Goðasteinn - 01.03.1972, Page 22

gerðum, þar sem Hólmfríður kemur við sögu og fram koma í
bréfabókum biskupa og öðrum frumskjölum. Það mátti víst til
sanns vegar færa, að Hólmfríður ríka hafi verið lögfróð, ella hefði
henni ekki verið falið fjárhald og forsjá bróðurbarnanna, en auð-
ur var mikill í garði Vigfúsar Erlendssonar lögmanns. Eftirtektar-
vert er það, að Hólmfríður átti (sbr. fornskjal) lögbókina, sem
síðar lenti vestur að Staðarhóli og nefndist Staðarhólsbók. Bók
þessi hefir verið séreign Hólmfríðar og hefir tilheyrt ætt hennar.
Bókina hefði með fullum rétti mátt kenna við Stóradal.
Eyjólfur Einarsson jungherra sótti sér konu norður á biskups-
setrið á Hólum og fékk Helgu dóttur Jóns biskups Arasonar, og
er kaupmálabréf þeirra, sem enn er til, dags. á Hólum næsta
sunnudag eftir Mikaelsmessu 1531. Var það eigi neitt smáræði, er
Eyjólfur taldi sér til giftingar eða 600 hundraða í jörðum og gaf
Helgu fjórðungsgjöf, en biskup taldi dóttur sinni 300 hundraða.
Eyjólfur, sem hafði sýsluvöld í Skaptárþingi, átti úr vöndu að
ráða, er jón biskup vildi fá hann til að fanga Jón prest í Skálholti
1549, og myndi eigi hafa staðið á Eyjólfi, sem var tengdaföður
sínum jafnan trúr, hefði hann séð þess nokkurn kost að framfylgja
því. Árið 1551 skrifaði sjálfur Kristján konungur II. Eyjólfi ásamt
fleiri höfðingjum að taka Jón biskup höndum. Þessu konungsboði
hefði Eyjólfur varla gegnt, því að aldrei brást hann tengdaföður
sínum, enda þótt vissa ætti hann reiði konungs. Eyjólfur var
dæmdur í fjárútlát fyrir að hjálpa Erlendi hálfbróður sínum, er
Ögmundur biskup hafði fyrir sökum. Sagt er um Eyjólf, að hann
hafi verið uppvöðslusamur í æsku og framgjarn en raungóður og
tryggur vinum sínum.
Eyjólfur Einarsson átti í sífelldum útistöðum við Ögmund
biskup og hefir eigi viljað beygja sig fyrir biskupsvaldinu. Bænda-
kirkjur voru bæði í Dal og á Höfðabrekku og kærði biskup kirkju-
bóndann, Eyjólf, fyrir að hafa ekki búið að kirkjunum sem skyldi.
Eyjóifur lögmaður hafði gefið Dalskirkju, sbr. máldaga 1491-1518,
hálfa Syðstu Mörk og hálfan Sauðhúsvöll. Höfðabrekkukirkju er
getið í kirknaskrá Páls biskups Jónssonar. Máldagi Ólafskirkju á
Höfðabrekku, sem Jón biskup Indriðason setti, er frá 1340-1352
en þá átti kirkjan Ólafslíkneski.
20
Goðasteinn