Íslenska leiðin - 01.11.2020, Síða 34

Hvaðan kemur
glimmer, gljái og glans?
Hvað er
mica?
Líklegast hefur þú ekki heyrt
talað um mica áður, en af-
tur á móti kemst þú örug-
glega í snertingu við það á
hverjum einasta degi. Mica
er yfirheiti yfir tegundir af
steindum sem eru þekktar
fyrir gljáandi eiginleika sín.
Orðið mica kemur frá lat-
neska orðinu ,,micare‘‘ sem
þýðir einfaldlega það að
skína eða glitra. Sá eðlisei-
ginleiki steindarinnar að
glitra, auk þess hvað hún
er auðveld til vinnslu gerir
hana mjög verðmæta og
eftirsóknarverða. Hún finnst
í nánast öllum tæknibúnaði,
allt frá tölvum og símum
til hárblásara og hleðslu-
tækja. Hún er einnig eitt af
lykilinnihaldsefnum í förðu-
narvörum og naglalök-
kum, þar sem gljái, glans
og glimmer í þeim vörum
stafar nær oftast frá mica.
Oftast er hægt að sjá inni-
haldslýsingu á förðunar-
vörum og er þá mica ýmist
kallað mica, glimmer, kalig-
limmer, muskovit eða ein-
faldlega nefnt með kóða-
num CI 77019. Mica er einnig
mjög mikilvægt efni fyrir
bifreiðar- og flugiðnaðinn
þar sem þúsundir þeirra
parta sem mynda bíla og
flugvélar innihalda efnið.
Þá veitir það einnig gljáa í
bifreiðalakki. Ofantalið er
einungis brotabrot af þeim
vörum sem innihalda mica
en talið er að eftirspurn
eftir efninu í heiminum öl-
lum samsvari um 258,05
milljónum dollara árlega
sem samsvara um 3,5 mill-
jörðum íslenskra króna.
Hvaðan
kemur
mica?
Steindin finnst í bergi í yfir 35
ríkjum. Þó að stærstu útflut-
ningslönd mica samkvæmt
opinberum gögnum séu
Indland og þar á eftir Kína
þá bendir allt til þess að
það séu raunverulega Ind-
land og Madagaskar. Ás-
tæðan fyrir þessu misræ-
mi er sú að vinnsla mica
fer oft fram á óformlegum
eða ólöglegum námuvinn-
slustöðum í þróunarríkjum
þar sem innviðir og reglu-
gerðir eru takmarkaðar og
því nær ómögulegt að se-
gja til um magn útflutnings
á efninu. Indland og Mada-
gaskar eru einnig þau tvö
lönd sem hafa flest börn
í þrælahaldi við uppgröft
mica samkvæmt SOMO,
hollensku miðstöðvarinnar
fyrir rannsóknir á fjölþjóð-
legum fyrirtækjum. Somo
framkvæmdi rannsókn á
námuvinnslu mica fyrir
hönd Terre des Hommes,
svissneskrar hreyfingar
sem berst fyrir réttindum
barna um allan heim. Börn
eru víða notuð sem þrælar
við öflun mica á Indlandi
og Madagaskar og leikur
grunur á að það eigi ein-
nig við um mica námur í
Kína, Brasilíu, Pakistan og
Súdan. Þeir þættir sem fes-
ta barnaþrælkun í sessi í
þessum löndum eru meðal
annars lág lífsafkoma fólks
sem stafar af því að börn
eru látin vinna í stað þess
að ganga í skóla. Einnig eru
margar af mica námunum
staðsettar á afskekktum
svæðum og í fátækum hé-
ruðum þar sem löggæsla
er af skornum skammti og
þær geta starfað ólöglega
í friði.
Barnaþrælkun
við öflun mica
Börn frá 5 ára aldri eru allt
af 63% af heildarvinnuafli
námuvinnslunnar á mica í
Madagaskar og á Indlandi,
þar sem lítill líkami þeir-
ra er nýttur til þess komast
niður í djúpar holur niður í
jörðinni þar sem þau sækja
glimmerið með höndunum.
Vinnan og aðstæðurnar á
námunum fyrir börnin eru
lífshættulegar og kemur
fram í skýrslu Terres des
Hommes að börnin þjást
undan verkjum í vöðvum,
ö n d u n a r e r f i ð l e i k u m
og sýkingum í opnum
sárum. Einnig kemur fram
í skýrslunni að á tveg-
gja mánaða tímabili hafi
rannsakendur náð að skrá
dauða 7 barna á Indlan-
di auk þess að skrá tugi
beinbrota og tilfelli lung-
nasjúkdóma hjá börnum.
Það ber að nefna að þetta
er einungis það sem Terres
des Hommes náðu að skrá
á tveggja mánaða tímabili
í einu héraði á Indlandi en
Á Madagaskar og Indlandi fer fram ólögleg
námuvinnsla á glimmeri, eða steindinni mica,
þar sem börn eru notuð sem þrælar.
Rakel Una Freysdóttir
34