Úrval - 01.08.1953, Page 75

UM MÆNUVEIKI
73'
En sem betur fer sýkist oftast
aðeins hluti af mænunni eða
mænuheilanum, og ef eyðilegg-
ingin er ekki alger, eða ekki sýk-
ist einhver mikilvæg taugamið-
stöð, getur sjúklingurinn ekki
aðeins lifað veikina af, heldur
ef til vill fengið fuila heilsu aft-
ur. Það sem læknirinn getur og
verður að gera, er að sjá um
að ekkert komi fyrir, sem rýrir
möguleika sjúklingsins til að fá
fullan bata. Sjúklingum með
öndunarlömun er sérstök hætta
búin og þarf mikla nákvæmni
við þá. Það er einkum þrennt,
sem er hættulegt. Ef súrefnis-
magnið í blóðinu minnkar,
getur það valdið banvænum
skemmdum í heilanum, sem
er sérstaklega næmur fyrir
súrefnisskorti. Þess verður
því að gæta, að súrefnismagn-
ið í blóðinu fari ekki niður
fyrir ákveðið lágmark. Jafn-
mikilvægt er, að sú kolsýra, sem
myndast í vef jum líkamans kom-
ist burt með nægilegri loftræst-
ingu lungnanna. Auk þess getur
safnazt slím í barkann, af því
að sjúklingurinn getur ekki
hóstað því upp, lömun í kinging-
arvöðvunum getur valdið því að
matur, munnvatn eða uppsölu-
mauk lendir ofan í barkann og
lokar ekki aðeins öndunargöng-
unum, heldur getur einnig vald-
ið sýkingu. Það er því mikil-
vægt, að öndunargöngunum sé
haldið hreinum og þess gætt að
ekki komist aðkomuefni í þau.
Til þess er sífelld árvekni nauð-
synleg; einnar mínútu aðgæzlu-
leysi getur valdið óbætanlegu
tjóni.
Oft geta- sjúklingar verið í
hættu vikum saman, og er því
auðskilið, hvílíkt geysiálag
svona faraldur er á starfslið og
tæki spítala, sem verður að taka
við 300 slíkum sjúklingum á
nokkrum mánuðum.
Það kom greinilega í Ijós í
faraldrinum í fyrrahaust, hve
samhjálp þjóða er mikilvæg, og
varð sú reynsla til þess, að
styrktarfélög lömunarsjúklinga
á Norðurlöndum urðu ásátt um
áætlun um gagnkvæma aðstoð.
Æ meiri faraldrar.
Er ástæða til svona viðbún-
aðar? mun einhver spyrja. Því
miður verður að svara spurn-
ingunni játandi. Eins og ég hef
þegar bent á, sjást þess greini-
leg merki, að mænuveikin er að
færast í aukana víða um heim.
Fyrir 100 árum var hún að heita
má óþekkt og það er hún enn
meðal frumstæðra þjóða í hita-
beltislöndunum. Á áratugunum
fyrir síðustu aldamót f ór að bera
á minniháttar f aröldrum einkum
á Norðurlöndum. Síðan hafa
faraldranir orðið æ meiri og
koma nú reglulega á hverju ári,
þótt þeir séu misjafnlega skæð-
ir. Opinberar skýrslur tala um
þetta skýru máli. Á árunum
1916—’20 fundust árlega að
meðaltali 5 sjúklingar á hverja
100.000 íbúa. Á næstu fimm
ára tímabilum eru samskonar