Læknaneminn - 01.01.1983, Blaðsíða 18

Familial tremor
Parkinsonism
/VWV^MVvv')l ^Ww^\,^wA^VWÍi'Wk
Huntington’s chorea
:: . . j lljVWw^MA^/V^ll | | ( ^^I/WVV^
Intention tremor
Kidurit 1. Sjá Iesmál. Fysiológiskan skjálfta vantar á myndina.
vanabundnu. Til dæmis er þeim jafn-
an léttara að stikla á þúfum eða elta
strik á gangstétt en að labba á mal-
biki.
Sjón, heyrn, bragðskyn og lyktar-
skyn eru í lagi. Sjúklingarnir kvarta
oft um þreytu, sársauka og óþægindi
ásamt með hita- og kuldatilfinningu.
Pýramídaleinkenni eru engin,
nema slíkur sjúkdómur sé til staðar
sérstaklega. Pví eru reflexarnir
óskertir og iljasvörun eðlileg. Stífni í
vöðvum getur þó falið eðlilega
sinareflexa. U2.3.4.9
Greining
Greiningin byggist á áðurtöldum
klínískum einkennum. Það getur
verið erfitt að greina á milli paralysis
agitans og Parkinsonismus af öðrum
orsökum. Ef sjúkdómurinn byrjar
fyrir 45 ára aldur verður að rannsaka
sjúklinginn sérstaklega með tilliti til
þess. Pá er væntanlega eitthvað ann-
að en paralysis agitans á ferðinni. Ef
augnstöðuskekkja er til staðar og sjá-
aldurssvörun skert, húðin fitug og
viðkomandi slefar í óhófi bendir það
frekar til Parkinsonismus eftir heila-
bólgu. Ef sjúklingurinn er kominn
yfir 65 ára aldur er enn fremur vart
um paralysis agitans að ræða. Þá er
Parkinsonismus samfara heilaæða-
þrengslum kominn inn í myndina.
Háþrýstingur og merki um æðasjúk-
dóm geta leitt mann á sporið. Aðrar
orsakir, lyf og eitranir eru venjulega
augljósar af sögunni.1,2
Mismunagreining
Það er mikilvægt að greina Parkin-
sonsskjálfta frá öðrum góðkynjaðri
tegundum. Fysiológiskur skjálfti í
eldra fólki eykst af áhyggjum, of-
notkun áfengis og thyrotoxicosis.
Hann er miklu hraðari en Parkin-
sonsskjálfti, 6-10 á sek. á móti 3-7 á
sek., er venjulega aðeins í einu plani
og skortir abductio og adductio í
þumalfingri.2-3
Rýrnun á litla heila, sem er fremur
algeng í eldra fólki, lýsir sér sem ætl-
unarriða (intention temor). Sjúkling-
urinn er kyrr í hvíld en fer að skjálfa
þegar hann ætlar að hafa hönd eða
fót á einhverju. Riðurit I sýnir rit af
ýmis konar skjálfta.1,2,3
Sjúklingar með lélega skjaldvaka-
framleiðslu og þeir sem þunglyndir
eru eru oft svipbrigðalitlir og geta
líkst Parkinsonsjúklingum.
Dementia af arteriosclerotiskum
toga með tilheyrandi tilfinningasljó-
leika tengist oft tónusaukningu
vegna einkenna frá tractus pyra-
midalis báöum megin. Getur það
líkst Parkinsonismus. Önnur merki,
svo sem aukinn kjálkareflex, auknir
sinareflexar og gormstífni frekar en
blýstífni (spasticitas versus rigiditas)
greina þarna á milli.2
Meðferð
Lyf lækna ekki sjúkdóminn en þau
geta bætt ástandið. Ætíð verður að
meta hvort vegur meira gagnið af
lyfjunum eða óþægindi af aukaverk-
unum þeirra. Paralysis agitans er
bæði meðhöndluð með andkólínerg-
um lyfjum og dópamínergum.
Áður var minnst á dópamínskort í
djúpkjörnum heilans sem leiddi af
sér að hlutfallslega er of mikið af
acetýlkólíni. Þetta ójafnvægi má leið-
rétta með því að minnka kólínerga
virkni (með andkólínergum lyfjum);
eða herða dópamínerga virkni með
levodópa (L-dihydroxyphenylalan-
16
LÆKNANEMINN bs - 36. árg.