Sveitarstjórnarmál - 2021, Blaðsíða 38

SVEITARSTJÓRNARMÁL
Hringrásarhagkerfið verður að veruleika
38
Eftir Bryndísi Gunnlaugsdóttur lögfræðing og Eygerði Margrétardóttur, verkefnisstjóra á lögfræði-
og velferðarsviði sambandsins.
Innleiðing hringrásarhagkerfisins krefst samtals og samstarfs sveitarfélaga, byggðasamlaga, stofnana, þjónustuaðila, atvinnulífsins og íbúa.
Sú hugarfarsbreyting að rusl sé í raun og
veru ekki úrgangur heldur hráefni sem
ber að ganga vel um og koma aftur inn
í hringrásarhagkerfið er orðin ríkjandi
á flestum heimilum og fyrirtækjum í
dag. Markmið hringrásarhagkerfisins
er að það myndist lokað efnahagslegt
kerfi þar sem hráefni fer í endurvinnslu
og sem minnst skili sér til endanlegrar
förgunar með urðun eða brennslu. Í
júní voru tekin tvö mikilvæg skref í átt til
aukinnar innleiðingar hringrásarhagkerfis
á Íslandi. Þá kom út stefna umhverfis-
og auðlindaráðherra í úrgangsmálum
er ber nafnið Í átt að hringrásarhagkerfi
og einnig samþykkti Alþingi
breytingar á ýmsum lögum varðandi
úrgangsmál til stuðnings innleiðingar
hringrásarhagkerfisins.
Hlutverk sveitarstjórna
Sveitarstjórnir gegna lykilhlutverki
þegar kemur að úrgangsmálum og ber
sveitarstjórnum að tryggja að það sé
tiltækur farvegur fyrir allan úrgang sem
fellur til hjá einstaklingum og lögaðilum
innan sveitarfélagsins. Sveitarstjórnir
geta unnið að úrgangsmálum í samstarfi
við önnur sveitarfélög og er því hægt
að staðsetja móttökustöðvar svo og
aðrar úrgangslausnir eftir atvikum utan
sveitarfélags. Það eru þrjú lykilstjórntæki
er sveitarfélög hafa til þess að stýra
úrgangsmálum innan sveitarfélagsins;
svæðisáætlun um meðhöndlun úrgangs,
samþykkt um meðhöndlun úrgangs og
innheimta gjalds af einstaklingum og
lögaðilum fyrir alla meðhöndlun úrgangs.
Þær lagabreytingar er samþykktar voru til
innleiðingar hringrásarhagkerfisins taka
gildi 1. janúar 2023 og þurfa sveitarfélög
nú þegar að hefja undirbúning þar sem
lagabreytingarnar munu meðal annars
hafa áhrif á hirðu úrgangs, skyldu
einstaklinga og lögaðila til að flokka
úrgang, staðsetningu og merkingu íláta
og innheimtu gjalda af einstaklingum og
lögaðilum fyrir meðhöndlun úrgangs. Að
auki mun framleiðendaábyrgð ná yfir fleiri
úrgangsflokka og standa undir auknum
hluta kostnaðar sem sveitarfélög standa
undir í dag en Úrvinnslusjóður vinnur að
þeirri útfærslu.
Með mikilli einföldun má segja að
stærstu breytingarnar sem krefjast góðs
undirbúnings við innleiðingu er annars