Jökull - 01.01.2020, Page 98

Að fóstra jökul
Umsjónarmenn sporðamælinganna
Jón Eyþórsson hafði umsjón með jökulsporðamæl-
ingunum á meðan honum entist aldur. Fyrstu tvo
áratugina sinnti hann verkefninu á eigin vegum en
við stofnun Jöklarannsóknafélagsins 1950 færðist um-
sjón mælinganna yfir til félagsins. Eftir að hann lést,
tók Sigurjón Rist (1917–1994) vatnamælingamaður á
Orkustofnun við (1. mynd). Jón hafði látið gera þrí-
hyrndar plötur úr málmi með merki félagsins til að
setja á stöng við sporðamælingastaði. Nú virðast all-
ar þessar plötur vera glataðar. Sigurjón lét gera járn-
stengur með eirkraga efst og í kragann var þrykkt heiti
félagsins „JÖRFI“ og númer mælistaðarins (9.–11.
mynd). Þessar járnstengur eru enn víða að finna við
jökulsporða og hafa þær reynst endingargóðar. Eft-
ir að Sigurjón lét af störfum árið 1987 tók við Odd-
ur Sigurðsson jarðfræðingur á Orkustofnun og síðar
á Veðurstofu Íslands og annaðist sporðamælingarnar
til ársins 2015. Bergur Einarsson jarðeðlisfræðingur
tók við umsjón mælinganna af Oddi en árið 2019 tók
Hrafnhildur Hannesdóttir jöklafræðingur á Veðurstof-
unni við af honum.
Framkvæmd sporðamælinga
Jökulsporðamælingar eru einfaldar í framkvæmd og
skila áreiðanlegum niðurstöðum. Mælingamenn vitja
síns jökuls á haustmánuðum, en þá hefur mestan snjó
tekið upp og mikilvægt að geta greint jaðarinn áður
en fer að snjóa að nýju. Koma þarf upp a.m.k. tveim
10. mynd. T.v. Helgi Torfason við mælingar á Brókarjökli, jöklamerki á járnstöng. Ljósmynd/Photograph: Odd-
ur Sigurðsson, 3. nóvember 1989. T.h. Bergur Pálsson og Steinn Bergsson við sama merki rúmlega 20 árum
síðar. Ljósmynd/Photograph: Bergur Pálsson 23. október 2010. – Left: Helgi Torfason measuring the position
of terminus of Brókarjökull, glacier reference point marked with an iron pole in the foreground. Right: Bergur
Pálsson and his son by the same reference point some 20 years later.
JÖKULL No. 70, 2020 95