Goðasteinn - 01.06.1974, Page 49

þó skárri yfirferðar fyrir bíla hcldur en Markarfljót, þótt stund-
um séu þær erfiðar og ekki við eina fjölina felldar.
Fyrsta bílferðin inn í Þórsmörk var farin árið 1934, sama árið
og brúin á Markarfljóti var vígð, og var það upphafið að stór-
auknum ferðamannastraumi þangað.
Vegurinn var harla erfiður lengi vel en hefur smám saman
verið lagfærður, svo að hann má heita þokkalega greiðfær fyrir
jeppa og fjallabíla. Þá urðu mikíl straumhvörf í Þórsmerkurferð-
um eftir að Ferðafélag íslands reisti ágætan gistiskála í Langadal
árið 1954. Hefur hús það síðan verið stækkað verulega, en mun
samt oft fullskipað yfir sumarið. Geta má og enn einnar leiðar
í Þórsmörk, en hún liggur af syðri Fjallabaksleið um Emstrur og
Almenninga. Þá leið fóru menn þegar á tímum Njálssögu, en
lítt hefur hún vedð farin í seinni tíð, enda torsótt í meira lagi.
Er þá komið að aðalviðfangsefni þessa þáttar, en það er að
segja lítilsháttar frá leiðinni um Fimmvörðuháls. Sú leið var
löngum farin, meðan Austur-Eyfellingar höfðu afréttarland á
Goðalandi. Var það venja þeirra að reka hagalömb þarna yfir
um, meðan fráfærur tíðkuðust, og var þetta gert nokkuð fram á
þessa öld. Ekki var þó leiðin um hálsinn sérlega auðveld og
oft þoka eða illveður á háfjallinu, sem liggut' í meira en þúsund
metra hæð yfir sjó. Samfelldur jökull lá fyrrum á þessum fjalls-
hrygg, cn hefur hopað svo mjög á þessari öld, að varla er meira
en fannir í slökkunum, þegar líða fer á sumar. Heita má, að
aligreiðfær leið sé inn á Fimmvörðuháls, hvort sem farið er uni
Skógaheiði eða Flrútafellsheiði eins og venja var, meðan fé var
rekið þarna yfir. Var ekki um torfærur að ræða að marki, fyrr
en kom norður af háfjallinu. Aldrei var neinn ciginlcgur vegur
þarna inn heiðarnar, heldur aðeins lauslegir troðningar. Árið
1940 tók mjög að aukast umferð á þessum slóðum, því að þá réðst
félagið Fjallamenn í Reykjavík undir forystu Guðmundar Einars-
sonar frá Miðdal í það stórvirki að reisa ágætan gistiskála á
Fimmvörðuhálsi. Var það í upphafi hið vandaðasta hús, þótt nú
hafi það mjög látið á sjá fyrir tímans tönn, enda veðrasamt í
meira lagi þar efra. Fjallamannafélagið notaði síðan þennan skála
og auk þess margir aðrir, því að með tilkomu hans tóku menn að
Goðasteimi
47