Skinfaxi - 01.03.2019, Qupperneq 23
SKINFAXI 23
á leiðinni og hélt fyrirlestra um líf sitt og kynleiðréttingarferli og Pieta-
samtökin, sem sinna forvarnastarfi gegn sjálfsvígum og sjálfsskaða
og styðja við aðstandendur þeirra sem þangað leita en talið er að
um 40–50% þeirra sem fara í gegnum kynleiðréttingarferli reyni að
taka eigið líf. Veiga hefur haldið fyrirlestrunum áfram eftir ferðina
og farið víða með erindi sitt.
„Mitt líf er bara rétt að byrja! En fólk þarf að átta sig á því hvað
það er að vera transmanneskja. Hluti af pælingunni minni með ferð-
inni um Ísland var að vekja þjóðina til umhugsunar um transfólk og
stöðu þess í þjóðfélaginu. Íþróttafélögin þurfa líka að taka tillit til
þess,“ segir Veiga sem sótti formannafund HSV í haust þar sem jafn-
réttisáætlun var til umræðu. Hún vakti þar athygli á því að ekkert
væri fjallað um málefni transfólks í áætluninni.
„Það hefur verið lítið pælt í þessu. En HSV ætti að koma til móts
við þarfir transfólks og setja það inn í jafnréttisáætlunina,“ segir
Veiga.
Vildi frekar deyja sem kona
Veiga var 11–12 ára drengur þegar hún uppgötvaði að hún væri
öðruvísi en strákar og sótti í að klæðast kvenmannsfötum. Veiga
var búsett í Drammen í Noregi þegar hún hóf kynleiðréttingarferli
sitt. Það byrjaði hjá sálfræðingi í janúar árið 2014 og með lyfja-
meðferð ári síðar. Því fylgir meðal annars hormónameðferð og
ýmsar aðgerðir. Sú síðasta er eftir, en það er breyting á barkakýli
hennar sem felur í sér að fjarlægja Adamseplið.
„Ég æfði skíði þegar ég var krakki og hef gert það alla ævi, líka
eftir kynleiðréttinguna. Fyrir mér var það annaðhvort að ganga í
gegnum þetta eða drepa mig. Ef læknirinn hefði sagt mér að það
væru aðeins 20% líkur á að ég myndi lifa aðgerðina af hefði ég
sagt honum að halda áfram. Fyrir mér var þetta eins og að sleppa
úr fangelsi. Ég vildi bókstaflega frekar deyja sem kona en lifa
áfram sem karlmaður.“
Skiptiklefar hjálpa
Veiga segir Drammen hafa verið ágætan stað til að hefja veg-
ferðina því að aðstæður þar séu slíkar að hún gat haldið áfram að
stunda íþróttir.
„Það hjálpaði mér sennilega að í sundlauginni þar eru karla-
klefi og kvennaklefi og skiptiherbergi fyrir bæði einstaklinga og
fjölskyldur. Fjölskyldan getur farið saman inn í svona klefa, lokað
að sér, labbað inn á einum stað og komið út á öðrum,
skipt um föt, sett fötin í tösku, gengið inn í sameiginlegt
rými, sett töskuna í skápinn og fara þaðan í karla-
eða kvennaklefann í sturtu. Þannig gat ég byrjað að fara í sund, ég
var búin að fara í brjóstastækkun og komin með ávöl brjóst. Ég fór
inn í klefa, teipaði draslið niður, klæddi mig í sundbol, pakkaði öllu
í tösku og fór síðan í kvennaklefann í sturtu. Síðan fór ég í sund.
Eftir það skolaði ég af mér og þurrkaði, náði í töskuna og fór aftur
inn í klefann. Þar kláraði ég að þurrka mér,“ segir Veiga og telur
að hægt sé að útfæra slíka klefa í sundlaugum og íþróttahúsum hér
á landi.
Strákar fari í sundbol í sturtu
Veiga segir margar transkonur eiga erfitt með að taka þátt í íþrótt-
um, sérstaklega í sundi. Það sé líka nokkuð stórt skref fyrir fólk að
hoppa úr karlaklefanum í kvennaklefann eða öfugt. Af þeirri ástæðu
einni verði að gera allt sem mögulegt sé til að auðvelda transfólki
á öllum aldri að stunda íþróttir.
„Það eru reyndar ekki fordómar annarra sem stýra því heldur
manns eigin hræðsla, held ég. Ég hef sjálf aldrei orðið fyrir fordóm-
um í búningsklefanum. En ég er kannski svolítið köld. Ég fór í sund
áður en ég fór í aðgerðina og fór bara beint í kvennaklefann. Þar
fór ég inn á klósett, skipti um föt að neðan og límdi svo draslið fast
á milli fótanna. Síðan fór ég í sundbolinn inni á klósetti eða vafði mig
handklæði. Ég hef heyrt að typpi sé eitthvað sem konur vilja ekki
sjá í kvennaklefanum en þær verða að átta sig á því að þetta er
eitthvað sem við hötum og viljum að engin sjái þannig að við ger-
um allt til að fela það. Eins verða konur að átta sig að við lítum
ekkert öðrum augum á þær eftir aðgerð en við gerðum fyrir, erum
bara orðnar frjálsar og höfum ekkert til að skammast okkar fyrir
lengur. Ég varð líka að gera þetta því ég vildi ekki missa af því að
fara með dóttur minni í sund. Ég lenti í engu veseni, ekki einu sinni
þegar hún kallaði mig pabba í sturtunni,“ segir Veiga, sem nýtur þess
að fara í sund og sjó. Þegar viðtalið var tekið var hún að kenna
fimmtán nemendum við lýðskólann á Flateyri tökin á kajökum. Það
gerir hún á sjó og í sundlaug bæjarins og fer óhrædd í sund.
Veiga mælir með því að í sundlaugum verði ein lokuð sturta fyrir
transfólk. Eða að þeim verði leyft að nota sturtu sem ætluð er fötluð-
um. Jafnvel mætti stúka eitt horn af í búningsklefum, gera smá rými
svo viðkomandi geti farið inn og skipt óséður um föt. Það mætti líka
að bjóða viðkomandi að nota klósettið til að skipta um föt.
„Í sundlaugum þarf að leyfa transfólki, sem hefur ekki farið í gegn-
um aðgerð, að fara í sundfötum í sturtu. Það verður að veita þeim
undanþágu. Útlendingar á Íslandi fara sjaldnast í sturtu án sundfata.
Við látum það ganga yfir okkur. Af hverjum ættum þá ekki að
geta leyft einu eða tveimur transbörnum að gera það líka?“