Úrval - 01.02.1959, Síða 9

HUGLEIÐINGAR UM EÐLI STJÓRNMÁLASKOÐANA
ÚRVAL
sækja í þær vald sitt, mátt og
tilgang. Því er það að þegar
atvikin haga því svo að þessar
kenningar lenda í mótsögn við
staðreyndir og stjórnmálamenn-
irnir neita að horfast í augu við
þær, þá er ekki um að kenna ó-
skiljanlegum þráa eða heimsku,
heldur blátt áfram því, að sem
stjórnmálamenn eru þeir ekki
frjálsir að því að breyta kenn-
ingum sínum, að minnsta kosti
ekki eins fljótt og hlutlægur
athugandi kynni að óska.
En vér lifum öll á sömu plá-
netunni og, eins og Eisenhover
sagði nýlega, getur hvorugur
aðilinn gert sér von um að
drottna yfir hinum. En hvernig
getum vér þá gert oss von um
að rjúfa þessa sjálfheldu kenn-
inganna og finna nýjan grund-
völl fyrir sameiginlegar aðgerð-
ir? Með rökræðum eins og þeim
sem Bertrand Russell stofnaði.
til, með því að bjóða til skyn-
samlegra umræðna á þeirri
forsendu, að hinar gömlu kenn-
ingar séu dauðar? Ég held það
stoði lítt. Stjórnmálakenningar
eru aldrei hraktar; þeim er
blátt áfram varpað fyrir borð.
Þær lifa og dafna á andstöðu,
því að hlutverk þeirra er að
móta félagslega afstöðu til þess
að tefla gegn öðrum, og eins og
bréfritarar vorir sýndu ljóslega
geta þær gleypt hvaða mótsögn
sem er. Því eindregnar sem
menn eru minntir á stjórnmála-
skoðanir sínar í því augnamiði
að fá þá til að breyta þeim,
þeim mun fastar standa þeir á
þeim. Hér gegnir allt öðru máli
um sagnfræðinginn eða vísinda-
manninn. Þeir hafa sameinast
um meginreglur í leit sinni að
sannleikanum, og þessvegna er
með rökum hægt að fá þá ofan
af skoðun sem þeir hafa mynd-
að sér. Þar er bæði rétt og væn-
legt til árangurs að setja fram
staðreyndir og sýna fram á
haldleysi kenninga, en í stjórn-
málum, þar sem takmarkið er
sigur og hlutverk hugmynda
er að efla liðstyrk, enda fræði-
legar rökræður í ófrjóum, til-
finningaheitum stælum. Hver
hefur nokkru sinni hlýtt á rök-
ræður um þjóðnýtingu, er
leiddu til samkomulags deiluað-
ila, jafnvel hér í Englandi, þar
sem stjórnmálaumræður eru
miklu rólegri en á alþjóðavett-
vangi? Augljóst er, að úr því
að stjórnmálahugmyndir geta
haft þau áhrif á Krustjoff, að
hann trúi því að ,,alþýðan“ lifi
af vetnissprengjustríð, og Dulles
getur af sömu ástæðu talið sér
trú um, að Bandaríkin hafi aldr-
ei farið með ofbeldi á hendur
neinni þjóð, er fráleitt að í-
mynda sér að friðsamlegar rök-
ræður geti átt sér stað milli
þeirra. Allar tilraunir til að
koma þeim í kring hljóta ein-
ungis að auka á fjandskapinn
og knýja báða aðila til þess að
hugleiða valdbeitingu, hversu
fráleitar sem slíkar hugleiðing-
ar eru. En ef rökræður eru
verri en gagnslausar, hvað er
7