Vinnan og verkalýðurinn - 01.05.1955, Side 30

eMri hafa faglega menntun til starfa
er veita góð laun.
Fyrsta fjölskyMusamfélagshús, sem
byggt var í Svíþjóð, er þó ekki undir
þessa sökina selt, enda um það sagt,
að fullkomnara verði það ekki gert.
Húsinu var valinn staður við Norr
Málarstrand í Stokkhólmi, en það er
talið til fínni (í merkingunni dýrari,
þ. e. a. s. efnamanna) hverfa bæjarins.
Það er teiknað af einum frægasta
arkitekt Svía, Sven Markelius, fyrrv.
skipulagsstjóra Stokkhólms. Húsið er
heimsfrægt orðið sem dæmi um góð-
an arkitektur hvað snertir skipulega
innri byggingu og formfagurt útlit.
í því eru 57 íbúðir, 1 og 2 herbergi,
með baði og eldunarkrók og liggur að
honum lyfta fyrir matarföng frá aðal-
eldhúsi hússins á 1 hæð. Eldhús þetta
ei í sambandi við matsal með sjálf-
afgreiðslu og geta íbúarnir valið hvort
þeir vilja heMur fá matinn upp í
íbúð sína eða neyta hans í matsaln-
um niðri. Óski þeir ekki eftir að
borða mat frá eMhúsinu geta- þeir eM-
að í eigin eMhúskrók í íbúð sinni.
Einnig er samband miMi dagheimilis-
ins og eMhússins, og eru þessar stofn-
anir hússins í beinu sambandi við
aðalinngang þess. Þar eð húsið er 7
hæða hátt er í því fólkslyfta úr aðal-
fordyri, en stigi liggur úr innri gangi.
Á fyrstu hæð er auk þess, sem nefnt
er, mjólkurbúð.
Við rannsóknir á samfélagshúsum
í Stokkhólmi hefur komið í ljós að
ánægjan er hvergi jafn almenn og í
þessu húsi við John Ericssonsgt. Húsið
er byggt 1935. Bankarnir þorðu ekki
að lána fé til þessa vafafyrirtækis og
var stofnað hlutfélag og var hlutur
leigjendanna ákveðinn 9.3% af verði
hússins eða ríflega árs leiga.
Það liggur því í hlutarins eðli að
fátæklingar áttu þar ekki athvarf.
Byggingarkostnaður hússins reyndist
vera um 800.000,00 skr., en árlegar
leigutekjur um 65.000,00 skr. Árið
1943 reyndist hagnaðurinn af rekstri
hinna sameiginlegu stofnana, þ. e.
mötuneytinu, barnaheimilinu, og
hreingerningarmiðstöðinni vera um
3.000,00 skr., og er þá m. a. dregið
frá leiguverðmæti þess húsnæðis, sem
starfsemin fer fram í.
I Svíþjóð, sem annars staðar, er
þjóðin greind í þrjá efnahagsflokka.
Efnaða, þ. e. menn með æðri mennt-
un, forstjóra, heildsala, yfirmenn í
opinberri þjónustu, eigendur fram-
leiðslufyrirtækja o. s. frv. Millistétt,
þ. e. menn með lægri menntun, smá-
verzl. menn, menn í lægri opinberum
störfum. Og verkalýðstétt.
Miðað við þessa skiptingu hafa íbú-
ar samfélagshússins í John Erics-
sonsgt., Markelíusar-húsins svokall-
aða, reynzt vera í tveim efri flokk-
unum, næstum að jöfnu, en enginn í
binum lægsta. í niðurstöðum nefndar,
sem hét „1941-árs befolkningsutredn-
ing" var reiknað út að fyrir hjón með
2 börn mundi kosta um 6.250 skr. að
búa í Markelíusarhúsinu, en það þýðir
að árstekjur fjölsk. þurfa að vera um
10—12.000,00 kr.
Við rannsókn á tekjum íbúa húss-
ins kom í ljós að slík fjölskylda, hjón
með 2 börn, hafði að meðaltali 11.-
670,00 skr.
Við rannsókn á því, hvers vegna
íbúarnir höfðu flutt í húsið, var nið-
urstaðan, að 62% kváðu það vera til
að spara heimilisstörfin, og 38% sögðu
það vera af tilviljun.
Hvernig hagnýta íbúarnir húsið og
hverjar eru undirstöður velgengninn-
ar í rekstrinum? Eldhúsið og matsal-
urinn:
68
VXNNAN og verkalýðurinn