Læknaneminn - 01.01.2017, Page 42

Ri
trý
nt
ef
ni
41
kyngingartruflunum og andnauð. Samfara þessu getur verið soghljóð
og svo þyngdartap eins og í þessu tilfelli. Séu æxlin stór eru meinvörp
í hálseitlum algeng4.
Krabbamein í barkakýli sem getur lokað loftvegi krefst skjótra viðbragða.
Greiningin er fyrst og fremst klínísk með barka kýlisspeglun en einnig
er tölvusneiðmynd af hálsi gagnleg sé nægur tími til staðar. Erfitt getur
reynst að barkaþræða sjúkling með mjög aðþrengdan loftveg og óeðlilega
líffæra fræði í hálsi. Misheppnuð barkaþræðing getur gert ástandið enn
verra. Einn af valmöguleikunum er að gera barka raufun í staðdeyfingu
eða hlutabrottnám æxlismassans (e. cancer debulking)5. Þegar loftvegur
hefur verið tryggður með slíkum að gerðum er hægt að fara að íhuga
næstu skref.
Lykilskref í greiningu allra hnúta á höfuð og hálssvæði er sýnataka.
Yfirleitt er ekki hægt að taka góð sýni á raddböndum ef sjúklingar
eru vakandi og því er barkaspeglun oftast gerð í svæfingu. Einnig
þarf að kortleggja staðbundna íferð og meinvörp í nærliggjandi eitla
með tölvusneiðmynd og ómun með eða án fínnálarástungu og leita
að fjarmeinvörpum sem er yfirleitt gert með tölvusneiðmyndum af
brjóstholi og efri hluta kviðarhols. Þegar þetta liggur fyrir er hægt að
stiga sjúklinginn klínískt.
Stigun og meðferð
Flest æxli eru stiguð með TNM stigunarkerfi sem tekur til stærðar og
ífarandi vaxtar æxlisins (T), dreifingar í nærliggjandi eitlastöðvar (N)
og fjarmeinvarpa (M). Við meðferðarval hefur æxlisútbreiðsla, stigun
og staðsetning auk sjúklingstengdra þátta svo sem aldurs og annarra
sjúkdóma lykiláhrif. Kjörmeðferð skal vera læknandi en hafa sem
minnst varanleg áhrif á rödd, öndun og kyngingu6.
Mynd 3. Ljósmynd úr aðgerð eftir að barkakýlið hefur verið fjarlægt. Ekki úr aðgerð sjúklings þessa sjúkratilfellis. Plastslanga liggur niður í barka.
Mynd 4a. Skýringarmynd af barkakýli séð aftan frá. Mynd 4b. Hálsinum er skipt upp í 6 svæði með tilliti til eitlakeðja: I) Neðanhöku-
(A) og neðankjálkasvæðið (B) (e. submental and submandibular), II-IV)
hóstarsvæðið (e. jugular) sem skipt er í þrjá hluta, V) aftari hálsþríhyrning og VI)
miðlínu svæðið.
Tungubein
Speldi
Skjaldbrjósk
Hringbrjósk
Skjaldkirtill
Andarfellin
Raddfelling
Barki
IIB IIA
IB
IA
VA III
VB
IV VI
VII