn Fires at Krafla in 1724–1746, Laki eruption of the Grímsvötn volcanic system in 1783–1784, and Askja- Sveinagjá eruptions of 1875–1876. These are consis- tent with repeated injection of laterally propagating dikes in connection with these eruptions, similar to the recent events. A good part of the historical data are due to two volcanoes, Katla and Hekla. The reasons are twofold, both are highly active, have had large eruptions once or twice per century throughout most of the histori- cal time, and both are close to populated areas where their activity has had a large impact. Fairly detailed contemporary reports are available for Katla eruptions since 1625. Comparison with instrumental data is impossible, however, because no large eruption has occurred within the period of instrumental observa- tions. The historical data are therefore the only data available for this hazardous volcano. The hazards are mainly of two kinds, both related to the exten- sive glacial cover of the volcano, ash fall-out from the phreatic eruption column, and glacial outburst floods, jökulhlaups, caused by the melting of the glacier. Hazards due to electrical activity within the column and lava flows from eruption sites outside the glacier are also known. Seismic activity is documented in association with the beginning of all seven eruptions since 1625 (Table 1). The precursor time, i.e. time from the first felt earthquake until an eruption column is seen over the glacier is quite variable, mostly from one (1660) to nine hours (1860). In one case, in 1625, the time seems to have been even shorter. The „jök- ulhlaup time“, i.e. time from the first earthquake until a flood wave on the alluvial plane reaches the inhab- ited area, is also quite variable, from about two hours (1918) to more than 12 hours (1755). The size of the precursory earthquakes is of considerable interest. The reported intensities range from weak to strong, even to the extent of arousing fear of houses col- lapsing. Earthquakes are fairly frequent in the Katla area (e.g., Einarsson, 1991a; Einarsson and Brands- dóttir, 2000) and judging from the experience of re- cent decades the magnitude of an event in the caldera region has to exceed 4 and even 5 to be felt with this intensity in the inhabited areas south of the volcano. The historical data for Hekla give a very differ- ent picture from that of Katla. Earthquakes were felt in the areas near the volcano in connection with the beginning of ten eruptions during the period 1510– 1947 (Table 2). The eruptions appear to fall into two classes with respect to seismic behaviour. Eruptions in the central edifice of the volcano (1510, 1597, 1693, 1845, 1947) appear to be generally accompanied by weak to moderate seismicity with short precursor times, less than an hour, possibly minutes, whereas eruptions outside the main edifice (1554, 1725, 1878, 1913) are preceded by rather strong seismicity and precursor times of a few hours. The eruption of 1766– 1768 is an exception. The eruption was mainly from the Hekla edifice but it was preceded by rather strong seismic activity for several hours. The short precursor times for central eruptions of Hekla are in accord with instrumental observations of Hekla eruptions since 1970 (Einarsson, 2018) that re- veal unusually short times between the first detected earthquakes and the beginning of eruptive activity (23–79 minutes). In the eruptions of 1510, 1597, and 1693 it appears as if the first felt earthquake happened simultaneously with the opening phase of the erup- tion. In 1947 the first felt earthquake happened nine minutes after the eruption started. The difference between Hekla and Katla is not only expressed in the short-term seismic behaviour. The long-term behaviour is also very different. Katla has a high level of background seismicity, earthquakes have been recorded in the volcano almost every day 48 JÖKULL No. 69, 2019
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.