Goðasteinn - 01.06.1974, Side 92

*
Mynd Klyfberi frá Vármadal.
Klyfberi! Orðið er öllum ljóst: sá, sem ber klyf. Skyld orð eru
klof og að kljúfa. Klyf merkir byrði, sem er tvískipt, klofin í
tvennt.
Um aldaraðir, sennilega allt frá landnámsöld, var klyfberinn
í formi sínu að öllum líkindum lítt eða ekki breyttur, fullkominn
gripur til sinna nota innan vissra takmarka. Hann er einn þeirra
fáu íslenzkra búshluta, sem mynd er til af frá fornum tíma og
verður þó raunar ekki til muna ráðið í gerð hans. Myndin er í
Jónsbókarhandriti frá 16. öld (AM 345, fol.) og sýnir mann reka
hest undir hvalklyfjum. Æsir eru skornar í fiykkin og þau hengd
upp á klakka. Onnur mynd er fyrir hendi í Ferðabók Eggerts
Ólafssonar og Bjarna Pálssonar (Fyrra bindi, bls. 64-65, útg. Rvk.
1943), en sýnilega allfjarri réttu lagi eins og fleiri teikningar í
þeirri bók. Klyfberinn er með tveimur burðarklökkum og mið-
klakki. Um klyfbera er annars völ margra heimilda allt frá mið-
öldum, en ekki skulu þær tíndar til hér.
Klyfberi er saman settur af klyfberaboga, klyfberafjölum (klyf-
berakinnum), og klyfberaklökkum. Fullkominn er hann aðeins
með klyfberagjörðum. Tveir klakkar eru á hverjum klyfbera, en
auk þeirra var oft miðklakkur, sem einkum var notaður til þess
að binda eitt eða annað við í ferðum, auk þess sem hann var
90
Goðasteinn