Læknaneminn - 01.11.1969, Qupperneq 25

LÆKN ANEMINN
23
JÓN G. STEFÁNSSON, læknir:
Notkun geðlyfja í lœknishéraði
Á síðustu áratugum hafa verið
gerðar víðtækar athuganir á tíðni
og útbreiðslu geðsjúkdóma. Tómas
Helgason (1964) hefur gert mjög
ítarlega slika athugun hér á landi.
Niðurstaða hans varð sú, að 9-
10% karla, en 17-19% kvenna, er
næðu 61 árs aldri hefði liðið af
taugaveiklun (neurosis), en 4,7%
karla og 6,9% kvenna af meiri
háttar geðveiki (psychosis).
Shepherd og félagar (1964)
könnuðu hve stór hluti sjúklinga
almennra lækna í London væru
greindir geðsjúkir á einu ári.
Fundu þeir, að um 14% voru
haldnir meiri eða minni geðtrufl-
un. Flestir, eða um 9%, voru
taugaveiklaðir, en aðeins 0,6%
haldnir meiri háttar geðveiki.
Helgi Þ. Valdimarsson og félag-
ar (1969), er athuguðu tíðni sjúk-
dóma í læknishéraði, töldu tauga-
veiklun lang algengustu orsök
læknisleitunar, eða hjá einum af
hverjmn tíu sjúklingum.
Líklegt er, að meiriháttar geð-
sjúkdómar komi vel til skila í
skráningu lækna. Einkenni þeirra
eru oft áberandi og þeir tiltölulega
fátíðir. Öðru máli gegnir um minni
háttar geðkvilla. Þeir eru algengir
og einkenni þeirra oft samfléttuð
einkennum annarra sjúkdóma. I
heilbrigðisskýrslum (1965) er gert
ljóst, að þær gefi ekki hugmynd
um raunverulega tíðni geðsjúk-
dóma.
Læknar beita oft geðlyfjum,
þótt þeir telji ekki um geðsjúk-
dóma að ræða. Notkunartíðni
þeirra er því mun meiri en tíðni
geðsjúkdóma, en engu að síður
varpar hún nokkru ljósi á geð-
heilsufar. Ég hef athugað notkim
geðlyfja í Hvammstangahéraði frá
1. nóv. 1965 til 31. okt. 1967. Á
þessu tveggja ára tímabili störfuðu
15 læknanemar og læknakandidat-
ar í héraðinu lengri eða skemmri
tíma. Er líklegt, að ávísun þeirra
á geðlyf gefi allgóða mynd af því,
hvemig ungir læknar beita þessum
lyfjum í almennu læknisstarfi.
Þann 1.12. 1965 voru íbúar hér-
aðsins 1643. Er kyn- og aldurs-
skipting þeirra sýnd á töflu 1.
TAFLA l
Aldurs-
flokkur Konur Karlar Alls
0- 9 174 198 372
10-19 163 194 357
20-29 89 94 183
30-39 80 80 160
40—49 70 92 162
50-59 50 81 131
60-69 62 81 143
70 ogeldri 70 65 135
Samtals 758 885 1643
Geðlyfjum var skipt í 3 flokka:
1. Psychosedativa minor: róandi
lyf án teljandi verkunar á
meiriháttar geðveiki, einkum
Valium, Librium og meproba-
mat.
2. Psychosedativa major: róandi