Jökull


Jökull - 01.01.2019, Blaðsíða 27

Jökull - 01.01.2019, Blaðsíða 27
Guðmundsson et al. flow over the ridge between the valleys (Thorarins- son, 1946). In 1898, a large jökulhlaup was released from the glacier that inflicted considerable damage on farmland south of Heinabergsjökull (Benediktsson, 1999; Kristjánsdóttir, 1999). Jökulhlaups were released annually from Vatns- dalslón from 1898 until 1953 but became less fre- quent after that (Gíslason, 1954; Björnsson, 1976a; Benediktsson, 1999; Kristjánsdóttir, 1999). The jök- ulhlaups from Vatnsdalslón not only burst out from under the terminus but sometimes also flowed along the eastern glacier margin, according to Gísli Arason (pers. comm. July 2016). It is likely that the first jökulhlaup from Vatns- dalslón triggered the last outburst flood from Dalvatn (Benediktsson, 1999; Kristjánsdóttir, 1999), which for this reason was more abrupt and caused much more damage than later floods. Kristjánsdóttir (1999) claims that Dalvatn existed for 20 years after 1898 while Heinabergsjökull dammed the valley. This is inconsistent with the DGS (1905c) map of the area, which shows Dalá flowing unimpeded along the valley. The area of Vatnsdalslón is estimated to have been 1.9 km2 at the end of the 19th century when there was overflow into Heinabergsdalur. The area was down to 0.8 km2 in 1945 according to the AMS (1951) map of the area. There has been slight accumulation of wa- ter in the Vatnsdalur valley since 2000 and stranded icebergs on the valley bottom show that the lake is occasionally emptied, but the jökulhlaups are small and do not produce noticeable floods in the Kolgríma river that issues from the glacier. The volume of the 1898 jökulhlaup was estimated as 120×106 m3 by Thorarinsson (1946). According to Gíslason (1954), the lake was 60–80 m deep when the regular, annual jökulhlaups were released. The elevation difference between the valley bottom and the overflow thresh- old into Heinabergsdalur is 160 m and the lake must, therefore, have been approximately twice as deep at its highest water level during the 19th century. Fláajökull Shallow lakes had started to form by Fláajökull around 1900. A lake then formed north of Heina- bergsöldur, near Grænafell, when the glacier retreated from the LIA maximum terminal moraines in this area (Figures 20 and 21). This lake existed until the 1940s (Guðmundsson and Björnsson, 2017). It was a little less than 0.07 km2 in 1903. When H.H. Eiríksson (1932) surveyed the glaciers in the Mýrar district in 1930, it was ∼0.27 km2. The lake area may have been similar in 1937 when Sigurður Þórarinsson inspected this area (Sigurðsson, 2004). The water depth was ap- proximately 15 m around this time, but the lake may have become shallower with time because the water level gradually fell as the glacier terminus retreated. This lake is again similar on the DGS (1944a) map, which was revised based on information from 1937, but it had disappeared in 1945 according to the AMS (1951) map of the area. This map doesn’t depict an ice-dammed lake at Múlagil, but a lake existed there in 1945. Another lake had formed at the ice margin below Merkifell before 1930 (Eiríksson, 1932), and a third lake formed on top of Miðfell in the late 1930s. More such lakes were formed along both arms of the Fláa- jökull terminus in the following decades (Kristjáns- dóttir, 1993). Most were of variable size and became separated from the retreating terminus in the undu- lating terrain of the glacier foreland. New lakes of- ten formed and others disappeared or became isolated ponds. The total lake area fluctuated with time. The main lake increased in size by 0.4 km2 after a protective dam was built to control the rivercourse of Hólmsá in 2002. The lake level has maintained the same elevation since then and the lake has grown as the glacier terminus has retreated. The area of lakes by Fláajökull was 1.7 km2 in 2018 and by that time terminus lakes had started to merge north of Miðfell and by Merkifell. Further retreat of Fláajökull will eventually lead to the formation of three or four lakes in bedrock depressions. The largest lake will become > 4.5 km long, > 200 m deep and ∼6 km2 in area if the glacier retreats out of the subglacial depressions (Björnsson, 2009a). Viðborðsjökull Viðborðsjökull, a small outlet glacier between Fláa- jökull and Hoffellsjökull, retreated by 4 km in the pe- riod 1904–2018 (Figure 22). A small lake was formed in dead ice in front of the glacier in the early 1980s 26 JÖKULL No. 69, 2019
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.