Jökull


Jökull - 01.01.2019, Blaðsíða 42

Jökull - 01.01.2019, Blaðsíða 42
Historical accounts of pre-eruption seismicity in Iceland houses might collapse. In the evening of the same day at sunset frequent lightning was seen, that continued throughout the night together with tremors and move- ments of the ground. . . . . . . In the night following October 17 and the day a flood and jökulhlaup originated in the so called Kötlugjá.) This description indicates that strong earthquakes preceded this large eruption of Katla. The electrical activity probably marks the beginning of the eruption, indicating that the precursory time may have been about 6 hours. The jökulhlaup appears to have taken a few additional hours to develop and reach the inhab- ited areas. 1823: The eruption of Katla in 1823 had a rather un- usual prelude, in that the neighboring volcano Eyja- fjallajökull had been in a state of eruption since De- cember 1821 and the two volcanoes were active si- multaneously for a while in 1823 (e.g., Einarsson and Hjartardóttir, 2015). The 1823 Katla eruption was ob- served and described by two keen observers, rev. Jón Austmann in Mýrar (Figure 2, 30 km SE of Katla) and Sveinn Pálsson, med. doctor in Vík (Figure 3, 20 km S of Katla), see Jónsson (2018, p. 222). The eruption began on June 26. „Hér um bil klukkan 6 eftir middag fannst hér í Vík (. . . ) fyrst jarðskjálfti, nokkrir harðir og stuttir kippir, þó ekki meiri en að vart hrikti í húsum og þar á eftir hægari en viðvarandi hræringu er að síðustu létu á milli með hörðum kippum, viðlíkt og fyrst þangað til klukkan 9, þá allt varð kyrrt svo sem 1/4 tíma, sást þá fyrst mökkur koma upp með ógnarlegri ferð . . . “ P. 232: „. . . Nálægt miðri nótt . . . byrjaði vatns- hlaup nokkurt með smá íshroða og jökulleirsbleytu, austan með Víkurfjalli . . . “ (About 6 pm an earthquake was felt here in Vík (. . . ), a few sharp and short shocks, but not hard enough to rock houses significantly, followed by weaker but persistent movements, later mixed with harder shocks similar to the first one, until 9h PM, then all became quiet for a quarter of an hour. Then an eruption column ascended at high speed . . . . . . Near midnight . . . a water flood began, mixed with ice slush and glacier clay, east along the Víkur- fjall mountain . . . ) This eruption appears to have been preceded by felt, but weak earthquakes. They are not mentioned by Jón Austmann in Mýrar, who otherwise describes the course of events very thoroughly. The precursor time is about three hours. The first jökulhlaup arrives about three hours after the beginning of the eruption. 1860: The most detailed account of the beginning of this rather small eruption was written by Jón Jónsson in Höfðabrekka (Figure 2), 20 km S of Katla, (Jóns- son, 2018, p. 267): „Þriðjudaginn hinn 8. maí klukkan 6 til 7 um morguninn komu jarðskjálftar svo miklir að hús kipptust við og brakaði í þeim. Klukkan 51/2 um kvöldið braust vatn fram Múlakvíslaraura með mikilli ferð. . . .“ And for May 9: „. . . Þá um morguninn fyrst sást dimmsvartur mökkur er lagði langt upp á loft úr jökl- inum . . . “ (On Tuesday May 8 at 6 to 7h AM earthquakes oc- curred large enough to shake houses and make crack- ing noises. At 5 1/2 h PM a jökulhlaup came down the Múlakvísl river (Figure 3) with great speed . . . And for May 9 the diary reads: Then, in the morn- ing, a dark, black eruption column was first seen standing high above the glacier . . . ) The 1860 eruption appears to have been only moderately large. It was, for example, considered “the least damaging eruption of all historical Katla eruptions” by rev. Magnús Hákonarson who lived in Vík during the eruption (Jónsson, 2018, p. 277). It was clearly preceded by an earthquake sequence but the precursor duration is uncertain because the onset time of the eruption cannot be determined from the available reports. The eruption column was not seen until in the morning of May 9. This is the only Katla eruption of recent centuries where the jökulhlaup is detected before the eruption column is seen. Assum- ing, however, the eruption began 1–3 hours before the detection of the jökulhlaup the precursor time is about 9 hours. This is probably a lower limit of the estimate for the precursor time. 1918: Gísli Sveinsson (1919) writes: „Rúmlega einni stundu eftir hádegi fundust mjög snögglega jarð- skjálftakippir allmargir og linti ekki hræringunum. Hélst það áfram, þó meira dræmt en í fyrstu.“ JÖKULL No. 69, 2019 41
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.