Læknaneminn - 01.12.1962, Qupperneq 16

16
LÆKNANEMINN
LæknisnámiS er langt og strangt og
fæstir fullgildir í læknastétt, fyrr en
þeir hafa fyllt þrjá tugi ára. Af þessu
leiðir svo, að starfsævi læknisins er
styttri en allra annarra stétta i þjóð-
félaginu. Hið langa nám kostar mikið
fé og þeir mega heita vel stæðir, sem
eiga ekkert af veraldarauði áþreifan-
legum að námi loknu, allflestir eiga
auðvitað miklu minna en ekki neitt.
Það eru gerðar miklar kröfur til lækna
og stöðu þeirra fylgir mikil ábyrgð.
Þetta er óþarfi að rekja á þessum vett-
vangi, en læknar hafa lagt fram löng
rök, svo þeir, sem skammt hugsa, mættu
átta sig á annars augljósum sannindum.
Með tilliti til þessa alls hafa læknar gert
sínar kröfur á hendur þjóðfélaginu. Þeir
hafa þó ávallt í þeim gætt fyllztu still-
ingai', hófsemi og sanngirni, en þó helzt
ekki viljað fara ofan af því, að vegna
langs og fjárfreks náms, stuttrar starfs-
ævi, mikilla krafna og ábyrðar mætti
þjóðin gera betur við þá en búðarlokur
og kontórmenn.
Það sitja engir aular á æðstu stöð-
um. Því fer fjarri. En tregða hefur verið
þar landlæg, þegar horfir til útláta fyrir
vissa hluti óáþreifanlega. Gagnrökin eru
aðallega tvö: Við erum fáir, fátækir
og smáir. Rétt er það, að við erum fáir
og höfum ekki afl milljónaþjóða til
góðgjörnings hámenntuðum. En læknar
hafa gætt hófsemi og er til fyrirmyndar
og skyldu allir gæta. Það er erfitt fá-
mennu þjóðfélagi að vera til, en ekki
eru allar kröfur tilræði eða þjóðernis-
gleymska. Fátækir eru við ekki svo
kveinstöfum taki, en bruðl gerir allar
þjóðir fátækar og um leið smáar og
það er algerlega misskilinn metnaður,
sem í því liggur að fleygja milljónum
í gagnslausa hluti auglýsinga og
skrums og innantóms vaðals. Hyggin
þjóð og þá um leið stærri leggur drjúgt
til vísinda rannsókna og eflingu og
varðveizlu menningarverðmæta sinna,
því það er þetta sem úrslitum ræður, ef
í hart slær og þá dugar ekkert skrautið
ytra. Það er fyllilega hægt að verja
meiru fé til heilbrigðisþjónustu í land-
inu en gert er. Það verður annað, sem
kemur þessari þjóð á hausinn. Og svo
koma rökin hin þyngri: Islenzkir læknar
skulu minnast þjóðernis síns og ekki
gleyma, að þjóðin hefur varið miklu fé
til menntunar þeirra. Þessi gagnrök eru
ósvífni á hæsta stigi, enda þótt e.t.v. sé
ekki hægt öllu kurteislegar að segja
mönnum að halda kjafti. Ég nenni varla
að eyða orðum að þessu. Allir menn
meS meðalgreind vita, að hvert þjóð-
félag verður að kosta til fé til þess að
mennta þegna sína sjálfrar sín vegna
fyrst og fremst. Það orkar þvi vægast
sagt; tvímælis hvorum megin liggur
skuldin mikla.
Og þá komum við að kjarna máls-
ins. Það er eðlisfræðilegt lögmál að
yfirvinna má alla tregðu, en til þess
þarf afl. Þetta afl er þjóðin sjálf, en
hún vinnur með tregðunni en ekki gegn
henni. Hún tekui' vel undir skuldina
miklu og þykir nógu hafa verið til
kostað að mennta allt pakkið. Auk
þess hefur því verið komið inn hjá
henni, að læknar t.d. vaði fé upp yfir
haus og launakröfur séu nánast frekja
af þeirra hálfu. Það er tómt mál að vera
með útreikninga og skírskotun til
stuttrar starfsævi og kostnaðarsams
náms. Þjóð sem komið hefur verið ofan
af því að hugsa, les aðeins fyrir-sagnir
og man því betur sem þær eru stærri.
Því skal auðvitað ekki neitað að læknar
geti ekki haft góðlnr ævitekjur, en
það byggist á því, að þeir hafi starfs-
dag sinn þeim mun lengri að jafni
starfsævi við aðrar stéttir. Launakröf-
urnar liggja í breytingu á þessu. Læknar
þurfa tíma til þess að fylgjast með og
þeir eiga fullan rétt. á frístundum til
þess að sinna fjölskyldu sinni og hugðar-
efnum, sem öllum er nauðsyn á til fyll-
ingar sínu ævistarfi. En auðvitað er
til of mikils mælst að ætla mönnum að
rekja hlutina svona langt eða skilja,
hversvegna fækkar í læknadeild og