Morgunblaðið - 01.07.2005, Blaðsíða 38

38 FÖSTUDAGUR 1. JÚLÍ 2005
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
ÁRNI
FINNBJÖRNSSON
+ Árni Finnbjörns-
son fæddist á
Hesteyri í Sléttu-
hreppi við Norður-
Isafjarðardjúp 16.
júní 1921. Hann lést
á Hjúkrunarheim-
ilinu Vífilsstöðum
17. júní síðastliðinn.
Hann var yngstur
fimm barna þeirra
hjóna Elísabetar
Guðnýjar Jóelsdótt-
ur, húsmóður, f. 5.
október 1879, d. 12.
október 1963, og
Finnbjörns Her-
mannssonar, kaupmanns, f. 20.
júní 1878, d. 7. september 1961.
Alsystkini Árna voru Margrét, f.
1905, d. 1998, Sigurður, f. 1907,
d. 1995, Jón Hjörtur, f. 1909, d.
1977, og Hermann er dó í æsku.
Árni kvæntist 20. apríl 1946
eftirlifandi eiginkonu sinni, Guð-
rúnu Gestsdóttur, f. 27. júlí 1922,
dóttur hjónanna
Hólmfríðar Jónsdótt-
ur húsmóður, f. 25.
júní 1890, d. 4. apríl
1970, og Gests Jó-
hannssonar kaup-
manns á Seyðisfirði,
f. 12. janúar 1889, d.
12. mars 1970. Dætur
þeirra hjóna eru: 1)
Hólmfríður, f. 1947.
Börn hennar og Stef-
áns Pálssonar, fyrri
eiginmanns, eru: a)
Árni, f. 1973, sam-
býliskona Eyrún Osk
Guðjónsdóttir og syn-
ir Stefán Ingi og Guðjón Bjarki,
b) Anna Guðrún, f. 1975, sam-
býlismaður Þröstur Þorkelsson
og dóttir Tinna, c) Guðrún El-
ísabet, f. 1975, sambýlismaður
Hilmar Veigar Pétursson og dótt-
ir Eva Sólveig. Síðari eiginmaður
Hólmfríðar er Jón Gauti Jónsson.
2) Elísabet Guðný, f. 1950. Eig-
inmaður hennar er Ingþór Kjart-
ansson, synir þeirra a) Kjartan
Þór, f. 1982, b) Árni Gunnar, f.
1984.
Árni sleit barnsskónum í for-
eldrahúsum á Isafirði. Hann fór í
Menntaskólann á Akureyri þaðan
sem hann útskrifaðist sem stúd-
ent 1940. Þá tók við nám í við-
skiptafræðum við Háskóla Is-
lands og Iauk hann þaðan
kandídatsprófi 1945. Að námi
loknu vann Árni við vátrygginga-
störf 1945-1953 og var fram-
kvæmdastjóri Islenska vöru-
skiptafélagsins 1953-1956. Hann
var sölustjóri Sölumiðstöðvar
hraðfrystihúsanna á meginlandi
Evrópu 1956-1961 með aðsetur í
Berlín í eitt ár og síðan bak við
járntjaldið í Prag í þrjú ár þar
sem hann var jafnframt ræðis-
maður íslands. Hann var sölu-
stjóri og síðan framkvæmdastjóri
sama fyrirtækis með aðsetur á Is-
landi 1961-1985. Utan áranna í
Berlín og Prag bjuggu Árni og
Guðrún allan sinn búskap í
Reykjavík.
Utför Árna verður gerð frá
Kópavogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Nú er komið að kveðjustund og ég,
„litla bamið“, verð 55 ára í næstu
viku.
Ein fyrsta minningin er frá því að
þið mamma fóruð með mig áriö 1955
til Kaupmannahafnar í hjartaaðgerð.
Þið krupuð saman við rámið og báð-
uð fyrir mér. Svo leið eitt ár. Við
fluttumst til Berh'nar og Prag, þá var
farið til Weiden í verslunarferðir og
til Númberg á jólamarkaðinn og inn-
anlands allar ferðirnar til Slapy, Kar-
elovy Vary og Hubertus þar sem við
fengum heimsins besta Cordon bleu
og íslenski fáninn á matarborðinu var
svo ljósblár.
Áián í Orechovce 69 em ógleym-
anleg, öll ferðalögin um Evrópu
þvera og endilanga eftir að þú fékkst
bláa Bensinn. Svo var ferðin heim til
íslands í 40 stiga hita og þú keyrðir
beint frá Prag til Kaupmannahafnar
því það var hvergi gistingu að fá.
Við fengum loks herbergi á Grand,
pínuh'tið lengst uppi í rjáfri, það var
víst herbergi þjónustufólksins.
Þú varst alltaf mjög gjafmildur og
hafðir sérstaklega gaman af því að
gefa mér aura, hvort sem þú lést tú-
kalla rigna úr himninum þegar við
fórum í gönguferð eða ég fékk að
hirða klinkið úr vösunum þínum áður
en mamma pressaði fótin þín.
Milh 1960 og 1970 hallaði ég mér
mest að mömmu, enda var ég alltaf
óskaplegt mömmubam. Eins og syst-
ir þín sagði: „Það hefur aldrei verið
kligpt á milli þeirra“.
A þessum árum varst þú mikið á
ferðalögum erlendis og það var alltaf
mikil tilhlökkun þegar þú komst
heim hlaðinn gjöfum.
Arið 1970 fór ég á vinnumarkað-
inn. Þegar vinnu lauk kl. 16.15 labb-
aði ég til þín niður í S.H. Síðan fórum
við saman heim klukkan 5. Mér
fannst þú fjarrænn, þú sast við
gluggann í skrifstofunni þinni en ég
settist alltaf við lítið borð við dymar.
Einn daginn sagði ég við mömmu:
„Mér finnst eins og hann viti ekkert
af mér þegar ég kem til hans.“ „Nei,
það er ekki rétt, hann var einmitt að
tala um það við mig hvað honum
þætti gott að hafa þig hjá sér og
horfa á þig.“ Upp úr þessu urðum við
mjög náin, við gátum þagað saman
en við spjölluðum einnig mikið saman
í bílnum á heimleiðinni. Stundum
bauð hann mér í mat í hádeginu á
Borgina eða Naustið.
Arið 1981 buðu pabbi og mamma
mér með sér í fimm vikna ferð til
New York og Florida. Þau fóru með
mig í Metropolitan-safnið og Gugg-
enheim-safnið. Þar varð ég fyrir
einni sterkustu upplifun ævi minnar.
Á vegg héngu fjórar litlar myndir
eftir punktahstamanninn og impress-
ionistann Georges Seurat, ég fraus
og starði agndofa á myndirnar. Þá
sagði pabbi: „Eg þarf að sýna þér dá-
lítið þegar við komum heim“.
Þegar heim var komið kom í ljós
að pabbi hafði pantað bók frá Eng-
landi um Seurat 30 árum áður. Þá
var hann 31 árs eins og ég var árið
1981 og rétti hann mér bókina og
pantaði síðan tvær bækur í viðbót um
Seurat og gaf mér. Við enduðum
New York-ferðina á Broadway á
Evítu og kom það mér á óvart að
hann skemmti sér ennþá betur en ég.
I gegnum tíðina hef ég oft leitað til
föður míns. Hann gaf sér góðan tíma
og hugsaði sig vel um, siðan leysti
hann máhð. Við fórum saman í þrjár
ferðir til viðbótar og fórum saman í
hádeginu og borðuðum fiskmeti, svo
sem kúskel, ki’abba og sólkola, og
drukkum hvítvín með.
Nú kveð ég þig eftir langa og
stranga sjúkdómslegu. Eg vil að lok-
um þakka starfsfólki Vífilsstaða fyiir
óaðfinnanlega umönnun á síðustu
dögum ævi þinnar.
Elísabet G. Ámadóttir.
Við systkinin viljum minnast afa í
Hvassó og þökkum þær mörgu góðu
stundir sem við höfum átt með hon-
um.
Ofarlega í huga okkar eru hinir
mörgu sunnudagsbíltúrar með afa.
Arna yngra er minnisstætt eitt skipt-
ið þar sem ferðin hófst á því að
stoppað var, við í stígvélunum, á
Bessastöðum í kaffi og kökur hjá for-
setanum, Kristjáni Eldjám, og síðan
var haldið út í Álftanesfjöru með
sandkastalaskófluna. Oftai- en ekki
var síðan farið í Hafnarfjörð þar sem
keyptur vai- ís og hjá okkur afaböm-
unum var bærinn jafnan kallaður
„Isafjörður“. Hveragerði var einnig
tíður viðkomustaður. Þar var sápa-
sett í hverinn Grýtu þar til hann gaus
og að sjálfsögðu var endað á ís í
Eden. Þó ósannað sé að þessar tíðu
sunnudagsheimsóknir séu ástæða
þess að Kjörís sé með höfuðstöðvar í
Hveragerði hefur þetta væntanlega
ekki spillt fyrir.
Afi var mjög handlaginn og engan
höfum við þekkt með fallegri lithönd.
Ófáum stundum var varið í bílskúm-
um í Hvassaleitinu þar sem afi
kenndi nafna sínum að smíða ým-
islegt. Þar smíðaði afi listagripi í frí-
tíma sínum, skar út úr viði, risti í
gler, málaði og reykti vindla. Hann
lagði mikla natni við þetta athvarf
sitt þar sem aht átti sinn stað og sitt
ílát. Ef það fylgdi ekki gott hulstur
með hlutunum þá var það búið til af
mikUh vandvirkni, pússað, lakkað,
krækt og að lokum merkt með
skrautskrift.
Það var ekki einungis innanlands
sem við nutum félagsskapar afa og
ömmu, margir m-ðu ísarnir bæði á
Flórída og Spáni. Eitt sinn fórum við
systumar einar með afa og ömmu til
Flórída og afi spurði hvemig okkur
litist á ef þau amma myndu flytja
þangað. Okkur þótti þetta góð hug-
mynd þar til afi benti á að þau yrðu
þá talsvert minna í Hvassaleitinu. Þá
var þetta ekki svo sniðugt lengur.
Arni yngri er nýkominn úr Flórída-
ferð með langafastrákana tvo og þar
rifjuðust upp margar góðar minning-
ar frá því hann var þama sjálfur sem
strákur með afa Áma og ömmu Guð-
rúnu í Disney World og á öðrum
merldsstöðum.
Afi var mikið í útlöndum og jaínan
gaukaði hann einhverju að okkui-
bamabörnunum þegar hann kom
heim. Rússneskar babúskur og am-
erískir hattakjólar að ógleymdu sæl-
gætinu en afi var mjög gjafmildur við
okkur og einnig við böm okkar, lang-
afabömin, nú síðaii árin.
Við kveðjum nú afa með söknuði
og þökkum allt sem hann hefur verið
okkur, kennt og gefið.
Árni Stefánsson,
Anna Guðrún Stefánsdóttir,
Guði ún Elísabet Stefánsdóttir.
Fyrir tæpum 40 árum kynntist ég
Árna Finnbjömssyni, fýrrverandi
tengdaföður mínum. Þá var ég að
gera hosur mínar grænar fyrir eldri
dóttur hans, Hólmfríði. Mér er minn-
isstætt þegar við unga parið kynnt-
um honum trúlofun okkar og hve fá-
lega hann tók þeim tíðindum. Það
hnussaði bara í honum og ekki sagði
hann orð um máhð þann daginn.
Hann sættist þó síðar á ráðahaginn
og reyndist traustur stuðningsmað-
ur. Svona var Ami, hann var fámáh,
flíkaði ekki tilfinningum sínum og
hugsaði máhn í þaula. Þetta lunderni
hans var reyndar kjörið í þeirri vinnu
er hann hafði lengstum að ævistarfi
við að selja austantjaldsmönnum
fisk. Það þurfti þohnmæði og sterk
bein til þess að umbera margra vikna
langar samningalotur austan við
járntjaldið. Mál virtust standa í stað
og ekld vom kaupendur að flýta sér.
Attu það til að taka sér vikufrest til
þess að íhuga hækkun um eitt cent á
pund af fiski. Árni tók þessu með
jafnaðargeði en víst er að hægagang-
urinn reyndi á þolrifin í mörgum
löndum hans er með honum vora.
Ámi var vel menntaður, vel lesinn
og kunni mörg tungumál. Hann var
áskrifandi að frönskum, enskum,
þýskum og ítölskum blöðum og tíma-
ritum. Fróðleikinn sem hann aflaði
sér hafði hann þó að mestu fyrir
sjálfan sig, en eflaust hefur hann get-
að komið að góðum notum í vinnunni.
Árni fór sér hægt og dundaði sér á
heimavelh við lestur, teikningu, mál-
un og smíðar, en hann var mjög
drátthagur og laghentur. Mér er
minnisstætt hversu fagra rithönd
hann hafði. Hann skrautritaði banka-
ávísanir sínar þannig að viðtakendur
rak í rogastans því flestay ávísanir
annarra vora ilhæsilegar. Áhugamál-
in vora ekki hefðbundin en þar er
helst að nefna fuglaskoðun. Hann fór
ótaldar ferðirnar út á Alftanes að
fylgjast með fuglalífinu þar og nutu
böm mín oft góðs af þeim ferðum.
Ái'ni var um langt árabil sölustjóri
og síðar framkvæmdastjóri hjá Sölu-
miðstöð hraðfrystihúsanna. Er Ami
vai' 64 ára að aldri höguðu atvik í fyr-
irtækinu því svo að Ama bauðst að
gera starfslokasamning. Hann þáði
boðið og settist í helgan stein í orðs-
ins fyllstu merkingu. Hann vék varla
frá heimilinu, tók htinn þátt í fé-
lagslífi og undi sér sem fyrr við lest-
ur og sinnti viðhaldi hússins utan-
húss. Innanhúss var ríki Guðrúnar,
hans lífsfórunautar og greindu konu.
Þau áttu fallegt heimih og marga fal-
lega hluti sem þau höfðu eignast við
dvöl í Prag og á ferðalögum í austur-
Evrópu. Árni var langdvölum að
heiman í viðskiptaerindum og hvfidi
því heimihshaldið alfarið á Guðrúnu.
Eftir starfslok Áma ráðgerðu þau
hjónin að njóta ferðalaga en því mið-
ur varð lítið úr því þar sem fijótlega
komu í ljós veikindi Guðrúnar í baki
sem gerðu það að verkum að hún átti
ekki heimangengt. Árni virtist þó
una hag sínum vel heima við enda
löngu búinn að svala útþránni. Hann
var trúr spakmæh Hávamála, „Dælt
er heima hvað.“
Minningin um Árna heitinn er góð.
Eg og afabömin þökkum samfylgd-
ina og minnumst hans með hlýhug.
Stefán Pálsson.
Árni Finnbjörnsson er síðastur
systkinanna í Skipagötu 7 á Isafirði
sem gengur fyrir ætternisstapann.
Hann var þeirra langyngstur, fimm-
tán árum yngri en tengdamóðir und-
irritaðs, Margrét. Það kpm einkum í
hennar hlut að annast Árna í æsku
hans. Þótti henni afar vænt um
þennan yngsta bróður sinn og með
þeim mikill innileiki ævilangt. Má
raunar segja að Margrét hafi ekki
séð sólina fyrir þessum glæsilega
bróður sínum, en Árni auðsýndi
henni ávallt sérstaka hlýju og um-
hyggju.
Það er ekki of djúpt tekið í árinni
þótt sagt sé að Ami hafi verið uppá-
haldsfrændi dætra Margrétar, El-
ísabetar og Gretu konu minnar. í
æsku þeirra stjanaði hann við þær á
ýmsa lund; byggði lítinn kofa í hlíð-
inni fyrir ofan sumarbústað þeirra,
enda mjög lagtækur maður; sendi
þeim jólagjafir þegar hann dvaldi
við nám í Menntaskólanum á Ak-
ureyri og skrifaði þeim ótal bréf
með fágætlega fagurri rithönd.
Árni Finnbjörnsson var mikill
myndarmaður í sjón og raun. Stillt-
ur og fágaður í fasi, en glaður og
reifur þegar svo bar undir. Hann
var ágætur starfsmaður og mikils
virtur af samstarfsmönnum sínum.
Árni var mikill gæfumaður í einka-
lífi sínu.
Við Greta sendum ástvinum Arna
innilegar samúðarkveðjur okkar.
Sverrir Hermannsson.
Freðfiskviðskipti íslendinga við
Sovétríkin hófust árið 1953 og héld-
ust fram yfír 1990.
Allan þann tíma var Árni Finn-
bjömsson nátengdur viðskiptum við
Austur-Evrópu. Árin 1953 til 1956
var hann framkvæmdastjóri Islenska
vöraskiptafélagsins, sem sinnti við-
skiptum við þennan hluta álfunnar.
Frá 1956 til 1960 var hann fuhtrúi
Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna
með aðsetur í Berhn og Prag og frá
1960 til starfsloka sat hann í Reykja-
vík og stýrði þaðan freðfiskviðskipt-
um S.H. við Austm'-Evrópu. Héðan
að heiman gerði hann víðreist um
markaðslöndin, en samningar vora
undantekningalítið gerðir í heima-
landi kaupandans. Á engan mun hall-
að þótt fullyi't sé að á seinni hluta hð-
innar aldar hafi Ami verið fremsti
sérfræðingur Islendinga í viðskiptum
við Sovétríkin og grannríki þeirra.
Freðfiskviðskiptin við Sovétmenn
vora Islendingum afar þýðingarmik-
fi. Þau hófust á þeim tíma, er við
þurftum mest á þeim að halda, og
stóðu jafnlengi SovétiTkjunum sjálf-
um eða nánast í fjóra áratugi. I meira
en þrjá áratugi tóku Sovétmenn 25%
til 50% af freðfiskframleiðslu íslend-
inga í magni tahð. Miðað við eðh
þessara viðskipta og umfang þeitra
þótti sjálfsagðm' hlutur að samtök
freðfiskframleiðenda, sem þá vora
starfandi, þ.e. S.H. og Samband ísl.
samvinnufélaga, gerðu sameiginlega
samninga við Prodintorg, en svo
nefndist það fyrirtæki Sovétmanna-
,sem hélt utan um viðskiptin af
þeirra hálfu. Þarna var því sú staða
upp komin, að tveimur fyrirtækjum,
sem á öhum mörkuðum öðram áttu í
harðri samkeppni, var nánast fyrir-
skipað að vinna saman í Sovétríkj-
unum. Er skemmst frá því að segja
að þessi samvinna tókst alla tíð með
miklum ágætum. Á þetta jafnt við
um gerð samninganna sjálfra sem
framkvæmd þeirra, sem fólst í að
jafna magninu niður á framleiðendur
og koma vöranni í skip. Að leiðarlok-
um hljótum við að þakka Áma Finn-
bjömssyni öðram fremur fyrir þann
góða árangur sem þarna náðist.
Á löngum starfsferli átti Árni far-
sæla samvinnu við nokkra fram-
kvæmdastjóra hjá Sambandinu og
árið 1975 var að mér komið að sinna
þessu verkefni. Það ár fór ég fyrst
með honum til freðfisksamninga í
Moskvu og síðan nokkuð reglulega
um rúmlega tíu ára skeið.
Um leið og ég rifja upp þessar
samningaferðir fyrir meira en fjórð-
ungi aldar, vil ég ekki láta hjá hða að
geta um þann mikla stuðning sem
sendiráð Islands í Moskvu veitti okk-
ur. Hér má nefna, ljúfrnannlega gest-
risni við okkur Árna, þýðingarmikil
tengsl sendiherrans við sovéska
ráðamenn og höfðinglega risnu, þeg-
ar sýnt þótti að samningar væra í
höfn. Á þeim áram þegar ég vandi
komur mínar til Moskvu vora það
lengst af Hannes Jónsson, sendi-
heraa, og kona hans, frú Karin Waag,
sem gættu hagsmuna íslands í Sov-
étríkjunum.
Það fór ekki fram hjá mér að Ami
naut mikillar virðingar hinna sovésku
samningamanna, enda hafði hann þá
sinnt þessum viðskiptum lengur en
nokkur í þeirr'a hópi. Ami var agaður
samningamaður og tók hlutverk sitt
á því sviði mjög alvarlega. Þó að
hann þekkti viðfangsefnið út í hörgul
hafði hann jafnan þann hátt á að und-
irbúa sérstaklega hvem einstakan
samningafund.
Fyrir hönd okkar Sambands-
manna þakka ég Áma Finnbjöms-
syni farsæla og drengilega samvinnu.
Eftirhfandi eiginkonu hans, frú Guð-
rúnu Gestsdóttur, dætram þeirra og
fjölskyldum sendum við innilegustu
samúðarkveðjui'.
Sigurður Markússon.
Vinur minn Arni Finnbjörnsson er
látinn. Eg varð þeiirar gæfu aðnjót-
andi að hann gerðist leiðbeinandi
minn, „mentor" ef nota má það orð,
þegar ég starfaði hjá Sölumiðstöð-
inni. Eg réðst þangað 1960 og hóf
störf í ársbyrjun 1961. Eg var þá
óreyndur, nýkominn úr námi og í at-
vinnuleit. Jón Gunnai'sson, hinn
þekkti framkvæmdastjóri SH, réð
mig í vinnu vegna væntanlegrar
byggingar fiskréttaverksmiðju í Hol-
landi. Ég fluttist til Hohands en
framkvæmdir drógust. Jafnframt
hófust miklar defiur innan SH. Þá
beitti Arni sér fyrir því að ég var
kallaður heim og ég hóf störf í sölu-
deild SH. Margs er að minnast frá
þessum tíma en tvennt hefur fest
gjörsamlega í höfði mér. Annað er
heilræðið sem ég fékk að veganesti
þegar ég fór mína fyrstu söluferð frá
Islandi. Það vai' svona: „Mundu, Ulf-
ur, að hér vilja menn niðurstöður,
ekki útskýringar." Hitt máhð var er
ég ætlaði eitthvað að fara að derra
mig við skrifstofufólkið sem veitti
okkur í söludeildinni aðstoð. Þá benti
hann mér fast og ákveðið á að slíkt
leyfði maður sér ekki. Þvert á móti
bæri manni að sýna þessu fólki alla
þá virðingu sem það ætti skflið.
Eins alhr vita sem hafa kynnt sér
íslenzk fisksölumál seldi SH óhemj-
umagn af frosnum fiski tfi Sovétríkj-
anna og reyndust þessi viðskipti okk-
ur afar happadrjúg. Um þessi mál sá
Ami Finnbjörnsson alltaf og svo vel
að um er talað. Hann naut sérstakrai'
virðingar hjá Prodingtorg, viðsemj-
anda SH í Moskvu.
I þessu sambandi er mér minnis-
stætt tvennt. Rússar notuðu þá tak-
tík að spyija hvenær viðkomandi
hygðist snúa tfl baka frá Moskvu,
draga síðan samningana á langinn til
að ná betri samningum í snöggri
lokalotu. Þar mættust stálin stinn
þar sem Ami var og kvaðst hann
ekki myndu fara fyrr en samningum
væri lokið% Rússar þybbuðust við.
Það gerði Ami hka með þeim afleið-
ingum að hann beið í Moskvu yfir jól-
in eins og ekkert hefði ískorist. Þetta
er haft í minnum. Hinn atburðurinn
var að Ámi var spurður að því á
fundi um útflutningsmál, sem Sjálf-
stæðisflokkurinn beitti sér fyrir,
hvort póhtík hefði haft mikfl áhrif á
viðskiptin við Sovétríkin. Ái'ni svar-
aði því tfi að hvað hans reynslu snerti
hefði pólitfldn engin áhrif haft. Menn