Bókatíðindi - 01.12.2011, Síða 208

206
Fræði og bækur almenns efnis B Ó K A T Í Ð I N D I ­ 2 0 1 1
Margrét Hallgrímsdóttir, Karl
Sigurbjörnsson og Þorsteinn
Gunnarsson. Fyrri rit bóka­
flokksins eru um kirkjurnar
í Árnesprófastsdæmi, Skaga-
fjarðar-, Húnavatns-, Eyja-
fjarðar-, Kjalarness-, Borgar-
fjarðar- og Snæfellsness-­ og­
Dalaprófastsdæmi. Sjá hib.is
352 bls.
Hið íslenska bókmenntafélag
ISBN 978­9979­66­289­1
Leiðb.verð: 3.990 kr.
K I R K J U R Í S L A N D S
19 ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS • HÚSAFRIÐUNARNEFND • BISKUPSSTOFA HIÐ ÍSL ENSK A BÓK M EN N TA FÉ L AG
MINJASAFN REYKJAV ÍKUR
Laugarneskirkja
Neskirkja
Safnkirkjan
í Árbæ
Viðeyjarkirkja
K
I
R
K
J
U
R

Í
S
L
A
N
D
S
KIRKJUR ÍSLANDS er grundvallarrit um friðaðar kirkjur á Íslandi
þar sem horft er á þær frá sjónarhóli byggingarlistar, stílfræði og
þjóðminjavörslu. Í máli og myndum er fjallað um kirkjurnar sjálfar
ásamt kirkjugripum og minningarmörkum.
Í þessu bindi er sagt frá fjórum kirkjum í Reykjavíkurprófastsdæm-
um, þremur í því vestra og einni í hinu eystra: Laugarneskirkju, Nes-
kirkju, Safnkirkjunni í Árbæ og Viðeyjarkirkju. Höfundar eru séra
Þórir Stephensen, Gerður Róbertsdóttir sagnfræðingur og arkitekt-
arnir Pétur H. Ármannsson og Þorsteinn Gunnarsson.
Viðeyjarkirkja er næstelsta kirkja landsins, teiknuð af ónafngreindum
dönskum húsameistara og reist 1768-1774. Ásamt Viðeyjarstofu
nýtur hún sín vel eftir vandaða aðalviðgerð sem fram fór 1987-1988.
Hún skartar elstu kirkjuinnréttingum landsins, kaleik og patínu eftir
Sigurð Þorsteinsson gullsmíðameistara og altarisbúnaði eftir Leif
Breiðfjörð og Sigríði G. Jóhannsdóttur. Torfkirkjan í Árbæjarsafni
er forn að stofni, byggð 1959-1961 úr viðum gömlu Silfrastaðakirkju
í Skagafirði sem Jón Samsonarson forsmiður smíðaði 1842. Hún
myndar fallega heild með gömlu bæjarhúsunum í Árbæ. Laugar-
neskirkja var reist á árunum 1941-1949 eftir teikningum Guðjóns
Samúelssonar, húsameistara ríkisins. Hún er heilsteypt verk, í senn
formfögur og tignarleg, og ber einkenni funksjónalismans. Árið
1989 hlaut hún velheppnaða endurbót hið innra. Neskirkja er
tímamótaverk í íslenskri byggingarlistasögu, fyrsta nútímakirkjan
hérlendis sem mótuð var af eiginleikum efnisins og notagildi. Eftir
að hafa unnið samkeppni um kirkjuteikninguna 1943 gerði Ágúst
Pálsson arkitekt teikningar að minni kirkju, án þess þó að kollvarpa
hugmynd sinni. Bygging kirkjunnar, sem lauk ekki fyrr en 1957, olli
miklum deilum þar sem tekist var á um hefðbundna formhugsun og
módernisma. Frá þessu öllu er sagt á ítarlegan hátt í bókinni.
Bókin er prýdd fjölda ljósmynda, sem þeir Guðmundur Ingólfsson,
Ímynd, og Ívar Brynjólfsson ljósmyndari Þjóðminjasafns hafa tekið,
og teikningum af kirkjunum þremur, ýmist frumteikningum eða
mælingarteikningum.
ISBN 978-9979-66-291-4
9 789979 662914
Viðeyjarkirkja
Safnkirkjan í Árbæ
Neskirkja
Laugarneskirkja
K I R K J U R Í S L A N D S
18 ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS • HÚSAFRIÐUNARNEFND • BISKUPSSTOFA HIÐ ÍSL ENSK A BÓK M EN N TA FÉ L AG
MINJASAFN REYKJAV ÍKUR
Dómkirkjan
Fríkirkjan
í Reykjavík
Kristskirkja
í Landakoti
K
I
R
K
J
U
R

Í
S
L
A
N
D
S
KIRKJUR ÍSLANDS er grundvallarrit um friðaðar kirkjur á Íslandi
þar sem horft er á þær frá sjónarhóli byggingarlistar, stílfræði og
þjóðminjavörslu. Í máli og myndum er fjallað um kirkjurnar sjálfar
ásamt kirkjugripum og minningarmörkum.
Í þessu bindi er sagt frá þremur friðuðum kirkjum í Reykjavík:
Dómkirkjunni, Fríkirkjunni og Kristskirkju í Landakoti. Höfundar
eru séra Þórir Stephensen, sagnfræðingarnir Gerður Róbertsdóttir
og Gunnar F. Guðmundsson, Drífa Kristín Þrastardóttir sagn- og
listfræðingur, Júlíana Gottskálksdóttir listfræðingur og arkitektarnir
Pétur H. Ármannsson og Þorsteinn Gunnarsson.
Dómkirkjan er með elstu kirkjum landsins, upphaflega teiknuð af
danska húsameistaranum Andreas Kirkerup og reist 1787-1796. Á
árunum 1847-1848 var hún hækkuð og byggð við hana kór og for-
kirkja eftir uppdráttum Lauritz A. Winstrup sem fyrstur danskra
húsameistara heimsótti Ísland til að ráðslaga um framkvæmdir.
Merkustu gripir hennar eru ótvírætt skírnarfontur úr marmara eftir
Bertel Thorvaldsen og altaristafla eftir danska listmálarann Gustav
Theodor Wegener. Fríkirkjan var einnig byggð í áföngum: Sigvaldi
Bjarnason forsmiður smíðaði hana 1902-1903, tveimur árum síðar
var hún lengd eftir uppdráttum Rögnvalds Á. Ólafssonar húsa-
meistara og 1924 var byggður við hana kór. Auk altaristöflunnar, sem
er máluð eftir þekktri töflu Carls H. Bloch, setur útskurður Stefáns
Eiríkssonar myndskera mikinn svip á kirkjuna hið innra. Krists-
kirkja, reist 1926-1929, er glæsilegt byggingarlistaverk eftir Guðjón
Samúelsson, húsameistara ríkisins, þar sem íslensk minni, burstir
og stuðlaberg, eru ofin saman við gotnesk stíleinkenni. Af ríkulegri
kirkjulist ber hæst Maríulíkneski frá 14. eða 15. öld, sem gæti verið
íslenskt verk, Kristsmynd eftir Campanya frá Barcelona og stóra
útskorna töflu eftir ítalska myndskerann Filippo Noflaner.
Bókin er prýdd fjölda ljósmynda, sem þeir Guðmundur Ingólfsson,
Ímynd, og Ívar Brynjólfsson ljósmyndari Þjóðminjasafns hafa tekið,
og teikningum af kirkjunum þremur, bæði frumteikningum og upp-
dráttum að endurbyggingum.
ISBN 978-9979-66-290-7
9 789979 662907
Kristskirkja í Landakoti
Fríkirkjan í Reykjavík
Dómkirkjan
VÆNTANLEGT mars 2012
Kirkjur Íslands
18. og 19. bindi
ritstj.:­Þorsteinn­Gunnarsson­
og­Jón­Torfason
Friðaðar kirkjur í Reykjavíkur-
prófastsdæmum eru 7 talsins.
Kirkjunum er lýst í máli og
myndum frá sjónarhóli bygg­
ingarlistar, stílfræði og þjóð­
minjavörslu, hverjir teiknuðu,
smíðuðu og máluðu, birtar
frumteikningar, myndir og
uppmælingar teik ningar.
Kirkjumunum er lýst og gerð
grein fyrir tilurð. Kirkjan er
táknmynd þess besta í bygg­
ingar­ og listasögu þjóðarinn­
ar, þetta eru glæsilegar lista­
verkabækur. Útgefendur eru
Þjóðminjasafn Íslands, Húsa­
friðunarnefnd, Biskupsstofa
og prófastsdæmið. Meðútgef­
andi er Bókmenntafélagið,
sem einnig annast dreifingu.
Ritnefnd skipa Margrét Hall­
grímsdóttir, Karl Sigurbjörns­
son og Þorsteinn Gunnarsson.
Fyrri rit bókaflokksins eru um
kirkjurnar í Árnesprófastsdæmi,
Skagafjarðar-, Húnavatns-,
Eyjafjarðar-, Kjalarness-, Borg-
arfjarðar-, Snæfellsness-­ og­
Dala-, og Rangárvallaprófasts-
dæmi. Sjá hib.is
610 bls.
Hið íslenska bókmenntafélag
ISBN 978­9979­66­292­1
Leiðb.verð: 5.490 kr.
Konur eiga orðið allan
ársins hring
Dagatalsbók 2011
ritstj.:­Kristín­Birgisdóttir
Myndskr.:­Myrra­leifsdóttir
Fimmta árið í röð eiga konur
á Íslandi orðið í dagatalsbók
SÖLKU. Hnyttnar tilvitnanir
frá orðheppnum konum og
skreytingar Myrru gera
bókina ómissandi fyrir allar
dömur.
224 bls.
Salka
ISBN 978­9935­17­010­1 Kilja
Kredda í kreppu
Frjálshyggjan og móteitrið
við henni
stefán­snævarr
Hugmyndin að bókinni varð
til á andvökunóttum í októ­
ber 2008. Hún var skrifuð
með hjartablóði höfundar
til að vara lesendur við hug­
myndafræði sem átti ólítinn
þátt í hruni Íslands og kreppu
heimsins. Höfundur gerir
gagnrýna úttekt bæði á frjáls­
hyggju og vinstrisósíalisma
og kynnir miðjuna hörðu og
hentistefnuna mjúku sem
móteitur gegn formúlutrú
og ofstæki.
380 bls.
FORLAGIð
Mál og menning
ISBN 978­9979­3­3225­1 ób
Landfræðissaga Íslands
I-V
Fimm bindi í gjafaöskju
Þorvaldur­Thoroddsen­o.fl.
Upprunalegt verk Þorvalds í 4
bindum, myndskreytt, ásamt
lykilbók með viðaukum og
skrám í veglegri gjafaöskju.
Þetta undirstöðurit um
könnunarsögu og náttúru
landsins og aðra þætti menn­
ingarsögu þjóðarinnar hefur
að geyma frásagnir af hug­
myndum manna um Ísland
og íbúana og af rannsóknum
á landinu frá upphafi vega
fram á daga höfundar. Höf­
undar ítarefnis: Eyþór Einars­
son, Freysteinn Sigurðsson,
Guðrún Ólafsdóttir, Gunnar
Jónsson, Karl Skírnisson,
Leifur A. Símonarson og Páll
Imsland.
1258 bls.
Ormstunga
ISBN 978­9979­63­106­4
Leiðb.verð: 23.500 kr.
Landshagir 2011
Hagstofa­Íslands
Hversu vel þekkir þú íslenskt
samfélag? Árbók Hagstofu Ís­
lands, Landshagir, kemur nú
út í 21. sinn með nýju talna­
efni um flesta þætti íslensks
samfélags. Bókin skiptist í 23
kafla og í henni eru yfir 300
töflur, 50 gröf og fjöldi skýr­
ingarmynda og ljósmynda.
Bókin er bæði á íslensku og
ensku og hentar vel til gjafa
innanlands sem utan.
464 bls.
Hagstofa Íslands
ISBN 978­9979­770­47­3
Leiðb.verð: 4.900 kr.