Jökull


Jökull - 01.01.2019, Síða 43

Jökull - 01.01.2019, Síða 43
Einarsson Table 1: Precursor times of historical Katla eruptions. – Tafla 1. Forboðar eldgosa í Kötlu á sögulegum tíma. Eruption Day Duration Precursor time Jökulhlaup time 1311 January 25 ? 15 days? ? 1580 August 11 ? ? ? 1625 September 2 12 days short 3 hours 1660 November 3 9 days 1 hour 3–4 hours 1721 May 11 ∼5 months 4 hours 5 hours 1755 October 17 >21 days >6 hours >12 h 1823 June 26 4 weeks 3 hours 6 hours 1860 May 8 19 days 9 hours? 11 hours 1918 October 12 24 days 2 hours 2+ hours Guðgeir Jóhannsson (1919) writes: „Um kl. 1 e.h. verður snarpur jarðskjálftakippur; hriktir í húsum og glamra saman lausir smámunir, er þétt standa í hillum og borðum. Eru síðan sífelldir smákippir og titringur í 1/2 kl.st. Um kl. 3 e.h. sést héðan einkennilegt þykkni í hánorðri, sem nær til norðausturs og ber hátt á loft yfir Höttu og Hrafnatinda. . . . . . Um sama leyti og hér varð vart við mökkinn, eða litlu síðar, sést hvar jökulflóð brunar eftir farvegi Múlakvíslar alla leið fram í sjó. . . . “ The eruption began on October 12. An earthquake was felt around 13h followed by a sequence of smaller events for about half an hour. An eruption column was seen at 15h and at the same time, or a little later, a jökulhlaup was seen on the Mýrdalssandur plain (Fig- ure 2), a flood wave of meltwater mixed with ice, ash and debris (Jóhannesson, 1919; Sveinsson, 1919; Tómasson, 1996). Out of 18 large, historic eruptions of Katla (Thór- arinsson, 1975) eight were accompanied by felt earth- quakes according to written documents (Table 1). This does not mean that the other nine were not ac- companied by earthquakes also, but they are not men- tioned. In the eruptions of 1625, 1721, 1823, 1860, and 1918 it is specifically stated that the felt earth- quakes occurred well before the eruption was seen, possibly as long as 9 hours. The jökulhlaup times, i.e. the time from the first felt earthquake until the flood reaches the inhabited area, varies between two and 11 hours, in one case possibly exceeds 12 hours. Hekla The eruptive behavior of Hekla in Historical times is relatively well documented due to its proximity to, and visibility from Skálholt (Figure 4), the bishop’s seat and cultural center of Iceland for centuries. The structure of the volcanic system is unusual, consider- ing that it is located at a rift-transform intersection. The Hekla edifice has the form of an elliptic cone or a ridge. The associated fissure swarm is relatively short and lacks a characteristic graben structure. Eruption frequency has been rather constant dur- ing the last millennium, with about two eruptions per century. The last century deviates notably from the long-term frequency with five eruptions between 1947 and 2000. Earthquakes are mentioned in historical documents in association with onset of the following eruptions of the Hekla system (Thoroddsen, 1925; Thorarinsson, 1967): 1157 or 1158: Eruption began on January 19. Earth- quakes caused some casualties. Relation to eruption is uncertain. 1157: Eldsuppkoma í Heklu 19. janúar og land- skjálfti sá er manndauði varð af. (Ísl. ann. 1847, p. 64–66, Biskupasögur I, p. 85) 1300: An eruption of Hekla, beginning on July 11 or 12 and lasting about 12 months, was accompanied by earthquakes in late December that destroyed several farms (Thorarinsson, 1967). Relation to eruption is uncertain. 42 JÖKULL No. 69, 2019
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.