Jökull


Jökull - 01.01.2019, Síða 23

Jökull - 01.01.2019, Síða 23
Guðmundsson et al. ber, Stemmulón had become three smaller lakes with a combined area of ∼2.5 km2. The following year, Stemmulón had become part of Jökulsárlón, which consequently grew from 9.5 to 11.5 km2. Jökulsárlón has grown rapidly since the mid- 1990s, and its size more than doubled in 1991–2018. In 2018, the lake was over 8 km long, 27 km2 in area and 260 to 300 m deep (according to measurements in 2017) and had become the deepest lake in Iceland (Figure 18). The average rate of growth in 1933–1991 was ∼0.2 km2 a−1 but ∼0.6 km2 a−1 in 1991–2018. The glacier-bed topography of Breiðamerkurjök- ull revealed by radio-echo sounding measurements in the 1990s (Björnsson and others, 1992; Björnsson, 1996, 2009a) shows that the calving terminus in Jök- ulsárlón is currently located at the deepest part of a 25 km long valley below sea level (Figure 15) where a ∼80 km2 tidal lagoon will eventually form if the glacier retreats out of the subglacial depression. The current volume of the lake is ∼2700×106 m3 accord- ing to these measurements. Veðurárlón The river Veðurá changed course around 1930 and started to flow into Stemmulón which was forming by Brennhólaalda (Figures 15 and 16). This development increased the discharge of the river Stemma substan- tially (Imsland, 1990). The lake Veðurárlón started to form later in the 1930s and grew rapidly at first. It had grown to > 0.1 km2 in 1945. The lake continued to grow as the glacier terminus retreated with outflow towards the west into Stemmulón, usually along the glacier margin. Outflow along the present rivercourse towards the south and then into Stemmulón from the east started in the 1960s. Veðurárlón had an area of 0.8 km2 in 2018. Ice-dammed lakes in Innri-Veðurárdalur, Jökuldalur and Fossadalur Several small ice-dammed lakes were formed in side valleys and depressions by the margin of Breiðamerk- urjökull during the 20th century. The maps of the DGS (1905a) show two such lakes at the western glacier margin in 1904, in Hrossadalur and Jökuldalur in Breiðamerkurfjall, 0.003 and 0.5 km2 in area, re- spectively. Jökulhlaups were often released from the lake in Jökuldalur during the 20th century (Björnsson, 1962). The lake level decreased from 220 m a.s.l. in 1904 to 180 m a.s.l. in 1945 when the area had been reduced to 0.3 km2 (Figure 15). There is no lake in Jökuldalur at present. The lake in Innri-Veðurárdalur most likely started to form in the 1930s. It wasn’t present in 1932 but had formed well before 1945 (Fjölnir Steinþórsson, pers. comm. 2018), (Figure 15). Jökulhlaups into Veðurár- lón that continue into Jökulsárlón may have been re- leased from Innri-Veðurárdalur but it is also possible that jökulhlaups from Veðurárdalur in the early 20th century flowed directly to Jökulsárlón (F. Björnsson, 1993), and then emerged in Jökulsá. According to the AMS (1951) map, the area of the lake was 1.3 km2 in 1945 and the lake level close to 450 m a.s.l. The same map also shows a few other small lakes by the eastern glacier margin in 1951. The lake in Innri- Veðurárdalur was approximately 0.7 km2 in 2018 and the lake level close to 320 m a.s.l. A lake formed in Fossadalur in Esjufjöll before the turn of the century (Figure 15). Photographs by Hjör- leifur Guttormsson show that an incipient lake had ap- peared in 1988. Its area was ∼0.3 km2 in 2000 and it had grown to > 1 km2 in 2018. If the retreat and low- ering of the glacier continues, these lakes will eventu- ally disappear because the bottom of the side valleys slopes towards the valley occupied by Breiðamerkur- jökull. A small lake, < 5 ha in area, has sometimes formed below Eyjólfsfell during the last decade. This lake has been emptied periodically, with irregular in- tervals. Glaciers in the Suðursveit, Mýrar and Horna- fjörður districts The largest outlet glaciers in the Suðursveit, Mýrar and Hornafjörður districts are Skálafellsjökull, Heina- bergsjökull, Fláajökull and Hoffellsjökull. They flow from the Breiðabunga ice dome to the lowland and have all carved subglacial valleys that reach below sea level according to radio-echo sounding measurements (Björnsson, 2009a). They have all retreated > 2 km from their LIA maximum extent (Hannesdóttir and others, 2014, 2015a). The current terminus lakes are formed in the outermost part of the subglacial valleys. Lakes by the smaller Brókarjökull and Fellsárjökull 22 JÖKULL No. 69, 2019
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.